Trong 3 ngày Hội xuân 2018 của tỉnh Đắk Nông (22-24/2), thì ngày 23/2 sôi động nhất. Từ sáng đến chiều, lúc nào Đảo Nổi bên hồ trung tâm thị xã Gia Nghĩa cũng đông đúc người xe vào ra, nhộn nhịp, huyên náo.
Thu hút tới cả vạn lượt người theo dõi, là cuộc đua thuyền Kayak. Từ sáng sớm dân chúng từ các huyện xã đã lần lượt tề tựu vòng quanh bờ hồ, chờ xem 36 vận động viên của 10 tỉnh thành lần lượt so tài.
Đây là môn thể thao mới, Đắk Nông phải gửi quân ra Đà Nẵng huấn luyện và thuê 14 chiếc thuyền đơn, đôi vác về phục vụ cho Hội xuân này. Các vận động viên nam nữ khỏe mạnh, tuổi đời chỉ đôi mươi. Có 2 anh em sinh đôi Đinh Hoàng Tính-Đinh Hoàng Tú vừa tròn 17 tuổi từ Hậu Giang lần đầu lên Đắk Nông, trầm trồ núi đồi Tây Nguyên đẹp quá.
Những chiếc thuyền Kayak thuôn dài lần lượt hạ thủy, lao vun vút trên mặt hồ trong xanh. Gần đó, là những chiếc bè tre 4 tay chèo nhịp nhàng của các huyện thị Đoàn chuẩn bị cho Hội trại Tháng Thanh niên. Mặc nắng gay gắt, dân chúng kéo tới xem đua thuyền mỗi lúc một đông.
Tới 9h sáng, các trường phổ thông trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa được nghỉ học để học sinh được chứng kiến một loại hình thể thao đẹp mắt, lần đầu xuất hiện trên cao nguyên M’Nông. Tới 11h30 thì các cự ly đua 200m, 500m nam nữ đã kết thúc, với hơn 40 triệu đồng giải thưởng chia gần như đều. Trong đó, mạnh nhất là các đội Đà Nẵng, Thanh Hóa, An Giang, Đồng Tháp, Thái Bình, Đắk Nông, Sóc Trăng ...
Buổi chiều, mới 13h30 Đảo Nổi đã lại vang vọng tiếng loa tập hợp các đội thi ẩm thực, trổ tài nấu món ngon truyền thống các dân tộc. Các phụ nữ Ê Đê, M’Nông, Jơ Rai, Mạ người thì thụp giã gạo, giần sàng thoăn thoắt; Người nhóm bếp nấu canh thụt, nướng các món gà, đọt mây, heo cỏ, giã thức chấm. Món nào cũng đắng, cũng cay, nếm càng hít hà càng ngon v... v...
Ngay giữa sân, là hội thi dệt thổ cẩm của các bà, và thi đan gùi của các ông. Khung sợi dài, là dệt váy, dệt khố. Khung sợi ngắn, là dệt khăn choàng, băng đeo. Chị H’Đá ở Buôn Nuôl xã Tâm Thắng huyện Cư Jút kéo căng dàn dệt dài nhất, bảo chiếc khố này chị dệt nhanh tay cũng phải 2 ngày mới xong.
Có 2 ông cháu cùng thi đan gùi, là Y Sim Êban sinh năm 1957, ông ngoại của Y Kha sinh năm 2004. Một trong những thí sinh đan nhanh, đẹp, vui vẻ dù đến từ rất xa là ông Điểu Khoan người M’Nông ở Bon Kooh xã Đắk Rtit huyện Tuy Đức. Để dự thi, ông phải đi chặt lồ ô chuốt nan trước nhiều ngày.
Cũng có người tự giác nhập Hội, như cụ Nguyễn Xuân Dương tuổi vừa tròn 70, giáo viên Nhạc Họa nghỉ hưu đã 10 năm, tự kê bàn ở một góc sân trổ tài “múa chữ”, phong thái ung dung viết thư pháp đẹp như tranh vẽ.
Trong khi các nghệ nhân thể hiện vẻ đẹp văn hóa truyền thống các dân tộc, thì cánh thanh niên thi kéo co, vui nhộn huyên náo. Yên tĩnh hơn nhưng cũng đầy ý nghĩa, là dãy quầy hàng giới thiệu đặc sản của 8 huyện thành trong toàn tỉnh, từ cà phê, tiêu, mắc ca, đến khoai, nấm, trái cây, và cả hình ảnh về các danh lam thắng cảnh, hang động, thác hồ, đại ngàn xanh thẳm.
Đắk Nông được xem là tỉnh “em út” trong 5 tỉnh trên Tây Nguyên, vì tái lập từ năm 2004, diện tích nhỏ, dân số hiện chỉ khoảng 655.000 người, trong đó hơn 30% là đồng bào các dân tộc thiểu số.
Bà Tôn Thị Ngọc Hạnh-Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, Trưởng BTC Hội xuân này cho biết: Là địa phương nghèo, nên phải nghĩ cách tạo sân chơi cho đồng bào các dân tộc toàn tỉnh, từ đó tạo đà quảng bá du lịch, văn hóa, ẩm thực, kêu gọi đầu tư. Số doanh nghiệp trên địa bàn chưa nhiều, chưa mạnh, dịp tết đã đóng góp để bắn pháo hoa và tặng quà cho các hộ nghèo, nên Hội xuân này tỉnh trích ngân sách khoảng 400 triệu đồng, cộng thêm một ít kinh phí sự nghiệp của Thể thao, để triển khai.
Ông Lê Hồng Sơn giám đốc Trung tâm Huấn luyện Thể thao Quốc gia ở Đà Nẵng chia sẻ: Tôi thật sự ngạc nhiên vì cách thức tổ chức sự kiện văn hóa-thể thao thu hút được đông đảo công chúng tham gia thế này của Đắk Nông. Hồ trung tâm thành phố ở đây chảy giữa địa hình chập chùng đồi núi tuyệt đẹp, nước êm sóng lặng, phù hợp nhất để tổ chức đua thuyền Kayak, so với các thành phố khác trên cả nước.