Quằn quại một dòng Lô: Sai phạm tràn lan, xử lý nhỏ giọt

Tàu cuốc đua nhau múc cát trên sông Lô đoạn thuộc huyện Phù Ninh, thị trấn Đoan Hùng
Tàu cuốc đua nhau múc cát trên sông Lô đoạn thuộc huyện Phù Ninh, thị trấn Đoan Hùng
TP - Trước thực trạng khai thác cát sỏi tràn lan, gây sạt lở đất đai, đê điều dọc sông Lô, UBND tỉnh Phú Thọ giao Thanh tra tỉnh lập đoàn kiểm tra liên ngành. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sai phạm chỉ bị xử lý nhỏ giọt, tước giấy phép tạm thời 3-4 tháng rồi lại cấp phép. 

Né tránh cung cấp thông tin

Theo tìm hiểu của Tiền Phong, trên tuyến sông Lô thuộc địa bàn tỉnh Phú Thọ, UBND tỉnh này đang cấp phép cho 7 doanh nghiệp (DN) khai thác cát sỏi, 3 DN được thăm dò.

Tuy nhiên, rất nhiều DN đã lợi dụng “lá bùa” giấy phép này để khai thác vượt ranh giới, độ sâu, trữ lượng hòng trục lợi. Trước thực trạng khai thác cát sỏi tràn lan, sai phạm gây sạt lở đê điều, cuốn trôi hàng chục héc-ta hoa màu của nông dân, ngày 19/4/2019, Thanh tra tỉnh Phú Thọ đã ban hành Quyết định số 53/QĐ-TTr thanh tra quá trình khai thác cát, sỏi trên sông Lô thuộc địa bàn huyện Phù Ninh, TP. Việt Trì.

Đoàn Thanh tra liên ngành gồm 17 thành viên do ông Đặng Quang Huy, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ làm trưởng đoàn; các thành viên còn lại là đại diện các sở, ngành như: Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TN&MT), Sở Giao thông Vận tải, Sở Xây dựng, Chi cục Thủy lợi, Phòng Cảnh sát môi trường - Công an tỉnh Phú Thọ. Thời kỳ thanh tra được tính từ khi cấp phép đến thời điểm ban hành quyết định thanh tra; thời hạn thanh tra tại mỗi doanh nghiệp là 20 ngày kể từ ngày công bố Quyết định thanh tra tại các đơn vị.

Theo quyết định trên, khi kết thúc thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra phải báo cáo kết quả, dự thảo kết luận thanh tra theo quy định tại Điều 49, Điều 50 của Luật Thanh tra.

Thế nhưng, kết luận thanh tra sau đó không được Thanh tra tỉnh này công khai trên website của họ. Sau hơn một tuần báo Tiền Phong liên hệ lấy thông tin, ngày 18/3, ông Khiêm - Phó Chánh văn phòng Thanh tra tỉnh Phú Thọ trả lời rằng lãnh đạo đơn vị đề nghị phóng viên liên hệ với người phát ngôn của tỉnh ở Sở Thông tin và Truyền thông, bên Thanh tra tỉnh không có chức năng trả lời việc này. Phóng viên đã liên hệ ông Đặng Quang Huy, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Phú Thọ, trưởng đoàn thanh tra trên nhưng ông này từ chối với lý do: “Tôi đang đi học lớp thanh tra viên cao cấp ở Thanh tra Chính phủ, đề nghị phóng viên liên hệ với cơ quan”.

“Tại sao kết luận thanh tra không được công khai? Có phải các DN bị xử phạt liên quan tới việc khai thác cát sỏi vượt quá phạm vi ranh giới, độ sâu cho phép không?”, phóng viên hỏi thêm. Ông Huy cho biết lâu rồi nên không thể nhớ.

Theo nguồn tin riêng của Tiền Phong, Thanh tra tỉnh Phú Thọ sau đó đã ra quyết định tước quyền sử dụng giấy phép khai thác của các công ty, gồm: Cty CP Tập đoàn Cát Vàng 3 tháng kể từ ngày 20/7/2019, Cty CP xây lắp và cơ khí Phương Nam 3 tháng kể từ 20/7/2019. Bên cạnh đó, Thanh tra tỉnh Phú Thọ cũng xử phạt vi phạm hành chính với Cty CP Tập đoàn Cát Vàng, số tiền 690 triệu đồng; Cty CP Xây lắp và Cơ khí Phương Nam 728,5 triệu đồng. Lý do các công ty trên bị xử phạt chủ yếu do khai thác cát sỏi vượt quá phạm vi ranh giới, độ sâu được phép khai thác theo quy định tại Điều 36, Nghị định số 33/2017/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khoáng sản.

Khó xử phạt vì... doanh nghiệp nhiều trò

Trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Khắc Định, Phó Trưởng phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Thọ cho biết, ranh giới mỏ cát sỏi được cấp phép, vị trí mốc giới, tọa độ khi tỉnh giao mỏ cho DN luôn phối hợp với chính quyền địa phương để cùng lập hồ sơ, biên bản.

