Người Việt - Phẩm chất & Thói hư tật xấu

TP- “Cờ bạc là bác thằng bần”, các cụ ta xưa từng dạy vậy. Cờ bạc, rượu chè từ xưa đã gây biết bao đau khổ, oán sầu. Nó là một trong những nguyên nhân gây tan vỡ hạnh phúc gia đình, gây ra bao cảnh nhà tan cửa nát.

TP - Trước đây học giả Nguyễn Văn Vĩnh đã viết loạt bài “Xét tật mình” trên “Đông Dương tạp chí” trong đó có phần đề cập đến thực trạng học của dân mình như sau: “…học để mà học chớ không phải học để làm quan thì nước Nam ta thực hiếm…”.

TP - Nguyên nhân của căn bệnh này là cán bộ chưa gột sạch óc quan liêu, ngôi thứ; vì mang chứng quan cách, ích kỷ, xem nhẹ lợi ích của tập thể... 

TP - Ở nông thôn, đám tiệc không mời đủ họ hàng, láng giềng là bị trách, mời mà cỗ không ngon cũng bị trách. Ở cơ quan nhà nước, họp mà không được giới thiệu trước cũng trách. 

TP - Có thể nói, lối ăn nói của từng con người có sự ảnh hưởng sâu sắc của truyền thống văn hóa cũng như đời sống sinh hoạt.

TP - Có câu: “Hữu xạ tự nhiên hương”, nếu ai đó có tài năng thì mọi người sẽ cảm nhận được qua hành động, việc làm hằng ngày. Thế nhưng có người làm được cái gì đó bé cỏn con lại sợ không nói ra mọi người sẽ không biết.

TP - Một người của công chúng có việc làm không hay, dư luận nổi lên làn sóng phê phán. Đáng ngạc nhiên là trong đó, nhiều ý kiến cho rằng con người của công chúng ấy đã học đòi lối sống thực dụng, trụy lạc mới du nhập vào nước ta.

TP - Phê bình văn học lại lôi cái chuyện say sưa rượu chè của người ta ra mà tố. Rồi chuyện bỏ vợ bỏ con, chuyện bồ bịch lăng nhăng của mấy ông văn sĩ cũng không tránh được bị phơi ra báo chí.

TP - Các đồng chí cảnh sát giao thông là hay ra quân nhất- mặc dù trật tự giao thông chưa có chuyển biến mấy. Tiếp đến là các đồng chí cảnh sát trật tự phường rồi mấy bác thanh tra và mới đây lại có thêm ngành giáo dục…

TP - Chủ nghĩa trung bình đang là lối sống của không ít các bạn trẻ, nâng lên thành triết lý, nghệ thuật sống. Bằng lòng với kết quả đủ để gia đình và thầy cô giáo không có lý do để nhắc nhở và phê bình.

TP - Hình như người Việt ta thích xin xỏ? Khi tôi hỏi như vậy, một anh bạn của tôi phản đối bằng dẫn chứng truyền thống chống xâm lược mấy nghìn năm của dân tộc.

TP - Theo từ điển Tiếng Việt “bừa bãi” hiểu theo nghĩa thông thường là không tuân theo một trật tự nhất định, sống buông thả, sống bừa bộn...

TP - Người dân ta rất coi trọng “tôn ti trật tự”. Ở làng tôi, có dòng họ Trần là dòng họ lớn, những người trong dòng họ luôn luôn tuân thủ cái gọi là “tôn ti” ấy.

TP - Cơ quan X tổ chức “Hội thi cán bộ làm công tác dân vận khéo”. Có 12 thí sinh dự thi.  Cơ cấu giải thưởng gồm 1 giải nhất, 2 giải nhì, 3 giải ba và 6 giải khuyến khích, tổng cộng 12 giải, tức là ai  dự thi thì đều có giải thưởng.

TP - Dư luận gần đây rộ lên góp ý phê bình lối dài dòng văn tự, dập khuôn cứng nhắc của những bài diễn văn trên các diễn đàn, hội nghị, đại hội.

