Những tài liệu thu thập được cho thấy việc “làm ăn” giữa Potmasco và Cty PT Sucaco (gọi tắt là Sucaco) - nhà sản xuất các loại cáp đồng ở Indonesia - chặt chẽ và thậm chí có thể gọi là “có ăn có chịu”.
Không chỉ đến đời TGĐ đương nhiệm Đoàn Thanh Hải thực hiện thương vụ mờ ám qua hợp đồng (HĐ) 13 trị giá hơn 2 triệu USD gây thiệt hại cho chính VNPT và các cổ đông trong Potmasco hàng tỷ đồng, mà trước đó nguyên TGĐ Nguyễn Quốc Hùng (giữ chức vụ TGĐ Potmasco từ 1998 – tháng 7/2006) cũng có các phi vụ “làm ăn” với đối tác này.
Có thể xem mọi chuyện vỡ lở và “chuyện cũ” bị phanh phui ở Potmasco bắt đầu từ thương vụ tai tiếng do ông TGĐ Đoàn Thanh Hải thực hiện. Từ đây, Phòng Kế hoạch kinh doanh (KH-KD) tiến hành rà soát những thương vụ giao dịch giữa Potmasco và đối tác nước ngoài, đặc biệt là Sucaco và Jembo (Indonesia) từ năm 2003 - 2006, thời điểm ông Nguyễn Quốc Hùng đảm nhiệm chức vụ TGĐ.
Phòng KH-KD không tìm thấy bất kỳ văn bản nào chứng minh cho những phi vụ giao dịch này. Từ đây, Phòng KH - KD tức tốc báo cáo (ngày 5/4/2007) với HĐQT và lãnh đạo Potmasco, kèm theo nhận định: “Số lượng HĐ thương mại được ký kết qua các năm 2003-2006 rất lớn, trị giá các HĐ cao.
Tuy nhiên, HĐ có nhiều sai sót có khả năng gây tổn thất cho Cty khi xảy ra tranh chấp. Việc thất lạc các hồ sơ HĐ nhập khẩu ở giai đoạn trên, khi các HĐ này có nhiều nội dung nghi vấn, có nhiều khả năng không phải là tình cờ mà là hành vi thủ tiêu hồ sơ tài liệu”.
131.000 USD đi đâu?
Ngày 4/4/2007, trong buổi làm việc giữa Phòng KH - KD với bà Elly Soepono - GĐ điều hành Sucaco, bà này đã cung cấp một bản “copy” Biên bản ghi nhớ (MoU), ký ngày 1/4/2003, do ông Nguyễn Quốc Hùng đại diện Potmasco ký với Sucaco.
Sở dĩ bà Elly Soepono để lộ MoU việc này như một cách ràng buộc Potmasco phải tuân thủ tiếp những gì đã nêu trong MoU và văn bản này đang có hiệu lực nhằm níu kéo cuộc đàm phán có nguy cơ gãy đổ trong giao dịch thương vụ của HĐ 13 trị giá hơn 2 triệu USD do ông Đoàn Thanh Hải gây nên.
Điều gây chú ý trong MoU này chính là việc Sucaco chỉ định Potmasco là đại lý độc quyền của hãng này tại Việt Nam. Đổi lại, cứ mỗi chuyến hàng mà Potmasco nhập của Sucaco có giá trị 200.000 USD sẽ được Sucaco đài thọ một suất du lịch gồm chi phí ăn, ở, đi lại (trị giá khoảng 1.000 USD). Cũng ở một trường hợp thỏa thuận tương tự với hãng Jembo trong MoU khác, Potmasco cũng được dành cho đặc ân này.
Theo thống kê của Phòng KH-KD, tính từ năm 2003 - 2006, số lượng hàng nhập khẩu của Potmasco từ Jembo và Sucaco có tổng giá trị cao hơn 26 triệu USD. Điều này đồng nghĩa với thoả thuận trong MoU của hai hãng thì số tiền mà Potmasco đã nhận do đối tác Indonesia chi trả bằng 131 suất du lịch, tương đương 131.000 USD (khoảng 2,1 tỷ đồng).
Song, theo báo cáo của Phòng KH-KD: “Trên thực tế trong giai đoạn nêu trên, không hề có thông tin công bố chính thức nào về việc đã ký kết MoU giữa Potmasco với Jembo và Sucaco, cũng như việc các hãng này mời cán bộ, khách hàng của Cty đi tham quan Indonesia và đài thọ mọi chi phí phát sinh.
