Vốn đầu tư công không được giải ngân đúng hẹn đã làm giảm mục tiêu đầu tư, đặc biệt là chệch thời điểm vàng sử dụng công trình. Vậy những nguyên nhân nào đang khiến đầu tư công tại Hà Nội trì trệ, ách tắc?
Vốn hết chuyển tiếp rồi lại… nhập kho
Để giảm ùn tắc, hoàn thiện hạ tầng, trong 10 năm qua, Hà Nội đã xin chủ trương của Chính phủ phê duyệt và triển khai hàng loạt dự án hạ tầng có tính chất trọng điểm, cấp bách bằng vốn đầu tư công. Tuy nhiên, do những vướng mắc, trì trệ không được kịp thời tháo gỡ nên đến nay nhiều dự án thi công chậm, dang dở vắt qua nhiều nhiệm kỳ của các cấp lãnh đạo Hà Nội. Vốn đầu tư công dành cho các công trình này hết chuyển tiếp từ năm này sang năm khác rồi lại… nhập kho.
Dịp 30/4 vừa qua là năm thứ 7 dự án mở rộng quốc lộ (QL)1A đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi chưa phát huy được mục tiêu giảm ùn tắc cho QL1 và các tuyến đường trong khu vực, trong đó có tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Do lượng phương tiện tăng nhanh, trong khi lòng QL1 qua Hà Nội được xây dựng từ hàng chục năm trước nên ngày 3/5 vừa qua (kết thúc nghỉ lễ 30/4), trên QL1 đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi đã xảy ra ùn tắc kéo dài.
Ông Nguyễn Đức Chung Ông Nguyễn Đình Tâm, Tổ trưởng tổ dân cư số 2, xã Tứ Hiệp, huyện Thanh Trì - địa bàn dự án đi qua cho biết, ông đã được mời dự họp triển khai dự án từ 10 năm trước nhưng đến nay khoảng 4 km chiều dài của dự án hiện mới thi công mở rộng được 400 mét, các đoạn còn lại vẫn đang giậm châm tại chỗ, công trường ô nhiễm, ngổn ngang. “Từ mặt cắt đường rộng 19 mét đang trở nên quá tải phương tiện nhiều năm nay, nếu được mở rộng lên đến 40 mét như phê duyệt dự án thì từ năm 2013 đến nay, QL1 đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi đã cơ bản xóa được tình trạng ùn tắc, đặc biệt là dịp cao điểm lễ, tết”, ông Tâm nói.
Năm 2010, thành phố Hà Nội phê duyệt dự án cải tạo nâng cấp QL1A đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi. Dự án có tổng mức đầu tư bằng tiền ngân sách là 887,7 tỷ đồng, dự án có tiến độ hoàn thành quý 4/2013 (36 tháng thi công). Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội được giao làm chủ đầu tư, đến năm 2017 dự án được giao cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông (Ban Giao thông) thành phố Hà Nội tiếp tục thực hiện. Đề cập nguyên nhân chậm nói trên, đại diện Ban Giao thông Hà Nội cho biết, do vướng khâu giải phóng mặt bằng (GPMB) nên hiện nay nhiều đoạn của dự án không thể thi công.
Tại dự án hoàn thiện đường vành đai 1, mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã có quy hoạch hơn 10 năm nay, tuy nhiên mãi đến tháng 10/2018 thành phố Hà Nội mới có quyết định phê duyêt dự án để thi công đoạn còn lại từ Hoàng Cầu đến Voi Phục (Cầu Giấy). Dự án dài 2,2 km, có tiến độ khởi công năm 2018, hoàn thành năm 2020 với tổng kinh phí đầu tư công là 7.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, do những bất cập trong GPMB đến nay dự án vẫn chưa biết ngày nào… khởi công.
