Trước đây, Nhà nước bao cấp hoàn toàn cho những người sinh sống, làm việc ở đây, song hiện nay chỉ còn 81 khẩu/36 hộ bệnh nhân phong là có trợ cấp. Đến tháng 6-2012, làng Đăk Kia còn 62 hộ nghèo, gần 80 hộ vẫn sống trong những căn nhà tập thể.
A Nhiếu-thôn trưởng Đăk Kia tiếp chúng tôi trong căn nhà xây khá ngăn nắp, khang trang ngay trên trục chính con đường liên xã từ phường Nguyễn Trãi vào xã Đoàn Kết, Ia Chim (Tp Kon Tum).
Anh Hiếu bảo: Ngày đó bà nội tôi quê tận làng Plei Có (Gia Lai) bị bệnh, được đưa lên đây nuôi dưỡng, đến ông nay đã là đời thứ 5 gắn bó với trại phong này.
Chỉ tay vào ngôi nhà khang trang chúng tôi đang ngồi, A Nhiếu bảo: căn nhà này xây năm 2003, do Giám đốc Trung tâm chỉ đất.
Thấy đất đai quanh khu vực Trại còn trống trải, hoang hóa trong khi nhiều thế hệ con em bệnh nhân phong cứ tá túc tạm bợ trong những hộ tập thể chưa đầy 30m2, lãnh đạo đã bật đèn xanh: ai có điều kiện thì ra riêng làm nhà. 17 hộ xung phong ở riêng, song đến giờ chưa ai có giấy tờ gì.
Từ năm 2005, tỉnh Kon Tum chủ trương đưa các gia đình ở đây trở về quê hoà nhập cộng đồng. Khó khăn là: Nhiều gia đình không biết quê của mình ở đâu, bởi thế hệ ông bà cha mẹ họ đi khỏi làng đã lâu, số đã chết, số khác vì nhiều lý do không muốn quay lại.
Bác sĩ Nguyễn Đình Bản-Giám đốc Trung tâm Phòng chống bệnh xã hội đơn vị trực tiếp quản lý Làng phong Đăk Kia cho biết: Hiện nay, Trung tâm chỉ quản lý về y tế và chế độ trợ cấp cho 81 người ở làng Phong Đăk Kia. Số còn lại mặc dù bà con ở trong khu vực trại song không được hưởng chính sách gì, bởi họ đã khỏi bệnh, không để lại di chứng nặng và đa số là con em bệnh nhân, chứ họ không mắc bệnh.
Ông Nguyễn Văn Vụ-Chủ tịch UBND xã Đoàn Kết nói về những vướng mắc cấp đất ở, đất sản xuất cho bà con ở làng Đăk Kia cử tri xã đã kiến nghị HĐND các cấp nhiều lần.
Lần mới đây nhất là giữa tháng 3-2012, trong báo cáo trả lời kiến nghị cử tri của HĐND TP Kon Tum cũng ghi nhận nội dung này.
Do toàn bộ khu vực dân làng Đăk Kia đang sinh sống trên 30 ha đất thuộc quyền quản lý của Trung tâm phòng chống bệnh xã hội nên chính quyền địa phương không thể cấp giấy tờ gì cho dân.
