“Làm tốt lắm”, ông Johnson nói với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Cuộc nói chuyện giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với các lãnh đạo khác trong G7 bị đốt nóng quanh khi đả động đến vấn đề Iran và đặc biệt là Nga.
“Tối qua ông làm rất tốt. Chúa ơi, đó đúng là một chuyện khó”, ông Johnson nói.
Ông Macron đáp lại: “Tôi còn chưa xong đâu...”
Đúng là khi đó nhà lãnh đạo 41 tuổi này mới bắt đầu. Nhưng những chiến thuật gây sốc của ông nhằm thay đổi cách thức tổ chức thượng đỉnh G7 quá quen thuộc đã gây ấn tượng tốt đẹp cho các vị khách, trước khi họ biết điều gì đang chờ phía trước.
Khi bữa trưa kết thúc, các phóng viên và cố vấn ở Biarritz bắt đầu chú ý đến một chiếc máy bay trên ứng dụng chuyên theo dõi các chuyến bay chuẩn bị hạ cánh xuống phi trường gần đó. Lá cờ với 3 màu gồm xanh lá cây, trắng và đỏ của Iran nổi lên trên đuôi máy bay. Trên khoang là Ngoại trưởng Iran Javad Zarif. Iran gây chia rẽ trong G7 từ khi ông Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với nước này vào năm 2018. Các nước châu Âu muốn cứu vãn thỏa thuận này, nhưng tổng thống Mỹ vẫn kiên quyết lập trường. Bản thân ông Zarif vẫn đang bị Mỹ cấm vận và chuyện đi lại của ông bị hạn chế nghiêm ngặt trong chuyến đi của ông gần đây đến New York.
Việc đưa ông Zarif đến cùng khi nghỉ dưỡng bãi biển nơi diễn ra G7 có thể bị cho là bước đi khiêu khích với chính quyền Trump.
“Điều này hoàn toàn không tôn trọng @realDonaldTrump và các nhà lãnh đạo khác ở G-7,” bà Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp quốc, viết trên Twitter. “Iran hỗ trợ khủng bố ở mọi ngả và sẽ tiếp tục theo đuổi mục tiêu ‘cái chết cho nước Mỹ’. Thật không chân thành khi ông Macron làm điều này”, bà Haley viết tiếp.
Ở hành lang của căn phòng nơi diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh, các trợ lý phản ứng với sự thất vọng.
Những người châu Âu khác đến hội nghị này với kế hoạch sẽ thuyết phục ông Trump giảm bớt căng thẳng đang đe dọa kinh tế toàn cầu. Nhưng họ có cảm giác rằng ông Macron đã làm quá.
Khi truyền hình Pháp chiếu cảnh đoàn xe Iran hướng đến trung tâm thị trấn, ông Macron trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Đức Angela Merkel chỉ nói toàn về phát triển của châu Phi và từ chối trả lời câu hỏi về những vấn đề khác.
Trong khi đó, bà Brigitte Macron dẫn bà Melania Trump và các đệ nhất phu nhân, phu quân khác đi thử rượu sangria.
Bên ngoài trụ sở thượng đỉnh, các cố vấn của ông Macron hút hết điếu này đến điếu khác và trông ra bãi biển trống đang đóng cửa để bảo đảm an ninh. Họ nói rằng họ đã cai thuốc sau khi bắt đầu làm việc cho ông Macron, nhưng sau đó hút lại vì áp lực quá.
Câu hỏi mà ai cũng nêu ra là: Ai biết gì không, và khi nào thế?
Một người biết về các kế hoạch của ông Macron nói rằng ý tưởng này bắt đầu định hình từ thứ 6 tuần trước, sau cuộc gặp rất hữu ích với ông Zarif ở Paris. Khi ông Trump khi đến Biarritz hôm thứ 7 đã được ông Macron mời dùng bữa trưa ngẫu hứng rồi đưa ra kế hoạch hạ nhiệt căng thẳng với Iran, đó là Tehran sẽ không được xuất khẩu dầu nữa nếu không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân và tham gia đàm phán chính thức.
Nhưng rõ ràng đoàn khách Mỹ và chủ nhà đã không thống nhất được quan điểm.
Phía Mỹ chỉ tập trung vào chuyện khí hậu và các cố vấn của Nhà Trắng nói rằng họ nghĩ chủ nhà Pháp cố tình lái chương trình nghị sự để khiến tổng thống Mỹ mất mặt.
Các quan chức Mỹ nói họ không biết gì về kế hoạch của ông Zarif khi họ rời Washington vào tối thứ 6. Và họ cũng không biết ông Trump có được thông báo chuyện này khi dùng bữa riêng với ông Macron hay không.
Đoàn Ý biết tin qua hãng thông tấn Pháp AFP, còn Thủ tướng Merkel sau đó nói rằng bà được “thông báo kỹ” nhưng “vừa kịp lúc”. Bà Merkel nói ông Macron quyết định bước một bước lớn sau khi cả ông Trump và ông Johnson gọi cuộc thảo luận tại bữa tối trước đó là “sống động”. Có thể từ lúc đó ông Macron nghĩ rằng ông sẽ có thể đại diện cho cả nhóm để đi đến thỏa thuận với Iran.
Nhưng buổi sáng Chủ nhật chứng kiến bất đồng nhiều hơn giữa lãnh đạo Pháp – Mỹ. Ông Macron nói với các phóng viên rằng ông ủng hộ g7 đưa ra một thông điệp chung về Iran. Nhưng ông Trump nói: “Chúng tôi sẽ làm theo cách của mình”.
Dù kết quả cuộc bàn bạc trong tối thứ 7 là gì, không ai có vẻ nghĩ ông Macron tiến xa và nhanh đến thế. Giới chức chức Pháp khẳng định các đoàn tham gia đều nhận được thông tin đầy đủ từ trước. Nhưng họ từ chối nói rằng có phải thông báo chỉ được gửi đi khi chiếc máy bay của Iran chuẩn bị hạ cánh hay không.
Chiều 25/8, ông Zarif ở trong văn phòng thị trưởng Biarritz trong 3 giờ đồng hồ, bao gồm một cuộc gặp ngắn với ông Macron.
Ông Trump rút về phòng của mình ở khách sạn Hotel du Palais, cách đó chỉ 500m và không xuất hiện cho đến khi ông Zarif rời đi.
