Theo đề xuất này, một liên minh các quốc gia sẽ tuần tra trên những vùng biển chiến lược ở vùng Vịnh và trên vùng biển nằm giữa bán đảo Ả-rập với vùng Sừng châu Phi, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ Joseph Dunford thông báo hôm 9/7.
“Chúng tôi đang làm việc với một số quốc gia xem có thể lập ra một liên minh để bảo vệ tự do hàng hải trên eo biển Hormuz và Bab al-Mandab hay không”, Reuters dẫn lời tướng Dunford.
Ông Dunford nói rằng Lầu Năm góc đã vạch ra kế hoạch cụ thể, và trong vài tuần tới sẽ rõ có những nước nào tham gia. Theo kế hoạch, Mỹ sẽ cử các tàu chỉ huy và phụ trách hoạt động giám sát. Còn lực lượng đồng minh tuần tra gần tàu chỉ huy của Mỹ và hộ tống các tàu thương mại.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đổ lỗi cho Tehran và lực lượng đại diện của họ đã gây ra các vụ tấn công tàu chở dầu trên vùng Vịnh trong vài tháng qua. 1/5 lượng dầu xuất khẩu của thế giới được vận chuyển qua khu vực này. Mỹ, Ả-rập Xê-út và UAE từ lâu đã “ngứa ngáy” với các cuộc tấn công do phiến quân Houthi ở Yemen được nói là có sự hậu thuẫn của Iran thực hiện ở eo biển Bab al-Mandabb - kết nối Biển Đỏ với Vịnh Aden và biển Ả-rập.
Ông Trump nói rằng Mỹ “không phải trả chi phí này, mà cần có một lực lượng quân sự quốc tế”, Al Jazeera đưa tin. Giới phân tích cho rằng bước đi này càng khiến nguy cơ xung đột giữa Mỹ với Iran gia tăng.
Vụ Tehran bắn rơi một máy bay do thám không người lái của Mỹ gần đây suýt kéo hai nước đến chiến tranh. Ông Trump đã phê chuẩn phương án tấn công quân sự vào Iran để trả đũa, nhưng sau đó quyết định hủy. Washington sau đó áp thêm các biện pháp trừng phạt mới lên lãnh đạo cấp cao Iran, bao gồm cả lãnh tụ tối cao Ali Hosseini Khamenei.
Căng thẳng Washington - Tehran bắt đầu từ năm ngoái, sau khi ông Trump đơn phương rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Cuộc khủng hoảng gia tăng trong thời gian gần đây khi hai bên liên tục khẩu chiến trước quyết định của Iran về việc sẽ vượt qua giới hạn làm giàu urani như quy định trong thỏa thuận. Tehran đề nghị các bên khác trong thỏa thuận, bao gồm Pháp, Anh, Trung Quốc, Nga, EU và Đức, tìm cách giúp họ xuất khẩu dầu - nguồn thu ngoại tệ chính của Iran đang bị Mỹ chặn, nếu không họ sẽ tăng tốc chương trình hạt nhân. Ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ không cho phép Tehran sở hữu bom hạt nhân. Một đồng minh của Mỹ ở khu vực là Israel dọa sẽ dội bom xuống Iran.
Chưa rõ ai tham gia
Sau khi Iran thông báo sẽ vượt giới hạn làm giàu urani, quan điểm của Mỹ không dịu xuống. Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tháng trước nêu vấn đề này với các quan chức đồng minh ở trụ sở NATO, nhưng chưa có nước nào cam kết tham gia. Ông Esper lúc đó nói rằng kế hoạch sẽ cần tính toán thêm.
Còn Tướng Dunford hôm 9/7 nói sẽ thảo luận với ông Esper và Ngoại trưởng Mike Pompeo, và các kế hoạch đang được thúc đẩy đồng thời. “Giờ chúng tôi đã sẵn sàng để tiến tới. Chúng tôi có ý niệm tương đối rõ ràng về điều chúng tôi muốn làm”, ông Dunford nói với các phóng viên.
Ông nói rằng dự án này có thể bắt đầu bằng một liên minh nhỏ, sau đó phát triển dần lên khi có thêm nhiều nước sẵn sàng tham gia.
Phó Tổng thư ký nội các Nhật Bản, một trong những đồng minh của Mỹ, từ chối nói trực tiếp về vấn đề này khi nhận được đề nghị bình luận. “Chúng tôi khá lo ngại về căng thẳng gia tăng ở Trung Đông, và bảo vệ an toàn đi lại qua eo biển Hormuz là điều rất quan trọng cho an ninh năng lượng của chúng tôi, cũng như hòa bình và thịnh vượng của quốc tế”, ông Kotaro Nogami nói tại cuộc họp báo thường kỳ hôm qua. “Nhật Bản sẽ duy trì liên lạc chặt chẽ với Mỹ và các nước liên quan khác, và sẽ tiếp tục nỗ lực vì ổn định và giảm căng thẳng ở Trung Đông”, Reuters dẫn lời ông Nogami.
Trong khi đó, một chỉ huy của Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran hôm 9/7 đưa ra đe dọa mới đối với các căn cứ và tàu sân bay Mỹ ở khu vực, nói rằng chúng sẽ bị tiêu diệt nếu phạm sai lầm.
