Phóng viên: Từ những tình tiết, thông tin ban đầu được cơ quan chức năng phía Mỹ, Bộ Ngoại giao Việt Nam công bố về sự việc của nghệ sĩ hài Minh Béo (Hồng Quang Minh), ông có thể đưa ra những nhận định, đánh giá về tính chất, mức độ nghiêm trọng trong sự việc này?
Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó chủ tịch Hội Luật gia TPHCM (Ảnh: NVCC)
Luật sư Nguyễn Văn Hậu: Trẻ em là đối tượng đặc biệt được quan tâm bởi pháp luật mỗi quốc gia và pháp luật quốc tế. Theo tôi được biết, những tội phạm về xâm phạm tình dục trẻ em là một trong những loại tội hình sự nghiêm trọng nhất theo pháp luật Mỹ; người phạm tội thường phải chịu những hình phạt rất nghiêm khắc. Đây là một trong những biện pháp trừng trị để bảo vệ trẻ em trước những hành vi bị tấn công tình dục.
Vì sự việc xảy ra trên lãnh thổ nước Mỹ nên thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử thuộc về các cơ quan có thẩm quyền của nước Mỹ. Tuy nhiên, Nhà nước Việt Nam sẽ bảo hộ quyền lợi chính đáng của công dân Việt Nam ở nước ngoài. Các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có trách nhiệm thi hành mọi biện pháp cần thiết, phù hợp với pháp luật của nước sở tại, pháp luật và tập quán quốc tế để thực hiện sự bảo hộ công dân mình. Vì vậy, khi công dân Việt Nam có hành vi vi phạm pháp luật ở nước ngoài và bị bắt thì có quyền yêu cầu được gặp viên chức lãnh sự của Việt Nam. Cơ quan đại diện của Việt Nam có thể đến thăm để nghe người bị bắt trình bày nguyện vọng; can thiệp nếu bị oan sai; bảo hộ những quyền lợi chính đáng của công dân Việt Nam trong khi bị giam giữ, bị tù như: được đối xử nhân đạo, không bị tra tấn, đánh đập, nhục hình, ốm đau được chữa bệnh, xét xử phải có luật sư, phiên dịch.
Ngoài ra sẽ cung cấp danh sách luật sư để lựa chọn và tự ký hợp đồng thuê, trả tiền; thông báo cho gia đình, thân nhân trong nước biết về tình hình của người bị bắt; giúp chuyển tiền để nộp tiền phạt, tiền thuê luật sư… từ người thân, bạn bè ở Việt Nam thông qua Quỹ Bảo hộ công dân…
Liệu Hồng Quang Minh có cơ sở nào để được xem xét giảm nhẹ hình phạt trong phiên toà dự kiến diễn ra vào tháng 4 tới không?
Hiện nay, Hồng Quang Minh vẫn chưa bị một bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án Mỹ tuyên bố là phạm tội. Do đó tôi cho rằng nên có một cái nhìn khách quan, tránh phán xét và công kích trong vụ việc này.
Trường hợp Hồng Quang Minh bị tuyên là có tội thì tùy theo tình tiết, tính chất, mức độ nguy hiểm, nghiêm trọng của hành vi cũng như quy định cụ thể của pháp luật Mỹ về tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình phạt mới biết có cơ sở để xem xét giảm nhẹ hình phạt hay không.
Theo luật pháp Mỹ, Hồng Quang Minh có thể phải đối mặt với một bản án như thế nào nếu bị kết tội như vậy?
Hiện nay, theo thông cáo báo chí của Văn phòng Biện lý quận Cam (OCDA, Orange County, California) đăng trên website ngày 28/3, họ đã gửi đến Tòa Thượng thẩm California quận Cam đơn kiện ông Hồng Quang Minh (nghệ danh Minh Béo, SN 1977, quốc tịch Việt Nam, trú ở Garden Grove, quận Cam) 3 hành vi: Khẩu dâm với một nam thiếu niên dưới 18 tuổi; Toan tính có hành động dâm ô với trẻ em dưới 14 tuổi; Hẹn hò gặp gỡ với dự tính có hành động dâm ô với trẻ vị thành niên.
Đối với các tội danh này, tùy theo tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi, nếu bị kết tội thứ nhất, người phạm tội có thể bị xử tù từ 5 năm, 8 năm hoặc 10 năm; nếu bị kết tội thứ hai, người phạm tội có thể bị xử tù từ 5, 7 hoặc 9 năm; nếu bị kết tội thứ ba thì có thể bị tù từ 2, 3 hoặc 4 năm.
Từng tham gia bảo vệ cho nghệ sĩ Lý Hương trong vụ tranh chấp đòi quyền nuôi con ở Mỹ, luật sư có thể chia sẻ những khó khăn, vất vả, thậm chí phức tạp khi người Việt Nam phải theo đuổi một vụ án tại quốc gia này?
Khi luật sư Việt Nam tham gia bào chữa, bảo vệ cho thân chủ của mình trên đất Mỹ hay chính người Việt Nam bị cơ quan có thẩm quyền của Mỹ truy tố phạm tội sẽ gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp.
Thứ nhất là sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ. Bởi lẽ những từ ngữ sử dụng trong tố tụng là những từ chuyên ngành, đòi hỏi luật sư phải am hiểu, nắm rõ mới có thể sử dụng chính xác.
Thứ hai là sự khác biệt về pháp luật nội dung và pháp luật tố tụng. Cùng một hành vi, có thể ở quốc gia này không bị xem là tội phạm nhưng lại bị xử lý hình sự ở quốc gia khác.
Bên cạnh đó, trình tự, thủ tục tiến hành điều tra, truy tố, xét xử cũng có sự khác biệt. Nếu không tìm hiểu, nắm vững pháp luật của nước sở tại thì dễ xảy ra tình trạng người dân vi phạm pháp luật nước đó mà không hề hay biết và bản thân người luật sư cũng không có các biện pháp thích hợp để bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng cho người bị cáo buộc phạm tội.
Do đó, khi sinh sống, học tập, làm việc hay du lịch tại một quốc gia khác, người dân nên có tìm hiểu về ngôn ngữ, văn hóa và cả pháp luật của quốc gia đó, tránh đặt mình vào tình trạng bất lợi.
Khi có sự cố xảy ra, công dân Việt Nam nên đề nghị được liên lạc với cơ quan đại diện của Việt Nam tại nước sở tại để nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ, sự bảo hộ của Nhà nước với công dân.
Xin cảm ơn ông!
