Petchinda Chantamart và những người hàng xóm đã may mắn thoát khỏi trận lụt kinh hoàng gây ra bởi sự cố vỡ đập thuỷ điện Xe-Pian Xe Nam Noy.
Nhưng nhiều người khác lại không may mắn như vậy, khi một con đập phụ bất ngờ gặp sự cố vào tối thứ Hai (23/7), khiến hàng tỷ mét khối nước đổ xuống vùng hạ lưu.
Kể lại trải nghiệm kinh hoàng, Petchinda Chantamart cho biết cô nghe thấy một âm thanh vang dội như tiếng bom cách làng vài dặm. Tiếp đó, một âm thanh kì lạ khác vang lên, như một cơn gió mạnh.
Chantamart linh tính có chuyện chẳng lành, và lập tức nghĩ đến công trình đập thuỷ điện đang được xây dựng cách làng không xa.
Chantamart vội chạy đi gọi cửa nhà hàng xóm, thúc giục họ chạy đến vùng đất cao hơn. “Nước đang tràn về”, Chantamart hét lớn.
Chỉ trong vòng nửa giờ, làng của Chantamart – Xay Done Khong – đã ngập trong biển nước sâu 9m. Lúc này, nước vẫn tiếp tục dâng cao.
 |
Làng mạc ngập nước dưới chân đập thuỷ điện. Ảnh: EPA
Trong cuộc họp báo tối 25/7, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith xác nhận 131 người hiện đang mất tích, và hơn 3.000 người không có chỗ ở sau sự cố vỡ đập.
Ít nhất 26 người được xác định đã thiệt mạng.
Chantamart cho biết hàng trăm cư dân làng Xay Done Khong đã kịp sơ tán, nhưng 15 người vẫn đang mất tích, trong đó có 9 trẻ em. Chantamart không kịp chạy đến nhà những người này báo tin, vì nước lũ dâng lên quá nhanh.
“Tôi thực sự rất lo lắng cho họ”, Chantamart nói.
Sau khi tìm đến vùng đất cao hơn, Chantamart và hàng trăm người khác được di tản đến thị trấn Paksong – nằm ở phía Tây đập thuỷ điện để trú tạm trong một nhà kho trống vốn được sử dụng để lưu trữ cà phê.
“Tôi không hy vọng rằng ngôi nhà của mình còn đứng vững. Tất cả các căn hộ đều đã bị cuốn trôi”, Chantamart nói. “Mọi người đều rất sốc và sợ hãi.”
 |
Hàng ngàn người dân mất nhà cửa, hiện đang phải sống trong các trại sơ tán. Ảnh: NY Times
Trong khi Thông tấn xã Lào đưa tin đập thuỷ điện Xe-Pian Xe Nam Noy đã vỡ, thì một trong những công ty chính tham gia dự án xây đập - SK Engineering & Construction của Hàn Quốc, cho biết họ sẽ điều tra xem con đập bị vỡ hay bị tràn do mưa lớn.
Bảy ngôi làng ở huyện Sanamxay, thuộc tỉnh Attapeu (Đông Nam Lào) đã bị nhấn chìm trong biển nước, và hơn 6.000 người phải di dời do sự cố vỡ đập.
Việc dọn dẹp sau thảm hoạ sẽ rất phức tạp, bởi khu vực này còn tồn dư khá nhiều bom mìn từ thời chiến tranh.
Xe-Pian Xe Nam Noy là một trong số 70 nhà máy thủy điện được lên kế hoạch, đang triển khai hoặc đã được xây dựng ở Lào, hầu hết trong số đó thuộc sở hữu và điều hành bởi các công ty tư nhân, Tổ chức Sông ngòi quốc tế cho biết.
Xe-Pian Xe Nam Noy bao gồm các đập lớn trên ba nhánh của sông Mekong, cũng như một số đập phụ nhỏ hơn.
Đập thủy điện Xe-Pian Xe Nam Noy có tổng trị giá 1,02 tỷ USD, được khởi công từ tháng 2/2013 và dự kiến đi vào hoạt động trong năm nay.
Đây là dự án liên doanh giữa công ty điện lực Ratchaburi của Thái Lan, Western Power của Hàn Quốc và tập đoàn nhà nước Laos Holding State Enterprise.
Nhà máy thủy điện này có sản lượng 410 megawatt, trong đó 90% điện sẽ được xuất khẩu cho Thái Lan, phần còn lại hòa vào lưới điện địa phương.
