Cần khẳng định ngay rằng, việc lập được thành tích hay kỷ lục thế giới là đáng trân trọng, đáng tự hào nếu đó là thực chất, không phải hư danh. Nhất là thông qua đó mỗi người dân lại thêm có ý thức bảo vệ môi trường, bạn bè quốc tế biết nhiều hơn đến di sản thiên nhiên thế giới của ta; càng ý nghĩa hơn khi những người con đất Việt lòng thành tri ân công đức tổ tiên trong ngày Quốc giỗ, cung tiến các Vua Hùng cặp bánh chưng, bánh giầy thơm phức – biểu tượng của trời đất linh thiêng trong truyền thuyết quí báu của dân tộc.
Rất tiếc, trên thực tế dường như cả hai ý nghĩa cao đẹp trên lại không còn vẹn nguyên như vậy cũng chỉ vì hai chữ “kỷ lục” mà ra.
Sự kiện phát động bình chọn rầm rộ cho Vịnh Hạ Long qua Internet – một di sản thiên nhiên thế giới đã từng được UNESCO công nhận từ lâu – trên trang web mới toanh của một tổ chức tư nhân kém xa UNESCO về mọi phương diện liệu có cần thiết? Hơn nữa, xưa nay việc bầu chọn qua Internet ở bất cứ cuộc thi nào đều chỉ dừng lại ở mức “tham khảo” mà thôi.
Bởi lẽ, ngoài việc không có tiêu chí rõ ràng thì với một tên ảo bất kỳ một người có thể bầu đi bầu lại cho 1 địa danh không hạn chế số lượng (chưa kể chuyện bầu chọn tự động bằng phần mềm mà cư dân mạng VN cũng từng hay áp dụng). Thử hỏi nếu các nước đông dân như Trung Quốc hay Ấn Độ mà cũng phát động như ta, hẳn cái gọi là 7 kỳ quan thế giới mới trên website New7wonders.com chắc chắn sẽ thuộc hết về họ.
Ngược lại ở những quốc gia dân số ít hoặc Internet chưa phổ biến, cho dù có kỳ quan xứng đáng cũng không thể lọt được vào danh sách bình chọn.
Như vậy, dù cho chúng ta đã chấm dứt vi phạm bản quyền, đã tuân thủ “luật chơi”, dù Vịnh Hạ Long đã trở lại dẫn đầu danh sách bầu chọn trên trang web này, thì kết quả của “cuộc chơi” này cũng chỉ có giá trị phần nào đối với đông đảo bạn bè quốc tế.
Bà Tôn Nữ Thị Ninh, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội nói trên VietnamNet: “Thế giới bên ngoài họ lên mạng, vào blog và biết câu chuyện này, chuyện vịnh Hạ Long đã là di sản thiên nhiên thế giới rồi mà còn đi làm phong trào bầu chọn vào 7 kỳ quan mới để đến độ vi phạm bản quyền. Chúng ta sẽ trở nên buồn cười trong mắt họ. Dùng chữ phong trào là để phân tích khách quan sự việc, chứ bên ngoài họ nghe chúng ta vận động toàn dân bầu chọn cho Vịnh Hạ Long, tôi nghĩ họ sẽ ngạc nhiên rằng chúng ta bỏ công sức như thế để làm gì”.
Cặp bánh chưng (2 tấn) - bánh giầy (1 tấn) khổng lồ cung tiến các Vua Hùng trong ngày Giỗ Tổ dù có to và nặng cỡ kỷ lục nào chăng nữa mà lại không ăn được vì ôi thiu và mốc xanh thì liệu có nên chăng? Bất luận vì lý do gì, thử hỏi trong văn hóa tâm linh của dân ta, có ai dám đem cúng tổ tiên thứ phế phẩm đó. Đáng trách hơn là chiếc bánh giầy được công bố nặng 1 tấn lại chỉ có 500kg bột nếp, trọng lượng còn lại là... khung sắt và lõi mút xốp. Vậy thì “kỷ lục” với “lễ mọn lòng thành”, cái nào hơn?
Về vụ việc này, được biết Thành ủy TPHCM đã có chỉ đạo phải kiểm tra và xử lý nghiêm minh. Ngay sau đó Cty làm ra cặp bánh này đã phải có công văn giải trình, “thành thật xin lỗi, rút kinh nghiệm sâu sắc, tự phê bình nghiêm túc...”.
Song dù có thể cảm thông rằng, sự cố trên là hoàn toàn ngoài ý muốn của những người làm ra lễ vật, thì đó cũng là một sự lãng phí không đáng có. Trong lúc cả thế giới đang phải đối mặt với nạn thiếu lương thực nghiêm trọng, nhiều người dân trên cả nước vẫn còn thiếu ăn, Chính phủ đang kêu gọi tiết kiệm để kiềm chế lạm phát, thì hàng tấn gạo nếp, thịt lợn, đỗ xanh làm ra chiếc bánh rồi vận chuyển qua hàng ngàn cây số lại phải bỏ đi quả là thật xót xa.
Suy cho cùng vẫn lại là căn bệnh thành tích, hình thức mà sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã không ít lần phê phán. Dường như căn bệnh này không chỉ có ở ngành GD-ĐT, mà nó đang có xu hướng lây lan sang nhiều lĩnh vực khác của đời sống xã hội? Trong lúc chúng ta đang phát động phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, liệu những việc như trên có nên tiếp tục tiến hành? Hoặc chí ít cũng cần phải thay đổi sao cho phù hợp và có hiệu quả thiết thực.
