Được biết tới với tên gọi Beluga vì có thiết kế giống cá voi trắng Bắc cực, Airbus A300-600ST độc nhất vô nhị không chỉ nhờ vẻ bề ngoài, mà còn vì vai trò quan trọng của nó trong ngành hành không châu Âu.
Ngày nay, hơn 60 chuyến bay đã được thực hiện mỗi tuần giữa 11 chi nhánh của Airbus, chuyên chở các bộ phận cho tất cả các chương trình của Airbus.
Vậy có gì đặc biệt đối với chiếc máy bay hình dáng kỳ quặc này?
 |
Cá voi trắng Bắc cực và máy bay vận tải Beluga.
Các trung tâm sản xuất của hãng chế tạo máy bay Airbus nằm rải rác khắp châu lục, do nguồn gốc của hãng này là một tập đoàn xuyên châu Âu. Mỗi nhà máy tập trung vào việc hoàn thiện một phần cụ thể của một chiếc máy bay.
5 chiếc Belugas, đều do Airbus vận hành, kết nối các nhà máy đó với nhau và đưa các bộ phận máy bay riêng rẽ tới địa điểm lắp ráp cuối cùng, tại Toulouse (Pháp) hay Hamburg (Đức).
Cho tới tận giữa những năm 1990, Airbus vẫn sử dụng một máy bay hình thù hài hước khác để thực hiện công việc vận chuyển - máy bay hình cá voi Super Guppy - một phiên bản cải tiến của máy bay vận tải quân sự Boeing C-97.
Super Guppy đã bị lỗi thời vào thời điểm Airbus bắt đầu sử dụng nó. Và điều tồi tệ hơn là Airbus lại phải phụ thuộc vào các máy bay già nua của đối thủ chính, Boeing, để thực hiện công tác vận chuyển.
Để bắt kịp với sự phát triển nhanh chóng, Airbus quyết định rằng hãng này cần một máy bay tốt hơn.
Khung máy bay được chọn cho dự án trên được lấy từ Airbus A300-600, một máy bay đã có lịch sử hoạt động tốt trong các hãng hàng không như Lufthansa, Air France và American Airlines.
Hiện Airbus đang vận hành 5 chiếc Beluga. Phần đầu của Beluga đã bị cắt đi và một phần thân rộng hơn đã được đưa vào máy bay, khiến Beluga có cái đầu bướu đặc trưng.
Buồng lái được hạ thấp xuống, cho phép hàng hóa được vận chuyển lên và xuống thông qua phần đầu của máy bay được dễ dàng. Kết quả là Airbus đã cho ra đời một máy bay có khoang hàng hóa rộng "đáng nể".
 |
Buồng lái của Beluga được hạ thấp, cho phép hàng hóa được vận chuyển lên từ phần đầu một cách dễ dàng.
Mặc dù tải trọng tối đa của Beluga, 47 tấn, có thể bị “vượt mặt” bởi nhiều máy bay vận tải khác, nhưng khoang chứa đồ rộng rãi của nó khiến Beluga trở nên thích hợp cho việc vận chuyển các hàng hóa quá khổ, mặc dù không được quá nặng, như các bộ phận máy bay.
Beluga có thể chở các của máy bay A340 hay phần thân của mẫu máy bay thân rộng mới nhất của Airbus, A350. Tuy nhiên, nó không đủ rộng để chở nhiều bộ phận của dòng máy bay cỡ lớn A380. Các bộ phận cực lớn này phải được vận chuyển bằng tàu, san lan hoặc bằng đường bộ.
Máy bay Beluga cũng thỉnh thoảng được thuê để vận chuyển các vệ tinh, trực thăng hoặc thậm chí là các tác phẩm nghệ thuật.
Bức trang “Liberty Leading the People” của họa sĩ người Pháp Delacroix được chở từ Paris đến Tokyo bằng máy bay Beluga vì nó không vừa bất kỳ một máy bay nào khác.
Nhưng sau 20 năm hoạt động, Beluga giờ đây bắt đầu chứng tỏ các dấu hiệu tuổi tác và những hạn chế.
Kể từ chuyến bay đầu tiên của Beluga vào ngày 13/9/1994, Airbus đã tăng số lượng máy bay được bàn giao lên gần 5 lần.
Airbus ngày càng mở rộng ra toàn cầu và đã mở các nhà máy lắp ráp tại Trung Quốc và Alabama - vượt ra khỏi tầm hoạt động tương đối ngắn của Beluga - 1.500 hải lý khi mang tải trọng tối đa.
Để bắt kịp với nhu cầu chuyên chở ngày càng gia tăng và không thể chỉ phụ thuộc vào 5 máy bay Beluga nhiều tuổi, Airbus được cho là đang xem xét một loạt các phương án thay thế.
Một trong những phương án là thay thế là chế tạo máy bay vận tải Beluga XL, nhiều khả năng sẽ dựa trên khung máy bay A330.
Beluga XL dự kiến sẽ có tầm bay xa hơn, có thể chở nặng hơn, trong khi vẫn có khả năng hạ cánh trên những đường băng tương đối ngắn.
Theo An Bình
