>> Thầy và trò - Đóng kịch và thù địch
Như vậy, hàm ý của việc quan tâm đến nữ sinh là quá rõ ràng, con gái phải biết cách bảo vệ mình và chỉ con gái mới cần phải tự bảo vệ.
Lần thứ nhất là hồi lớp bảy, ở trường cấp hai, giáo dục cho các bạn nữ về vấn đề lần đầu tiên, kinh nguyệt. Lần thứ hai, năm cháu học lớp mười một, năm ngoái. Cũng chỉ nói về quá trình dậy thì ở con gái như thế nào. Chỉ có con gái được nghe thôi. Còn con trai, cháu cũng không biết. Chắc là không được nghe (Thư, nữ, 16 tuổi, học sinh, Hà Nội) (chúng tôi phỏng vấn học sinh từ 15 tuổi trở lên).
Hồi cấp hai là bắt đầu có sinh hoạt ngoại khóa nhưng chỉ là chương trình do bác sĩ giảng. Thường, tất cả các bạn nữ trong khối sẽ tập trung vào một phòng lớn để nghe bác sĩ trình bày. Cũng có thời gian để bọn em đứng lên hỏi. Nhưng mà ít thôi, lâu lâu mới thấy có một buổi.
Bài giảng bổ ích thật đấy nhưng em thấy chung chung quá, chưa sát với mình lắm. Và bởi vì đông quá nên bọn em không có thời gian để hỏi. Cũng không phải ai cũng tự tin để hỏi vấn đề của mình trước đám đông. Lên cấp ba, cũng có những buổi như thế. Mọi người ngồi trong một hội trường đông rồi cùng nghe những vấn đề tương tự như thế (Tú, nữ, 15 tuổi, học sinh, Hà Nội). (Bạn này đi học sớm, đang bắt đầu học lớp 10).
Của ai nấy lo
Việc nam sinh bị gạt ra khỏi các buổi sinh hoạt ngoại khóa, nơi nữ sinh được cung cấp thông tin về các vấn đề giới tính và sức khỏe, dẫn đến một cách hiểu rằng, đối với nhà trường, vấn đề giới tính và sức khỏe của các em trai là không đáng lo ngại.
Đồng thời, các em trai không cần phải nắm kiến thức về giới tính và sức khỏe của phụ nữ và ngược lại. Hàm ý ở đây là “của ai người nấy lo”. Vượng cảm thấy bị gạt ra ngoài lề nhưng cậu vẫn rất tò mò:
Nhà trường cũng tổ chức các buổi ngoại khóa nhưng chỉ với con gái, không giáo dục cho con trai. Em biết có nói chuyện với con gái nhưng chẳng lẽ mình lại hỏi chúng nó. Em biết bởi vì hôm đó cô nói con gái ở lại hết. Sau đó em về hỏi con bạn thân. Nó khai là nói về vấn đề đấy. Mình không hỏi sâu được. (Vượng, nam, 19 tuổi, sinh viên trung cấp, Hà Nội).
Tóm lại, ở nhà trường nếu các vấn đề giới tính và tình dục được đề cập đến thì bầu không khí bao trùm là lúng túng và khó xử.
Ngoài ra, giống như trong gia đình, cách giáo dục về giới tính và tình dục trong nhà trường, đặc biệt là cách tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa cho nữ sinh và cách thầy cô giáo chú ý nhiều hơn đến vấn đề giới tính và tình dục của các em nữ, có thể hàm chứa một thông điệp rằng thế giới hiện tại chứa đầy cạm bẫy, nguy hiểm đối với phụ nữ và nguy hiểm đó đến từ nam giới.
Bằng cách đó, nhà trường và gia đình cùng thừa nhận thế giới này là của nam giới hay chí ít cũng do nam giới làm chủ.
------------------------
(Còn nữa)
TS. Khuất Thu Hồng
Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội
