Câu chuyện ‘để đời’ của Đặng Lê Nguyên Vũ và đúc kết của bà Phạm Chi Lan

Các thế hệ doanh nhân Việt trong mắt chuyên gia Phạm Chi Lan

Trương Thu Hường: Nhân nói về Israel, theo bà vì sao nền nông nghiệp quốc gia này, một người nuôi được cả trăm người trong khi đó ở Việt Nam, nhiều năm qua chúng ta vẫn đau đầu vì bài toán được mùa rớt giá, bị thương lái Trung Quốc lũng đoạn thị trường? Có cách nào để Việt Nam học Israel hay không?

Bà Phạm Chi Lan: Phải nói Israel có điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt hơn chúng ta rất nhiều lần. Quả thực, dù đi nhiều nước nhưng tôi đặc biệt ấn tượng với quốc gia này bởi có những thứ mình không thể tin nổi là con người có thể làm được thì người dân nước này đã làm thành công.

Nói về phát triển nông nghiệp, người Israel luôn khiêm tốn bảo rằng vì họ không còn cách nào khác nên phải cố, vì sống trên sa mạc nhưng vẫn cần ăn, uống nên phải tìm cách làm ra nông sản. Họ phải đào sâu tới 1.000 mét mới có nước, lấy nước lên rồi dùng vào khâu dân sinh trước khi lọc lại và đưa vào hệ thống tưới nhỏ giọt cho cây trồng. Còn ở Việt Nam, phải chăng vì điều kiện thiên nhiên quá trù phú nên chúng ta không nghĩ đến việc sử dụng hiệu quả và tiết kiệm các tài nguyên như đất, nước, rừng, biển…?

Sự phát triển vượt bậc ở "Quốc gia khởi nghiệp" này cũng nhờ lãnh đạo đất nước có tầm nhìn rất xa, có tinh thần dân tộc, tự chủ rất mạnh. Người dân thì có lòng yêu nước sâu đậm, ý chí tự cường cao, khả năng học tập, sáng tạo lớn và quyết tâm sắt đá. Khi đã định làm điều gì, họ kiên trì làm bằng được. Ví như việc lọc nước biển thành nước ngọt, một ý tưởng tưởng như điên rồ nhưng họ vẫn quyết tâm làm, tin tưởng và nỗ lực cho đến thành công. Hoặc như việc họ làm máy bay vào giữa những năm 1950 trong bối cảnh đất nước còn rất nghèo, không ai nghĩ họ làm được nhưng họ đã làm được.

 

Bài học ở đây là phải có chọn lựa đúng, chọn lựa ấy phải xuất phát từ việc đặt lợi ích dân tộc, lợi ích đất nước lên trên hết chứ không phải lợi ích của bất cứ nhóm nào.

Trong nông nghiệp, họ xác định được sản phẩm cần và có thể đầu tư, sau đó là tìm kiếm và triển khai các giải pháp công nghệ, nghĩ cách tổ chức sản xuất sao cho hiệu quả nhất. Hiệu quả ở đây bao gồm cả đáp ứng được yêu cầu các mặt của thị trường, sản phẩm có khả năng cạnh tranh cao, có được thị trường tốt nhất, mang lại lợi ích lớn nhất cho nông dân. Trong thực hiện, thì phải có sự phân công, phối hợp giữa Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà nông- Nhà kinh doanh, với vai trò và trách nhiệm rất minh bạch của mỗi bên.

Rõ ràng, từ định hướng, chính sách của Nhà nước đến các phát minh khoa học, công nghệ và đưa vào ứng dụng đều có sự kết hợp nhuần nhuyễn. Các ý tưởng, nghiên cứu táo bạo của người dân nước này đều có tính ứng dụng rất cao, phần nhiều xuất phát từ nhu cầu thực tế của cuộc sống, chứ không phải là nghiên cứu rồi để đó. Các chính sách cũng cụ thể, thiết thực, nhiều khi được đưa ra cho từng trường hợp cần thiết, được thực hiện và giám sát đến nơi đến chốn. Vì vậy ít khi họ bị thất bại về chính sách, còn khi có thất bại trong nghiên cứu, sáng tạo thì cũng giải trình được và có hướng giải quyết đi tiếp hay dừng lại như thế nào. Đây là điều chúng ta rất đáng suy ngẫm và học hỏi.