Năm 2007, UBND thành phố Hà Nội phê duyệt dự án Văn Cao - Hồ Tây (nối tiếp đường Nguyễn Chí Thanh - Liễu Giai ra Hồ Tây) với mục tiêu tạo ra trục giao thông thông suốt 6 làn đường chạy từ đường Láng - Hòa Lạc về Hồ Tây, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch Hồ Tây. Đơn vị thực hiện dự án thời điểm đó là Sở Giao thông công chính (nay là Sở GTVT Hà Nội), đến năm 2016 dự án được chuyển về Ban Giao thông thành phố tiếp quản. Dự án có kế hoạch hoàn thành vào quý 4/2008 với tổng kinh phí đầu tư công 372 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay 350 mét đường còn lại đoạn đường Văn Cao - Hồ Tây mới chỉ thi công được 1 bên đường, bên còn lại đang tắc bởi nhà dân.
Đoạn đường chưa đầy nửa km và nằm ở vị trí vàng về cảnh quan là mặt tiền Hồ Tây nhưng công trình đang ghi những kỷ lục không vui về thời gian thi công, bao gồm: Là công trình thi công có chiều dài ngắn nhất nhưng thi công lâu nhất: 13 năm và vắt qua 2 thập kỷ; trải qua 3 nhiệm kỳ với 3 đời Chủ tịch UBND thành phố, gồm các ông: Nguyễn Quốc Triệu, Nguyễn Thế Thảo (hai khóa), Nguyễn Đức Chung; 4 đời Phó Chủ tịch phụ trách dự án gồm các ông: Đỗ Hoàng Ân (ký quyết định), Nguyễn Văn Khôi (2 khóa), Nguyễn Quốc Hùng, Nguyễn Thế Hùng.
Nhiều dự án vào danh sách “đen” về giải ngân
Thành phố Hà Nội là một trong những địa phương được dành nhiều vốn đầu tư công nhất. Ngay cả một số dự án thành phố kêu gọi đầu tư bằng hình thức PPP như cầu Vĩnh Tuy (giai đoạn 2), Bệnh viện Tim Hà Nội bị treo về vốn… nhưng sau đó cũng được chuyển sang đầu tư công.
Ông Vũ Tiến Lộc So với Bộ GTVT, cơ quan phụ trách đầu tư hạ tầng cho cả nước nhưng đầu tư công hằng năm chỉ nhỉnh hơn Hà Nội một chút, thậm chí xét về số vốn giải ngân đầu tư công trong năm 2020 còn “thua” xa Hà Nội. Cụ thể, năm 2019, Bộ GTVT được giao 30.000 tỷ đồng vốn đầu tư công, năm 2020 là 35.000 tỷ đồng (Thành phố Hà Nội là 40.000 tỷ đồng). Cũng do thiếu vốn đầu tư nên thời gian qua, Bộ GTVT đã phải chuyển các dự án thuộc Bộ GTVT quản lý, thực hiện như hầm chui Lê Văn Lương, cầu Mễ Sở (vượt sông Hồng) cho thành phố Hà Nội thực hiện bằng ngân sách.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV Tiền Phong, mặc dù được bố trí vốn đầu tư công nhưng ngoài 2 dự án đã được chuyển giao trên chưa khởi công. Hiện tại, thành phố Hà Nội vẫn còn hàng chục dự án an sinh xã hội khác đã được phê duyệt chủ trương đầu tư, thậm chí khởi công với giá trị cả chục nghìn tỷ đồng nhưng vẫn đang “đắp chiếu” tiến độ.
Bị tăng vốn, giảm hiệu quả đầu tư
Ngoài hoàn thiện tuyến đường theo quy hoạch, dự án nâng cấp QL1 đoạn Văn Điển - Ngọc Hồi còn có nhiệm vụ giảm ùn tắc cho QL1 và các tuyến đường trong khu vực, trong đó tuyến QL1B (cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ) chạy song song. Đánh giá về việc này, đại diện Ban Đô thị HĐND Thành phố Hà Nội cho biết, nếu được đưa vào sử dụng đúng tiến độ (quý 4/2013) thì dự án sẽ phát huy ngay hiệu quả, trong đó có giảm tải, ùn tắc cho QL1 qua Hà Nội và cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ.
