Tìm ra cách sản xuất Tamiflu nhanh hơn

Thách thức lớn nhất không chỉ đối với hãng dược phẩm Roche là việc sản xuất lệ thuộc vào hoạt chất chiết xuất từ một loại cây tự nhiên vốn không phổ biến trên thế giới, hoa hồi ở mạn Tây Nam Trung Quốc và phía Bắc Việt Nam.

Vấn đề ở chỗ không phải toàn bộ hợp chất khó chế tạo, acid shikimic, có các đặc tính cần thiết chống virus. Chỉ cấu trúc trung tâm của nó, chuỗi các phân tử carbon, mới thực sự là nguyên liệu để làm nên tác dụng của viên Tamiflu mà ở Việt Nam hiện không bán tự do.

GS Elias Corey (đoạt giải Nobel Hóa học năm 1990 ở tuổi 62 về sáng kiến tổng hợp các hợp chất thiên nhiên) suy nghĩ, hoa hồi chỉ được thu hoạch mỗi năm một lần trong khi Tamiflu phải được sản xuất quanh năm mới mong kịp đối phó với đại dịch.

Hơn nữa, theo cách tiếp cận cổ điển, người ta xác định các thành phần có ích và thành phần không có ích của các phân tử hợp chất rồi tách hai phần đó ra. GS Corey cho đấy là cách tốn kém và mất thời gian.

Ông gọi sinh viên của mình đến trình bày ý tưởng và họ vào cuộc ngay lập tức. Chỉ 8 tuần sau, họ hoàn thành quy trình và cho ra lò sản phẩm không khác gì Tamiflu hiện hành.

Công thức được mô tả trên ấn phẩm điện tử The Journal of the American Chemical Society (tạp chí của Hiệp hội Hóa học Mỹ) và được chương trình khoa học của BBC loan tải.

Phương pháp của Corey chỉ phải trải qua 7 bước trong khi của Roche, dù đã cải tiến 2 lần, phải trải qua 10 bước.

GS Elias Corey

Điều đáng chú ý là nguyên liệu ban đầu lại rất đơn giản và thường được dùng trong quá trình tổng hợp cao su, thủy tinh plexi, và các loại chất dẻo khác, và chỉ tốn vài xu Mỹ cho mỗi kilô.

Vậy bí quyết nằm ở đâu? Đó chính là một loại xúc tác được điều chế trong phòng thí nghiệm của Corey, một loại hóa chất thúc đẩy kết hợp các thành phần thô ban đầu để tạo ra một hỗn hợp có thành phần và cấu trúc carbon ba chiều giống hệt trong acid shikimic, nguyên liệu cơ bản để sản xuất Tamiflu.

Dĩ nhiên, chuyển một kết quả từ phòng thí nghiệm ra sản xuất quy mô lớn là không dễ. Song chất xúc tác làm nền toàn bộ quá trình sản xuất mới rất giống chất đang được dùng để sản xuất Advair, thuốc điều trị bệnh hen và là một trong những sản phẩm bán chạy nhất của hãng dược GalxoSmithKline.

Điều đáng chú ý nữa của phương pháp Corey là giúp loại bỏ 2 công đoạn trong quy trình hiện hành vốn chứa các thành phần gây nổ hàm lượng cao.

Tuy nhiên, phương pháp mới đòi hỏi phải có đầu tư mới về thiết bị hóa chất và thuốc sản xuất theo phương pháp Corey bắt buộc phải theo một giấy phép bản quyền mới.