Một ví dụ nhỏ nữa tôi cũng muốn nêu ra. Đó là khi đến Israel, ở công viên hay bất cứ khoảng đất trống nào trên đường phố, thứ họ trồng không phải cây cảnh, hoa lá hay cỏ dại mà là trồng rau, trái cây. Đây là cách làm rất thiết thực, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường nhưng cũng góp phần quảng bá nông nghiệp và hình ảnh đất nước phồn thịnh.

Trương Thu Hường: Xin hỏi bà trong buổi hôm nay câu hỏi cuối: Đất nước đi qua 33 năm đổi mới đã có sự xuất hiện của nhiều doanh nhân giỏi, lập ra những doanh nghiệp tư nhân quy mô nhiều nghìn tỷ đồng, nhiều tỷ đô. Vậy trong số nhiều người tài giỏi ấy, những doanh nhân nào khiến cá nhân bà bà thật sự ấn tượng?

Bà Phạm Chi Lan: Thật ra 33 năm là quá trình rất dài, sau này có nhiều gương mặt mới nổi lên. Tuy nhiên, ấn tượng và tình cảm của cá nhân tôi vẫn dành trước hết cho lứa doanh nhân đầu của Việt Nam. Họ đã trải qua quá nhiều gian nan, "khóc cười theo vận nước nổi trôi", mà vẫn trụ được. Tôi nghĩ họ giống như tấm gương hay người mở đường cho những người khác noi theo.

Đối với tôi, Đặng Lê Nguyên Vũ luôn luôn là một trong những doanh nhân tôi quý nhất qua các thời kỳ khác nhau, kể cả khi có việc gì đó tôi không đồng tình với anh.

 

Sau này Vũ gặp sóng gió, tôi càng quý trọng hơn bởi vì sóng gió như thế nhưng anh vẫn kiên tâm điều hành con thuyền khát vọng Trung Nguyên, vẫn vững tấm lòng chia sẻ với xã hội, dù có bị xã hội "ném đá" nhưng luôn trung thành với khát khao phụng sự. Đó là tinh thần rất đáng quý.

Tôi cũng hết sức quý trọng ông Lý Ngọc Minh của công ty Sứ Minh Long. Đó là con người có tâm vô cùng tốt với đất nước, với thế hệ trẻ, có sự đam mê sáng tạo không ngừng nghỉ để đưa ra những sản phẩm tuyệt vời. Ông cũng đã đóng góp liên tục rất nhiều cho các chương trình, hoạt động xã hội, đã đầu tư vào chương trình "Chiếc thìa vàng", mỗi năm hàng chục tỷ để cổ vũ phát triển ẩm thực Việt. Tôi cũng rất mến mộ cách ông đào tạo, đối xử với nhân viên và con cái trong gia đình. Ông thực sự là người rất đáng nể, đáng quý trọng.

Thế hệ đầu cũng có anh Võ Quốc Thắng của Gạch Đồng Tâm, anh Thái Tuấn Chí của Dệt Thái Tuấn, anh Cổ Gia Thọ của Bút bi Thiên Long, anh Trương Gia Bình của FPT, anh Nguyễn Lâm Viên của Vinamit, anh Đỗ Duy Thái của Thép Việt vv… Đó là những người đầy ý chí vượt khó, hăng say và sáng tạo trong sự nghiệp kinh doanh, tận tâm và cống hiến trong các hoạt động vì cộng đồng, xã hội. Ở họ cũng toát lên tinh thần dân tộc, ý chí tự cường rất cao và mối quan tâm chia sẻ, hỗ trợ những lứa doanh nhân trẻ đi sau rất đáng quý.

Trong nữ doanh nhân, thì tôi vô cùng yêu quý ba chị Ba - chị Ba Thi gan góc của Công ty lương thực Sài gòn thời trước đổi mới, chị Ba Sương, người nữ anh hùng của Nông trường Sông Hậu xưa lận đận với bao oan trái, và chị Ba Huân của công ty Trứng Ba Huân lừng danh ngày nay.

 

Ý chí vĩ đại tạo nên dân tộc vĩ đại!
KHI CÙNG NHAU, KHÔNG GÌ LÀ KHÔNG THỂ!