Lý thuyết này cho rằng cuộc sống quá phức tạp và không thể chỉ phát triển thông qua tiến hóa, mà một quyền lực vô hình đã có vai trò tác động.
Sự ca ngợi của Tổng thống Bush đối với thuyết “khả năng sáng tạo thông minh” sẽ được diễn giải như là bằng chứng về tác động ngày càng tăng của phe tôn giáo cánh hữu.
Tổng thống Mỹ nói với các phóng viên ở Texas rằng trẻ em cần được dạy về thuyết “khả năng sáng tạo thông minh” để các em có thể hiểu rõ hơn cuộc tranh luận về nguồn gốc của vũ trụ.
Khả năng sáng tạo thông minh khác với lý thuyết sáng thế của Thánh kinh ở chỗ nó không gắn chặt với một cách hiểu cứng nhắc về kinh Cựu ước. Tuy nhiên, nó nói đến vai trò của một đấng sáng thế và ngày càng trở nên có ảnh hưởng trong cộng đồng Công giáo.
Nhưng ngay cả những người theo cánh hữu, như thượng nghị sĩ Rick Santorum của đảng Cộng hòa, cũng thận trọng: "Tôi không thoải mái về việc đem dạy thuyết khả năng sáng tạo thông minh trong trường học. Điều chúng ta nên giảng dạy là nói về các vấn đề, các lỗ hổng. Và tôi nghĩ có những vấn đề và lỗ hổng trong lý thuyết tiến hóa".
Nhưng cuộc tranh luận đang có ảnh hưởng thật sự.
Tại Kansas, ủy ban giáo dục đã đánh giá lại về cách thức giảng dạy về tiến hóa. Đây là dấu hiệu cho thấy các chính trị gia và viên chức bảo thủ muốn phản ánh thuyết khả năng sáng tạo thông minh.
Tuy vậy, nhiều nhà khoa học nhấn mạnh rằng đây chỉ là một lý thuyết. TS Alan Leshner - Người đứng đầu Hiệp hội thúc đẩy khoa học - nói: "Những người ủng hộ thuyết khả năng sáng tạo thông minh đang muốn khoác chiếc áo khoa học lên một quan niệm tôn giáo. Thuyết khả năng sáng tạo thông minh không phải là khoa học, nó thậm chí không phải là một câu hỏi có thể trả lời một cách khoa học".
Vào thập niên 1990, một phiên tòa lớn đã đánh dấu sự thất bại của những người theo thuyết sáng thế và mở đường cho việc dạy thuyết tiến hóa trong trường học Mỹ.
80 năm sau, thuyết khả năng sáng tạo thông minh lại đang đem lại an ủi cho những người theo thuyết sáng thế. Một lần nữa, họ đang muốn đưa vấn đề tiến hóa ra tranh luận.