Các đơn vị quản lý đường bộ trên QL1 thuộc Tổng Cục đường bộ Việt Nam cũng cho biết, tại thời điểm năm 2013 chỉ tính riêng lưu lượng ô tô qua QL1 đoạn Thường Tín - Hà Nội khoảng 1,8 đến 2 vạn lượt xe, nhưng đến nay các đơn vị thu phí cho biết, đã tăng lên từ 4 vạn đến 4,5 vạn. Như vậy, với việc mở rộng QL1 qua Hà Nội (cũ) đến nay chưa hoàn thành (chậm 7 năm), dự án đã bỏ lỡ thời điểm vàng để phát huy hiệu quả đầu tư.
Dự án đường Văn Cao - Hồ Tây vẫn tắc chưa biết ngày về đích. Ảnh: TĐ Thậm chí, tại dự án đường Văn Cao - Tây Hồ với việc chậm tới 13 năm đã khiến dự án còn đội giá lên gấp đôi: Từ 372,6 tỷ lên 768,7 tỷ đồng. Với dự án Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, do chậm GPMB theo tiến độ nên sau khi thành phố ban hành khung giá đất mới trên địa bàn thành phố (Quyết định 30/2019/QĐ-UBND) với mức tăng thêm khoảng 15% so với giá đất tại quyết định cũ, hơn 2.000 hộ dân trong diện GPMB tại dự án lại yêu cầu chủ đầu tư phải điều chỉnh giá đền bù. Nếu yêu cầu được chấp nhận thì mức giá đầu tư của dự án đường Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục sẽ không dừng lại ở con số 7.200 tỷ đồng cho 2,2 km đường.
(Còn nữa)
Hà Nội cam kết giải ngân hết vốn đầu tư công của năm 2020
Ngày 9/5, báo cáo với Thủ tướng Chính phủ trong “Hội nghị Diên Hồng” về kinh tế, ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội cho biết, ngay từ tháng 2 năm nay, lãnh đạo Thành ủy Hà Nội đã chỉ đạo UBND thành phố, các quận, huyện, phường xã rà soát để đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công. “Chúng tôi cam kết trong năm nay thành phố sẽ đạt mục tiêu giải ngân hết 100% vốn đầu tư công của năm 2020”, ông Chung khẳng định.
T.Đảng
Cần sớm giải ngân 30 tỷ USD vốn đầu tư công “tiền tươi thóc thật”
Tại “hội nghị Diên Hồng” về kinh tế giữa Thủ tướng với cộng đồng DN ngày 9/5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu tập trung để khởi động nền kinh tế Việt Nam với mục tiêu năm nay tăng trưởng GDP hơn 5%, kiểm soát lạm phát dưới 4%.
Trong đó, “5 mũi giáp công” được đề cập là thu hút đầu tư từ các thành phần kinh tế, nhất là đầu tư tư nhân; thu hút FDI; đẩy mạnh xuất khẩu; thúc đẩy đầu tư công và khuyến khích tiêu dùng nội địa.
Theo ông Vũ Tiến Lộc, chỉ riêng giải ngân được khoản đầu tư công cho các dự án hạ tầng đã có trong kế hoạch, với số “tiền tươi, thóc thật” đang nằm ở “trong túi” của các bộ ngành và địa phương là hơn 30 tỷ USD, chúng ta đã có thể tạo ra một cú hích quan trọng cho nền kinh tế.
“Nếu phát huy vai trò của thể chế, bảo đảm huy động được tổng lực các nguồn lực xã hội theo cách này, không có lí do gì chúng ta không đạt được tốc độ tăng trưởng GDP trên 5% trong năm nay, như quyết tâm của người đứng đầu Chính phủ đặt ra” - ông Lộc nói.
Nam Khánh
