Lãnh đạo VEAM phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình

Một phân khu sản xuất của nhà máy ô tô Sam Sung Hàn Quốc sẽ được tháo gỡ về Việt Nam

Báo Tiền phong số 81, 82, 83 đã đăng loạt bài điều tra về những dấu hiệu khuất tất xung quanh dự án mua nhà máy ô tô tải SAMSUNG (Hàn Quốc) về lắp đặt tại Thanh Hóa của VEAM. Để làm rõ hơn vấn đề cũng như thấy được trách nhiệm của Bộ Công nghiệp (CN) - Bộ chủ quản của VEAM xung quanh dự án này, chúng tôi đã phỏng vấn ông Đỗ Hữu Hào.

Chi 13 tỷ đồng cho tư vấn không qua đấu thầu: VEAM phải chịu trách nhiệm!

Thưa ông, giá trị hợp đồng tư vấn mà VEAM thuê 2 Cty Hàn Quốc để mua nhà máy là rất lớn (13 tỷ đồng) nhưng lại không được đấu thầu?

Toàn bộ sự việc (tham gia đấu thầu – PV) xảy ra chỉ trong vòng nửa tháng, nếu không giải quyết xong là có thể đổ vỡ không tham gia đấu thầu được. Nên cái đó VEAM chịu trách nhiệm. Theo quy định thì có thể có sai lầm này, có sai lầm khác nhưng toàn bộ mục tiêu cuối cùng là làm sao mua được nhà máy.

TGĐ VEAM đã chi tiền không theo nguyên tắc của Bộ Tài chính, việc này ông có biết không?

Việc chi và thuê tư vấn đó là quyền của TGĐ bởi vì đây là dự án nhóm B cho nên Bộ không chịu trách nhiệm toàn bộ quá trình diễn biến của dự án. Dự án này chủ tịch HĐQT là phải trực tiếp quản lý, chịu trách nhiệm.

Quyền của doanh nghiệp (?)

Thưa ông, VEAM đã cố tình xây dựng tổng mức đầu tư không quá 600 tỷ đồng để không phải trình cấp trên phê duyệt?

Việc này HĐQT và TGĐ VEAM phải chịu trách nhiệm về dự án của mình. Tuy nhiên, dự án này có hai đặc điểm: Một là bản thân nó là dự án đầu tiên đấu thầu mua nhà máy nên phải có trục trặc này trục trặc kia. Thứ hai là dự án này có trên 80% vốn tự có của doanh nghiệp nên quyền chủ động của doanh nghiệp lại càng cao.

Nhưng việc VEAM đánh tụt tổng mức đầu tư để giành quyền quyết định đầu tư như vậy là nhằm “qua mặt” Bộ CN và Chính phủ, thưa ông?

Ông Đỗ Hữu Hào, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp

Việc doanh nghiệp người ta lập dự án dự kiến dưới 600 tỷ đồng thì đó là quyền của người ta. Vì nếu họ đưa lên trên 600 tỷ thì đó là dự án nhóm A , thuộc quyền của Thủ tướng.

Đội giá hơn 100 tỷ: Vì cấu kiện nhà xưởng đặc biệt?

Đúng là nhà máy này VEAM “mua rẻ”, song bài toán chính là hiệu quả đầu tư đến đâu. Ví như chỉ tính tiền tháo dỡ, vận chuyển…nhà xưởng từ Hàn Quốc về Việt Nam đã đội giá thành lên khoảng 100 tỷ đồng so với xây dựng mới tại Việt Nam?

Nhà máy này cấu tạo hoàn toàn đặc biệt khác với các nhà máy khác: Nguyên vật liệu không đơn thuần là nhà xưởng, cấu kiện nhà xưởng không đơn thuần là mái che mà cấu kiện đó đã lồng kết cấu của tự động hóa, có chức năng phục vụ cho nhà máy…Còn nếu tính giá thành mái che thông thường như ở Việt Nam thì quả là đắt hơn.

Ba lần điều chỉnh dự án, hiệu quả kinh tế được “đánh bóng” bằng những con số “hấp dẫn” : Ví như loại xe tải 1 tấn lần đầu được bán với giá 86,5 triệu đồng/xe, lần điều chỉnh thứ hai, giá gần 179 triệu đồng và lần thứ ba, giá lên 220 triệu đồng. Ông nghĩ sao về chuyện này?

Cái đó là tính theo giá thị trường (!?).

Nhưng thực tế giá xe trên thị trường rẻ hơn rất nhiều so với giá của VEAM đưa ra, thưa ông?

Mặt bằng giá cũng có thay đổi, ví như giá xe so với cách đây mấy năm Camry giá từ trên 30 ngàn đô la đã tăng lên 60 ngàn đô la đấy thôi.

Nhưng thưa ông, trong vòng chưa đầy một năm mà giá xe trên giấy  của VEAM tăng lên 3 lần thì thật khó hiểu?

Cái đó anh phải hỏi VEAM, tại sao ông (VEAM) căn cứ vào đâu mà ông điều chỉnh giá như thế?

Sẽ lập liên doanh để thu mua linh kiện!?

TGĐ VEAM cũng thừa nhận, tại Hàn Quốc để nhà máy SAMSUNG hoạt động được cần đến cả trăm nhà máy cung cấp linh kiện. Vậy việc sản xuất sẽ thế nào nếu VEAM chỉ “rinh” nhà máy SAMSUNG về Việt Nam?

Nhà nước sẽ lập thêm một nhà máy liên doanh tại Hàn Quốc, liên doanh đó VEAM đóng 51% để chỉ đạo, thu mua và sản xuất một phần linh kiện trong giai đoạn đầu khi chưa sản xuất được tại Việt Nam.

15 triệu đô la chỉ định thầu: Đã có thỏa thuận với Bộ KH-ĐT

Đến nay nhiều gói thầu đã được VEAM chỉ định thầu với giá trị lên đến gần 15 triệu đô la. Việc này Bộ CN có cho phép không?

Cái này VEAM đã có thoả thuận với Bộ KH-ĐT, và Bộ KH-ĐT có văn bản thỏa thuận.

Còn trách nhiệm quản lý của Bộ CN thì sao thưa ông?

Bộ KH-ĐT là cơ quan quản lý Nhà nước về đấu thầu. Bộ CN có công văn gửi Bộ KH-ĐT và Bộ KH-ĐT có trả lời: Nguyên tắc ông nào quyết định đầu tư thì ông đó có quyền quyết định đấu thầu. Ví dụ quyết định đầu tư là HĐQT thì HĐQT cũng ra quyết định chỉ định thầu hay đấu thầu rộng rãi.

Tuy vậy, theo tôi cái này (dự án-PV) có cái đặc biệt là thời gian quá gấp, nên cần phải tháo dỡ nhanh (theo hợp đồng ban đầu phải bàn giao mặt bằng vào tháng1/2005). Vì thế VEAM đã đàm phán với nhiều đối tác Hàn Quốc rồi về hỏi ý kiến Bộ CN. Chúng tôi cũng nói ông nên hỏi Bộ KH-ĐT là Bộ quan trọng nhất và Bộ KH-ĐT trả lời như trên. Vậy nên Bộ CN có hướng dẫn VEAM là cứ theo đúng pháp lệnh đấu thầu.

Thế có nghĩa là Bộ CN và Bộ KH-ĐT đều không cho phép VEAM chỉ định thầu?

Bộ KH-ĐT không có quyền và Bộ CN cũng không có quyền cho VEAM chỉ định thầu. Mà quyền là ở ông chủ tịch HĐQT.

Xin cảm ơn ông!