Tuy nhiên, theo ông Định, thực tế các DN không cắm đầy đủ mốc giới, biển báo theo quy định, hoặc cắm xong rồi lại…mất!? Riêng chiếc phao nổi trên sông để xác định ranh giới, ông Định cho biết thường bị các tàu thuyền qua lại cuốn đi mất, hoặc do tác động của nhiều yếu tố ngoại lực.

“Việc tuần tra, kiểm soát xử lý sai phạm về ranh giới, khai thác trái phép thuộc thẩm quyền của Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh). Chúng tôi chỉ phối hợp khi có quyết định đoàn liên ngành. Hơn nữa, sở không có phương tiện chuyên dụng như ca nô để đi tuần tra, phải sử dụng xe máy đi trên đường bộ. Còn để xác định tọa độ của mỏ, bên sở phải dùng máy bắn tọa độ”, ông Định lý giải.

Đối với hiện tượng các DN thường xuyên khai thác vượt độ sâu cho phép, Phó Trưởng phòng Khoáng sản Nguyễn Khắc Định cho biết rất khó để xử lý. Nguyên nhân được ông Định đưa ra là nước sông chảy liên tục, các vị trí vừa được múc cát trong phút chốc lại được bồi lấp, không dễ như xử lý vi phạm của các mỏ trên mặt đất.

Với các hành vi khai thác vượt ngoài mốc giới cấp phép, theo ông Định, Nghị định số 33/2017/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khoáng sản quy định nếu DN khai thác vượt quá 10% trên tổng diện tích cấp phép sẽ bị xử lý. Tuy nhiên, cũng như xử lý khai thác vượt độ sâu, việc xác định diện tích dưới nước này rất khó khăn, trang thiết bị không đầy đủ, nước sông cuốn theo đất cát từ trên bồi lấp xuống. 

Trường hợp một số tàu thuyền trà trộn trong mỏ của các DN được cấp phép nhưng không có biển tên, đại diện phòng Khoáng sản cho biết, DN phải đăng ký biển tên bên Sở Giao thông Vận tải. Trong quá trình hoạt động, lực lượng Cảnh sát giao thông đường thủy sẽ kiểm tra, xử phạt nếu không tuân thủ.

Phú Thọ dừng hoạt động khai thác cát, sỏi toàn tuyến sông Lô

UBND tỉnh Phú Thọ tức tốc có Quyết định số 1116/UBND-KTN về việc tạm dừng hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô địa bàn tỉnh Phú Thọ. Quyết định thừa nhận hiện tượng sạt lở bờ vỏ, đất bãi bồi ven sông và có xảy ra tình trạng khai thác cát sỏi trái phép, khai thác ngoài phạm vi cấp phép.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường thông báo cho tất cả các tổ chức, doanh nghiệp đã được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô dừng toàn bộ hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô từ ngày 25/3. Chủ tịch tỉnh cũng yêu cầu Công an tỉnh chỉ đạo lực lượng Công an phối hợp với lực lượng chức năng, chính quyền các địa phương tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát đảm bảo dừng toàn bộ hoạt động khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô theo thông báo trên.

UBND TP Việt Trì, UBND các huyện Phù Ninh, Đoan Hùng chỉ đạo lực lượng chức năng, cơ quan chuyên môn và chính quyền các xã, phường, thị trấn tăng cường công tác nắm tình hình tại các vị trí sạt lở và xử lý việc khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô theo đúng chức năng, thẩm quyền. Nếu vượt thẩm quyền giải quyết, UBND các huyện phải kịp thời báo cáo các cơ quan chức năng để xử lý theo quy định.

Trong thời gian dừng khai thác cát, sỏi trên tuyến sông Lô, nếu xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép, Chủ tịch UBND TP Việt Trì, Chủ tịch UBND các huyện Phù Ninh, Đoan Hùng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Giám đốc Công an tỉnh phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Trước đó Tiền Phong có đăng loạt bài Quằn quại một dòng Lô phản ánh việc Sông Lô bị “móc từng khúc ruột” bất kể ngày đêm, với hàng héc-ta đất bị sạt lở, cuốn trôi hoa màu, tính mạng, mồ mả của nhiều gia đình.

P.V

MỚI - NÓNG
Hà Nội đón mưa vừa mưa to ngắn ngày
Hà Nội đón mưa vừa mưa to ngắn ngày
TPO - Diễn biến khí tượng từ 19/3, không khí lạnh đã ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Đông Bắc Bộ và Hà Nội. Trong 24 đến 48 giờ tới, các chuyên gia khí tượng nhận định khu vực Thủ đô tiếp tục có nền nhiệt giảm, trời rét, kèm theo đó cục bộ có mưa vừa đến mưa to.