 |
| Cá chết hàng loạt tại sông Dinh |
Ông Lê Hoàng Quân, Chủ tịch UBND TPHCM đã nói như vậy tại Hội nghị triển khai “Đề án bảo vệ môi trường lưu vực hệ thống sông Đồng Nai”, do Bộ Tài nguyên - Môi trường (TNMT) tổ chức tại TPHCM hôm qua, (26/2).
Sông ô nhiễm nghiêm trọng
Hệ thống sông Đồng Nai (ĐN) bao gồm các sông chính: ĐN, Bé, Sài Gòn, Vàm Cỏ và Thị Vải, chảy qua địa bàn 12 tỉnh, thành phố với tổng diện tích tự nhiên của lưu vực là 37.400 km2 (chiếm hơn 11% diện tích cả nước).
Theo ông Hoàng Dương Tùng – Giám đốc Trung tâm quan trắc và thông tin môi trường (Cục Bảo vệ Môi trường, Bộ TNMT), tình trạng ô nhiễm với mức độ ngày càng nghiêm trọng đang biến hệ thống sông ĐN trở thành những dòng sông chết.
Theo kết quả khảo sát mới đây của Cục Bảo vệ Môi trường (BVMT), nhiều đoạn sông ĐN đã bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đoạn từ nhà máy nước Thiện Tân đến Long Đại (Đồng Nai): Hàm lượng chì vượt mức cho phép; chất rắn lơ lửng vượt tiêu chuẩn từ 3 - 9 lần; chỉ số COD vượt 1,8 - 2,8 lần; chỉ số DO thấp dưới mức cho phép.
Đoạn từ trạm bơm cấp nước Hóa An đến trạm Cát Lái, hàm lượng dầu từ 0,025 - 0,029mg/l. Đặc biệt, khu vực hạ lưu sông, chỉ số SS vượt 2 - 2,5 lần và bị nhiễm mặn nghiêm trọng, không thể sử dụng tưới tiêu và cấp nước sinh hoạt.
Sông Sài Gòn (SG) thì bị ô nhiễm nghiêm trọng bởi chất hữu cơ, vi sinh. Một số đoạn còn bị ô nhiễm kim loại nặng. Theo kết quả quan trắc, con sông này bắt đầu bị ô nhiễm từ cửa sông Thị Tính, mức độ tăng dần về hạ lưu. Các sông khác cũng đang “hấp hối”.
Sông Thị Vải có một đoạn từ phía dưới hợp lưu Suối Cả đến Khu công nghiệp Mỹ Xuân trở thành sông chết với chỉ số DO xấp xỉ bằng 0, không loài sinh vật nào có thể sống nổi.
Trong khi TCVN không cho phép dầu có trong nguồn nước thô chế biến thành nước sinh hoạt thì hàng triệu người dân TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai hàng ngày vẫn phải sử dụng nước sinh hoạt lấy từ nguồn nước bị nhiễm dầu trên 2 con sông ĐN và SG.
Theo kết quả khảo sát tại tỉnh Bình Dương của Cục BVMT, 3 huyện Bến Cát, Dầu Tiếng, Tân Uyên tiếp giáp sông Sài Gòn có tỉ lệ người bị mắc các bệnh lỵ và tiêu chảy cao gấp hàng chục lần so với 3 huyện không tiếp giáp là Phú Giáo, Dĩ An, Thuận An.
“Sử dụng nguồn nước có hàm lượng kim loại nặng và thuốc bảo vệ thực vật có thể dẫn đến một số bệnh nguy hiểm như gây đột biến gen, ung thư, thiếu máu, tiểu đường, gan, tim mạch…” – ông Tùng cảnh báo.
Mới làm trên... giấy!
Tháng 7/2007, Tổng Cty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã đề nghị UBND TPHCM chỉ đạo Sở TNMT phối hợp với các địa phương kiểm soát chất lượng nguồn nước sông ĐN, đặc biệt là sông SG, vì khảo sát cho thấy, các chỉ số Mangan, N-NH3, vi sinh đều vượt so với tiêu chuẩn nước sinh hoạt. Đơn vị này cảnh báo nếu không xử lý kịp thời, sẽ phải đóng cửa Nhà máy nước Tân Hiệp.
Báo cáo của Cục BVMT cho biết, vấn đề kiểm soát, xử lý ô nhiễm cũng được đặt ra cách đây nhiều năm. Tháng 11/2001, Uỷ ban Bảo vệ môi trường lưu vực sông ĐN được thành lập gồm 11 UBND các tỉnh, thành phố thuộc lưu vực. Thế nhưng, suốt từ đó đến nay, ủy ban này và cả Bộ TNMT chỉ thực hiện trên… giấy, thông qua các cuộc hội thảo, hội nghị và công văn.
Vì vậy, Quyết định số 187/QĐ-TTg ngày 3/12/2007 của Thủ tướng Chính phủ “phê duyệt đề án bảo vệ môi trường lưu vực hệ thống sông ĐN”, được xem là cứu cánh để hồi sinh những dòng sông đang hấp hối.
Thế nhưng, trong hội nghị triển khai đề án trên, nhiều đại biểu là lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố cho rằng kế hoạch thực hiện do Bộ TNMT soạn thảo vẫn còn nhiều vấn đề bất cập, chưa rõ ràng, cụ thể.
Một số đại biểu cho rằng cần phải quy định cụ thể trách nhiệm và nghĩa vụ của từng địa phương trong công tác phối hợp xử lý ô nhiễm.
Đại diện Bộ Xây dựng còn cảnh báo: Kế hoạch triển khai Đề án chưa thấy đề cập đến vấn đề xử lý ô nhiễm đối với các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng. Bộ XD đang triển khai dự án kiểm soát ô nhiễm tại khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam, nếu không rà soát và phối hợp kịp thời sẽ gây lãng phí.
“Các mục tiêu, giải pháp thực hiện đã thể hiện rất rõ trong chủ trương và quyết định phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ. Vấn đề trọng tâm hiện nay là thái độ và hành động của chúng ta. Việc xử lý ô nhiễm là trách nhiệm của tất cả các địa phương, bộ, ngành liên quan và cần có sự phối hợp nhịp nhàng chứ một địa phương, một bộ ngành cụ thể sẽ không thể giải quyết nổi” - ông Lê Hoàng Quân khẳng định.
