Mấy hôm nay Hà Nội nóng đến 39 độ, nhà chị Phương ở tầng áp mái của một chung cư nên rất nóng. Hai phòng ngủ có lắp điều hòa. Tuy vậy, phòng khách liên thông với khu bếp khá lớn, đến 50m2 nên chị chưa chọn được chiếc điều hòa nào phù hợp, đành để vậy. Vài năm trước, những dịp nóng thế này, gia đình chị vẫn bật quạt trần suốt, đinh ninh đã là quạt thì sẽ làm mát. Mỗi khi ngồi ăn, chơi ở phòng khách hay lúc nấu bếp, hơi nóng hầm hập khiến cả nhà chảy mồ hôi.
Chị mua quạt điều hòa về bật cùng quạt trần cũng không thấy ăn thua, vẫn nóng, mà loại quạt này lại kêu to và tốn nước nên cũng ngại dùng.
Mấy hôm vừa rồi, xem World Cup, cả nhà ngồi tụ tập trên sàn, 1quanh chiếc tivi duy nhất đặt ở phòng khách. Chị vô tình tắt hẳn quạt trần, mà chỉ bật quạt điều hòa dạng cây. Thật ngạc nhiên, không ai kêu nóng nữa. Chị để ý mới thấy, lần này dù chỉ bật ở chế độ quạt thường, thì không khí vẫn mát hơn hẳn so với khi bật quạt trần. Còn nếu bật kèm chế độ tỏa hơi lạnh thì thật sự mát mẻ hơn nhiều.
Không khí nóng bốc lên cao, hơi lạnh chìm xuống dưới. Vì thế, theo các chuyên gia, những ngày nóng cao điểm, bật quạt trần không có lợi vì nó sẽ đẩy hơi nóng từ trên trần xuống. Lý giải việc bật quạt trần lại khiến phòng khách nhà chị Phương nóng thêm, tiến sĩ Trần Đức Toàn, giảng viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội, cho rằng nhà chị Phương áp mái nên hứng trọn ánh mặt trời. Khi quạt trần bật sẽ đẩy hơi nóng từ mái xuống khiến cho căn phòng càng nóng hơn.
Ông Toàn gợi ý, trong trường hợp sử dụng quạt trần mà bị nóng như nhà chị Phương, cách làm mát phòng rẻ tiền mà hiệu quả nhất là bơm nước lên mái theo chu kỳ: bơm cho nước phủ tràn bề mặt rồi dừng luôn, đặt khoảng 5 phút lại thực hiện lại như thế. Nhà bạn sẽ mát mà không cần điều hoà.
Trong trường hợp không thể bơm nước lên mái được, bạn có thể dùng quạt điều hòa hoặc lắp điều hòa công suất lớn cộng với việc sử dụng một chiếc quạt ở tầm thấp và được đặt ở khu vực không khí mát để đối lưu.
Ông Toàn cho rằng việc sử dụng quạt điều hòa sẽ tiết kiệm điện hơn sử dụng máy điều hòa không khí, nhưng mức độ tiện lợi thì không bằng, một phần do quạt điều hòa chỉ tỏa mát theo một hướng nhất định, khó điều hòa với diện tích rộng. Ngoài ra, nếu loại quạt điều hòa có hơi nước đòi hỏi phòng phải được mở cửa thông thoáng, để tránh tình trạng các vật dụng trong phòng bị ẩm do ngấm hơi nước từ quạt tỏa ra.
Còn nếu lắp điều hòa, vì phòng rộng, bạn nên lắp điều hòa công suất lớn kết hợp quạt thường, sẽ giúp đối lưu không khí tốt nhất.
Trường hợp nhà áp mái rất nóng như nhà chị Phương, bật quạt điều hòa ở dưới thấp cho hiệu quả tốt hơn quạt trần. Một số gia đình lắp hai điều hòa nhỏ thay vì một điều hòa to, giống như các hội trường hay nhà hàng lớn, chỉ bật điều hòa ở khu vực có người ngồi. Việc này tuy tiết kiệm điện nhưng chỉ giải quyết được vấn đề mát tức thời, nhưng nếu đi ra chỗ khác chênh lệch nhiệt độ (nóng hơn) thì dễ sốc nhiệt, ảnh hưởng tới sức khỏe. Còn dùng điều hòa lớn và quạt thì sẽ đối lưu không khí tốt và ổn định nhiệt để đảm bảo sức khỏe cho người trong nhà.
Ông Toàn nhấn mạnh, để đảm bảo sức khỏe người sử dụng, ưu tiên lớn nhất là không khí phải được đối lưu, nhiệt trong phòng phải ổn định (không chênh lệch nhiều) và mức nhiệt tốt nhất ở 25-29 độ. Như vậy thì tối ưu là: che nắng, quạt đối lưu không khí, làm mát trần và tường bằng tưới nước theo chu kỳ.
Lưu ý nhà có cửa kính mà ánh mặt trời chiếu vào thì phải chắn nắng trước kính. Nếu nhà rộng thì che chắn + dùng điều hòa công suất lớn + quạt đối lưu không khí trong phòng.
