Không chỉ có giá ô tô đắt nhất thế giới, giá nhà, đất vào hàng “top ten” của thế giới, hiện giá để có những con đường tại Hà Nội đã được liệt vào hàng đắt đỏ nhất hành tinh.
Từ vài năm nay, lượng phương tiện giao thông tham gia giao thông tại Hà Nội tăng chóng mặt, còn hạ tầng giao thông thì được cải thiện theo kiểu chắp vá. Hiện nay tình trạng ùn tắc và tai nạn giao thông đã đến mức báo động đỏ. Làm cách nào để cải thiện “bức tranh” giao thông Hà Nội? Tiền Phong đi tìm câu trả lời bắt đầu từ việc “mổ xẻ” thực trạng rất bức xúc này.
Gần 100 cây vàng cho một mét đường
Tháng 10/2005, dự án đường Kim Liên - Ô Chợ Dừa (còn gọi là đường vành đai I) được khởi công. Dư luận không ngạc nhiên vì dự án được thực hiện sau hàng chục năm thai nghén nhưng lại vô cùng sửng sốt trước mức đầu tư khổng lồ- 773 tỷ đồng.
Trong lúc giá trị xây lắp 1.080 m đường chỉ hết 100 tỷ đồng thì số tiền GPMB lên đến 600 tỷ đồng. Như vậy, để có hơn một cây số đường, nhà nước phải chi 45 triệu đô la (hay gần 100.000 cây vàng!). Theo một số chuyên gia, mức đầu tư này cao hơn mức đầu tư xây dựng đường tàu điện ngầm (khoảng 34 triệu đô la/km).
 |
| Một làn đường phố Đào Duy Anh bị “bỏ hoang” làm nơi đỗ xe, rửa xe, bán hàng |
Vào năm 2002, việc Hà Nội chi 113 tỷ đồng cho 550m đường đoạn Voi Phục - Cầu Giấy đã trở thành sự kiện gây chấn động. Giá xây lắp hơn nửa cây số đường này chỉ hết gần 1 triệu đô la (khoảng 13 tỷ đồng). Trong khi đó giá đền bù GPMB của dự án hết 7 triệu đô la (100 tỷ đồng).
Lần đầu tiên giá đất GPMB của dự án đường Voi Phục - Cầu Giấy được đền bù mức kỷ lục từ trước cho đến thời điểm năm 2002, là 14,8 triệu đồng/m2.
Trước SEA Games 22 (năm 2003), Hà Nội kéo dài khoảng 800 m đường Liễu Giai nối lên đường Hoàng Hoa Thám. Chi phí cho việc kéo dài con đường đã ngốn khoảng 100 tỷ đồng.
Cùng từ Liễu Giai, một con đường được kéo lên đê Bưởi - đường Đào Tấn. “Đơn giá” của công trình này cũng vào khoảng 10 triệu đô la/km. So sánh với mặt bằng chung của nhiều quốc gia, thì đây là những đoạn đường đắt nhất thế giới.
Cũng phải nói thêm rằng, để giải quyết những bức xúc về giao thông đô thị, trong vài năm lại đây TP Hà Nội đã đầu tư hàng ngàn tỷ đồng để xây dựng các công trình giao thông, nhưng với “giá” của những con đường quá đắt nên việc cải thiện giao thông xem ra chỉ như muối bỏ bể.
Ví như: Dự án xây dựng, cải tạo nút giao thông Ngã Tư Sở có mức đầu tư trên 1.100 tỷ đồng ( trong đó GPMB hết 650 tỷ đồng), dự án xây dựng nút giao thông Nam Thăng Long; đường trên đê Hữu Hồng hết khoảng 130 tỷ đồng, Ngã tư Vọng khoảng 200 tỷ đồng...
Rõ ràng, chỉ điểm vài dự án nói trên đã ngốn 2.500 tỷ đồng (tương đương 150 triệu đô la). Việc cải tạo, mở rộng những con đường trong nội thành đang là bài toán nan giải của Hà Nội.
Hiệu quả: Những con đường cụt!
Nhiều người đã ví những con đường mới được chỉnh trang như những chiếc cúc ngọc đơm trên chiếc áo vải. Nó chỉ lóe sáng mà không thể làm rực sáng bức tranh giao thông Hà Nội. Cũng vì chi phí quá đắt nên hầu như các dự án đều hết sức manh mún và chưa thể phát huy hiệu quả cao.
Ví như, việc xây dựng đoạn Voi Phục- Cầu Giấy khá đồng bộ với nhiều làn xe. Vậy nhưng, do đoạn đường quá ngắn (550 m) lại bị “thắt” lại khi nối với đường La Thành. Vậy là, đoạn đường hoành tráng này thừa ra một chiều đường không biết dùng vào việc gì.
Gần đây, đoạn đường “thừa” này được dành làm điểm trung chuyển cho xe buýt. Tương tự, đoạn Liễu Giai kéo dài nối vào đường Hoàng Hoa Thám, không kéo dài được đến đường Thụy Khuê như quy hoạch. Con đường rộng 40-50m khi nối với đường Hoàng Hoa Thám rộng khoảng 10m đã tạo thành một “cổ chai” nên ùn tắc xảy ra thường xuyên và ngày càng nghiêm trọng.
Cũng phải kể đến đoạn đường Kim Liên-Ô Chợ Dừa vừa được khởi công. Trước đó, đường đào Duy Anh ( ngã tư Đại Cồ Việt-Kim Liên) đã được xây dựng rất quy mô. Thế nhưng có một chiều đường đã bị “bỏ hoang” ngay sau khi công trình hoàn thành cho đến nay. Chiều đường chỉ phục vụ đỗ xe, làm nơi bán hàng, rửa xe.
Việc khởi công đoạn Kim Liên-Ô Chợ Dừa giúp đoạn đường “hoang” này phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, đoạn đường mới có mặt cắt 50 m đấu nối ra Ô Chợ Dừa liệu có phát huy hiệu quả khi mà đường Đê La Thành lại trở thành điểm thắt nút quá hẹp? Hà Nội hiện còn tồn tại rất nhiều con đường “cụt” và chưa thể phát huy hiệu quả cao như: đường Nguyên Hồng; đường trên đê Yên Phụ (hiện làm điểm đỗ xe buýt)…
Nguồn vốn đầu tư từng dự án quá lớn, song cách thức đầu tư còn dàn trải và chắp vá nên hiệu quả đầu tư chẳng hề tương xứng với mức đầu tư.
Bài 2: Tạm ngừng đăng ký xe máy: Thành tích “ảo”, rối ren thật!
