Khi được hỏi liệu Mỹ có tiến đến chiến tranh với Iran hay không, Tổng thống nói: “Tôi hy vọng không”. Trước đó, trên Twitter, ông nhắc lại mong muốn đối thoại. “Tôi chắc rằng Iran sẽ sớm muốn đối thoại”, ông Trump viết.
Giọng điệu này của Tổng thống Mỹ ngược hẳn với hàng loạt động thái gia tăng căng thẳng của Mỹ và Iran trong những ngày gần đây. Trong năm qua, Cố vấn an ninh quốc gia John Bolton và Ngoại trưởng Mike Pompeo là hai gương mặt tiêu biểu nhất của chiến dịch “gây sức ép tối đa” của Mỹ lên chính quyền Iran.
Căng thẳng này khiến các nhà làm luật Mỹ kinh hãi và yêu cầu cung cấp thêm thông tin về cáo buộc của Nhà Trắng rằng Iran đang gia tăng đe dọa. Hôm qua, các lãnh đạo trong Quốc hội Mỹ đã nhận được báo cáo mật về tình hình Iran, nhưng nhiều nhà làm luật khác từ cả hai đảng vẫn chỉ trích Nhà Trắng không cung cấp thông tin cho họ.
Iran là một thách thức cực kỳ lớn với ông Trump. Dù Tổng thống Mỹ nói rắn về các đối thủ nước ngoài để lấy lòng cử tri Mỹ, nhưng một cuộc xung đột quân sự với Iran có thể khiến ông trở thành người phản bội lời cam kết lúc tranh cử rằng sẽ không đưa nước Mỹ sa vào những rắc rối ở nước ngoài.
Các nhà làm luật Mỹ và đồng minh của nước này đang lo rằng phản ứng sai lầm hoặc tính toán nhầm nào từ ông Trump có thể đẩy Mỹ vào một cuộc xung đột.
Năm ngoái, ông Trump rút nước Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và áp dụng lại các biện pháp trừng phạt để bóp nghẹt Iran về kinh tế.
Căng thẳng tăng mạnh sau ngày 5/5, khi ông Bolton thông báo rằng nhóm tàu sân bay tấn công USS Abraham Lincoln sẽ được điều từ Địa Trung Hải đến Vịnh Ba Tư trước lịch dự kiến để đáp trả “một số dấu hiệu leo thang và cảnh báo đáng ngại”, nhưng không nói rõ là gì.
Kể từ đó, 4 tàu chở dầu, trong đó có 2 tàu của Ả-rập Xê-út, bị tấn công phá hoại trên vùng biển ngoài khơi UAE, theo các quan chức khu vực. Và một đường ống dẫn dầu của Ả-rập Xê-út bị phiến quân Houthi ở Yemen mà Iran hậu thuẫn tấn công. Mỹ cũng đã rút các nhân viên làm ở vị trí không khẩn cấp trong đại sứ quán của họ tại Iraq về nước và điều thêm phương tiện quân sự đến khu vực.
Thượng nghị sĩ Jim Risch, Chủ tịch Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ, cho biết Thượng viện sẽ nhận được báo cáo mật về Iran vào thứ 3 tuần tới. Hạ viện cũng yêu cầu Nhà Trắng nộp báo cáo.
Ông Trump bác bỏ ý kiến rằng các cố vấn của ông, đặc biệt là ông Bolton, đang đẩy tình hình đến mức xung đột.
“John có quan điểm mạnh mẽ về mọi thứ, nhưng điều đó OK. Tôi thực sự đã xoa dịu ông ấy, rất tốt đúng không?” ông Trump nói gần đây khi được hỏi rằng liệu ông có hài lòng với tư vấn của ông Bolton hay không.
Ông Mark Dubowitz, một người ủng hộ chính sách cứng rắn với Iran và là giám đốc điều hành tổ chức phi chính phủ Federation for Defense of Democracies cho rằng ông Trump rất thông minh khi để các cố vấn đóng vai trò của họ và giúp ông dọn bàn đàm phán. “Nhưng cuối cùng là phải dựa vào khả năng của ông ấy trong việc giám sát tình hình một cách khôn ngoan và thận trọng”, ông Dubowitz nói.
Còn ông Trita Parsi, phó giáo sư tại ĐH Georgetown và là người cố vấn về Iran cho chính quyền Obama, cho rằng Iran đang khai thác khác biệt giữa ông Trump và ông Bolton về chính sách đối ngoại.
Ông Parsi dẫn một tweet gần đây của ông Hessamoddin Ashena, một cố vấn của Tổng thống Iran Hassan Rouhani, đã chĩa thẳng vào ông Trump và ông Bolton. “Ông muốn thỏa thuận tốt hơn với Iran. Có vẻ ông đang đi đến chiến tranh thì đúng hơn. Đó là điều xảy ra khi ông nghe lão ria mép (ý nói ông Bolton – PV)”, ông Ashena viết.