TP - Hẳn mọi người đều  nhớ  hình ảnh  cụ Lý , cụ Tổng trong những vùng quê thời phong kiến. Lúc đi ăn cỗ các cụ thường đem theo cái “bị” để “xén” thức ăn đem về nhà. Làng có việc gì nổi đình nổi đám y như rằng là có mặt các cụ . 

TP - Người đời từ bao năm nay đều biết đến câu chuyện “Thầy bói xem voi” và cười chê về sự phiến diện của các thầy bói đó.

TP - Lâu nay trong các tổ chức, cơ quan nhà nước, mỗi khi xem xét đánh giá, cất nhắc, bổ nhiệm hay tiếp nhận một ai đó người ta thường rất quan tâm tới “lí lịch trích ngang”…

TP - Theo cách hiểu thông thường của người Việt “lén lút” có nghĩa là: đi lén, làm lén, nói lén. Tức là ở nơi làm việc hay công sở, lúc ngoài đường người Việt thường tranh thủ để “lén” mọi lúc mọi nơi.

TP - Ở nhà ăn tập thể của cơ quan của bạn tôi, mọi người ăn xong rồi có "thói quen" vứt bừa bãi ra nhà. “Đấy cũng là sự khiếm khuyết của cơ quan. Mọi người coi việc này là nhỏ, nên có thói quen ăn xong là chuồn” - Anh bạn tôi nói.

TP - Với những vận động viên thể thao giai đoạn nước rút được xem là bước chuẩn bị quan trọng nhất dẫn đến thành công hay thất bại trong một cuộc thi đấu.

TP - Hiểu một cách đơn giản né tránh là tránh khéo, không muốn đương đầu với thử thách khó khăn. Trong chiến tranh, bằng phương pháp “lấy ít địch nhiều” ông cha ta đã nhiều lần khiến kẻ thù hùng mạnh và tàn bạo phải dừng bước.

TP - Trong đời sống xã hội rất cần các nghi thức thể hiện tính văn hóa trong ứng xử, trong giao tiếp, quy định bởi mức độ trang trọng tương xứng không thể thiếu.

TP - Tính cộng đồng của người Việt nhấn mạnh vào “sự đồng nhất”. Do đồng nhất (cùng hội cùng thuyền, cùng cảnh ngộ) cho nên người Việt luôn sẵn sàng đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, coi mọi người trong cộng đồng như anh chị em trong nhà: “Tay đứt ruột xót”; “Chị ngã em nâng”; “Lá lành đùm lá rách”…

TP - Có người nhận định phàm đã là dân Việt thì hầu hết đều thích dùng hàng hóa nước ngoài, còn gọi là hàng ngoại dưới nhiều cách thức.

TP - Quyền lực làm hỏng con người - nếu tôi nhớ không nhầm thì đây là câu ngạn ngữ của phương Tây. Thoạt đầu bắt gặp câu ngạn ngữ này, tôi cứ băn khoăn. Người có quyền thường là phải có chức.

TP - Có một thời gian họp hành bị dư luận đưa ra mổ xẻ bởi bản chất thực đã bị bóp méo dẫn đến hoang phí thời gian, tiền của trong khi hiệu quả công việc chẳng có sự tiến triển.

TP - Không ít người cho rằng đến nay nước ta cơ bản vẫn là nước nông nghiệp, với nền văn hóa nông nghiệp. Do vậy việc tổ chức cộng đồng, nhóm xã hội, gia đình và thậm chí đến cả nhiều công ăn việc làm khác nhau vẫn dựa trên nguyên tắc trọng tình, sau đó mới xét đến lý…

TP - Lịch sử y học Việt Nam có rất nhiều danh y nổi tiếng về đạo đức nghề nghiệp và tài năng chữa bệnh, nhưng cũng có không ít những người trong ngành y tế có những biểu hiện sa sút về y đức.

TP - Nghĩa trang quê tôi nằm trên những động cát trắng bạt ngàn, tinh khiết. Đời sống ngày càng dễ chịu, người ta lại càng nghĩ về những người đã mất. Rất nhiều phần mộ ở nghĩa trang quê tôi đã được xây cất tử tế. Duy chỉ có một điều muộn phiền. Đó là nạn trẻ con quậy phá ở nghĩa trang.