Trong năm 2004, 2005, Potmasco đã cử 2 đoàn cán bộ sang thăm và làm việc với các nhà cung cấp cáp đồng Indonesia, mọi chi phí 2 chuyến công tác này đều do Potmasco thanh toán!”.
Mặt khác, tài vụ Potmasco cũng xác nhận bằng văn bản, trong giai đoạn 2003 - 2006, Potmasco có nhiều cán bộ đi công tác, tham quan, học tập ở nước ngoài, tổng cộng khoảng 3,5 tỷ đồng, đã hạch toán vào chi phí của Cty mà không phát sinh bất cứ khoản thu nào từ đối tác nước ngoài.
Đưa “sân sau” mã hóa việc nhận tiền hoa hồng
Giữa năm 2002, TGĐ Nguyễn Quốc Hùng ký HĐ số 1348B, giao cho doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Trần Thanh do một cán bộ cũ của Potmasco đứng tên thành lập, để DNTN này môi giới bán cáp cho các Bưu điện Hải Dương, Hải Phòng, Nam Định, Thái Nguyên, Vĩnh Long. Thông qua 6 phụ lục HĐ môi giới đều không số, không ngày tháng cho thấy Potmasco đã chi cho DNTN Trần Thanh tổng cộng 335 triệu đồng phí hoa hồng.
Tuy nhiên, khi cơ quan điều tra tiến hành xác minh tại các bưu điện trên đều được xác nhận: “Quá trình thực hiện các thủ tục đấu thầu, ký và thực hiện HĐ mua cáp, chúng tôi quan hệ trực tiếp với Potmasco chứ không hề tiếp xúc, liên hệ gì với DNTN Trần Thanh”.
Với mâu thuẫn này, TGĐ Nguyễn Quốc Hùng đã ký giải trình với cơ quan điều tra vào ngày 10/3/2006 như sau: Việc để DNTN Trần Thanh làm môi giới do lãnh đạo Trung tâm kinh doanh III của Potmasco tham mưu, còn giao dịch giữa trung tâm này với DNTN Trần Thanh ra sao thì chỉ có những người trong cuộc biết.
Còn người đứng đầu DNTN Trần Thanh thì khai nhận: Trong tổng số tiền 335 triệu đồng hoa hồng, DNTN Trần Thanh chỉ được hưởng 15%. Sau khi chuyển 100% tiền hoa hồng cho DNTN Trần Thanh, lãnh đạo Trung tâm kinh doanh III thu lại 85% bằng tiền mặt.
Lãnh đạo Trung tâm kinh doanh III thì lại nói khác: Không nhận lại 85% như chủ doanh nghiệp Trần Thanh nói. Song, cả ba phía DNTN Trần Thanh, Potmasco, Trung tâm kinh doanh III thì lại thừa nhận chung một quan điểm với cơ quan điều tra: Việc mua bán cáp kiểu đấu thầu công khai mà lại có “môi giới” là sai!
Vụ việc sẽ được cơ quan điều tra làm sáng tỏ nhưng qua việc trên có nhiều dấu hiệu cho thấy Potmasco đã sử dụng “sân sau” là DNTN Trần Thanh để “xẻ” phần tiền cho cái gọi là chi phí hoa hồng môi giới.
Còn nhớ trước đây ngày 4/10/2006, Tiền phong đã chỉ đích danh doanh nghiệp này là một trong những đơn vị giúp sức cho những người có trách nhiệm ở Chi nhánh Cty bảo hiểm bưu điện tại TPHCM (gọi tắt PTI - TPHCM) thực hiện các phi vụ chi hoa hồng “ảo” để chiếm đoạt số tiền 8,8 tỷ đồng. Vụ việc này đã được cơ quan điều tra C15 tiến hành khởi tố và điều tra vụ án.
Ở vụ việc này còn có doanh nghiệp Viên Thông do vợ ông chủ DNTN Trần Thanh làm chủ. Trong quá trình truy xét, cơ quan điều tra còn phát hiện DNTN Trần Thanh và Viên Thông đã bán hóa đơn GTGT khống cho Xí nghiệp thiết kế Bưu điện và Potmasco có tổng trị giá ghi trên hóa đơn là 204 triệu đồng.
---------------------------
* Bài 3: Trách nhiệm những cá nhân trong các thương vụ mờ ám
