Nói nhiều tới tật xấu, vậy nhưng người dân ta cũng có rất nhiều cái hay, cái đẹp mang dáng dấp riêng của người Việt.
Người dân ta rất coi trọng “tôn ti trật tự”. Ở làng tôi, có dòng họ Trần là dòng họ lớn, những người trong dòng họ luôn luôn tuân thủ cái gọi là “tôn ti” ấy.
Trong họ, trưởng họ là người có uy, có quyền và được rất nhiều người coi trọng. Mỗi khi có việc lớn, việc nhỏ gì cũng phải mang ra bàn bạc rồi mới đi tới quyết định chung.
Hơn nữa, việc vai vế rất quan trọng trong đời sống. Thế nên, tuy “bé bằng củ khoai” nhưng vai trên thì vẫn được gọi bằng anh, chú... một cách rất tôn trọng.
Ngày bé, khi đi ra đường, hay đi chơi những ngày lễ, tết, tôi rất ngại vì mình mới hơn chục tuổi đầu mà những người vai dưới gặp là gọi anh đầy tôn kính. Không phân biệt giàu nghèo, mà dù làm tới chức to gì đi nữa thì vẫn cứ theo vai mà gọi.
Đó là cái “lệ”, phong tục của dòng họ. Nhiều lúc cảm giác như bị gò bó, gượng ép, vậy nhưng đó lại là một nét đẹp. Mỗi khi có việc gì, người trong họ lại họp nhau lại, lấy ý kiến một cách rất bình đẳng.
Trong những ngày lễ, ngày hội, người trong họ họp rất đông vui và đầm ấm. Qua đó, nuôi dưỡng tình cảm với nhau. Họ tôn trọng nhau, tôn trọng vai vế và rất đoàn kết. “Một cây làm chẳng nên non - Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, chính vì thế mà dòng họ đã làm được rất nhiều việc lớn. Đó là bàn nhau, học nhau, giúp nhau làm kinh tế và nhà nào cũng yên vui, no ấm.
Sự học của con cháu luôn được nâng cao mỗi ngày nhờ động viên và những chính sách khuyến học. Công to, việc lớn nào cũng vui vẻ và thành công. Chính vì thế, dòng họ luôn là thứ rất thiêng liêng và cao quý, là gia đình lớn của mỗi người.
Đoàn kết, tôn trọng và tình làng nghĩa xóm sẽ giúp cho đời sống của nhân dân luôn bình yên, no ấm. Đó là một nét đẹp rất cần được lưu giữ.
Trần Đức Hạnh
K7, Thụy Điền, Tân Lập, Lập Thạch, Vĩnh Phúc
