Collins bắt đầu cuốn sách bằng cách kể chuyện về hành trình của mình với đức tin. Sinh ra ở nơi không có đầy đủ tiện nghi vật chất của một trang trại ở thung lũng Shenandoah, bang Virginia. Từ nhỏ ông đã được nuôi nấng trong một môi trường mà ở đó đức tin không quá quan trọng.
Đến khi trưởng thành, theo đuổi sự thông thái của toán học, vật lý, ông đã dần tin rằng tất cả mọi thứ trong vũ trụ đều có thể lý giải được bằng các phương trình và nguyên tắc vật lý.
Bìa sách Ngôn ngữ của Chúa, bản dịch tiếng Việt. Nhưng bước ngoặt trong hành trình tâm linh của Collins xảy ra trong trường y khoa khi ông gặp những bệnh nhân mà đức tin của họ đã cung cấp cho họ sự yên tâm và bình an trong trong đau khổ khủng khiếp.
Điều này dẫn ông đến việc thôi thúc tìm kiếm một cơ sở hợp lý về đức tin và để khảo sát các tôn giáo lớn trên của thế giới.
Trong thời gian nghiên cứu, ông bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi C. S. Lewis với cuốn sách Cơ đốc giáo duy nhất, là một tập hợp các cuộc đàm phán vô tuyến do học giả Oxford huyền thoại đưa trên BBC trong Thế giới II. Lewis lập luận rằng lương tâm con người phản ánh cái nhìn sâu sắc vào thực tế, cũng giống như các giác quan hay toán học của chúng ta.
Lewis cho rằng việc giữ đạo đức như một thực tế khách quan hơn việc đơn thuần chỉ là cấu trúc con người đòi hỏi phải đặt ra một cái xác định đúng và sai. Collin đã được thuyết phục bởi lập luận đạo đức này về sự tồn tại của Thiên Chúa và cũng thực sự ấn tượng với phần còn lại của trường hợp Lewis về niềm tin. Bởi vậy dù cho tiếp tục nghi ngờ, Collin quyết định thực hiện một bước nhảy vọt về đức tin.
Cuốn sách có nhiều lập luận sắc bén lý giải về Chúa trời, và Kinh Thánh. Collin tiếp tục chia sẻ một số phần còn lại những cơ sở hợp lý của mình cho niềm tin. Ông chỉ ra rằng 15 hằng số vật lý, như sức mạnh của lực hạt nhân yếu, mạnh và tốc độ ánh sáng, tất cả đều có giá trị trong phạm vi hẹp cần thiết cho sự tồn tại của một vũ trụ ổn định có khả năng duy trì cuộc sống phức tạp.
Tiếp theo trong cuốn sách của mình, tác giả đề xuất một số khuôn khổ cho sự hòa giải giữa khoa học và tôn giáo. Ông lần đầu tiên xem xét những bản ghi địa chất và hóa thạch của vật lý thiên văn và nghiên cứu về vật liệu di truyền trên các loài phải nhắc đến khi nói về vấn đề nguồn gốc. Ông kết luận rằng bằng chứng cho thấy vũ trụ rất nhiều năm tuổi và sự tiến hóa thông qua chọn lọc tự nhiên là yếu tố tạo ra sự đa dạng và phức tạp của cuộc sống.
Collin tiếp tục xem xét câu chuyện sáng tạo The literal meaning of Genesis (Nghĩa đen của Sách sáng chế), ông lập luận rằng văn bản dự định truyền đạt có lẽ gần với thần học hơn là cung cấp một lịch sử tự nhiên. Ở đây, ông vẫn giữ suy nghĩ theo một truyền thống lâu đời về sự sáng tạo Chúa, và đức tin.
Ông đặt câu chuyện về Genesis trong sự so sánh với câu chuyện về nhà khoa học Galileo Galilei, nhằm trình bày một trường hợp rằng nguồn gốc khoa học là tương thích với niềm tin vào Thiên chúa giáo.
Tác giả cũng từ chối lý thuyết Thiết kế thông minh (ID). Ông cho rằng thuyết ID chứa trong đó chỉ là những thiếu sót giải thích của lý thuyết tiến hóa và trên cơ sở này đề cập đến sự tham gia của một nhà thiết kế thông minh. Ông lập luận rằng ID không hoạt động như một lý thuyết khoa học khả thi vì nó không dự đoán các phát hiện khác hoặc đề xuất các phương pháp tiếp cận để xác minh thử nghiệm.
Tác giả, nhà khoa học Francis S. Collins. Bằng những lý lẽ và nghiên cứu sắc bén trong Ngôn ngữ của Chúa, Francis Collins đã khiến độc giả có những tiếp cận đa dạng hơn về mối quan hệ giữa đức tin và khoa học. Không hề có ảo tưởng rằng cuốn sách của ông sẽ giải quyết các tranh chấp thường xuyên giữa các cộng đồng tôn giáo và khoa học, nhưng ông hy vọng ít nhất nó cung cấp mô hình cho cuộc đối thoại hài hòa và hợp lý hơn. Về mặt này, có lẽ ông đã phần nào thành công.
Francis Collins là một người có uy tín trong lĩnh vực khoa học. Trước khi ông là giám đốc HGP, Collins đã giành được danh tiếng trong cộng đồng khoa học vào năm 1989 khi ông phát hiện ra đột biến gây ra rối loạn di truyền Cystic Fibrosis (CF), đã mở đường cho việc chữa trị chứng rối loạn có thể gây tử vong.
Francis Collins là giám đốc Viện nghiên cứu Gen người quốc gia Hoa Kỳ (NHGRI) cho đến năm 2008. Năm 2009, Collins trở thành giám đốc của Viện Y tế Quốc gia.
