Vài ngày sau, anh nhờ tôi xin cảnh sát giao thông chỉ phạt mà đừng giữ xe của anh vì anh mới “chạy quá tốc tộ một tí”. Vài ngày nữa, anh lại điện thoại nhờ tôi việc tương tự vì anh mới “vượt đèn đỏ một tí”.
Rồi anh bạn của anh bạn này cũng nhờ tôi vì “mới đi vào đường cấm một tí”. Các anh cảnh sát giao thông trách tôi, tại sao hay đi xin xỏ. Tôi vội … xin mấy anh bạn kia cho tôi được không phải đi xin xỏ nữa.
Chúng tôi mới trò chuyện thì thấy quả thật, người Việt ta thích xin xỏ. Chứng cứ có rất nhiều, từ việc nhỏ như đi đường, chấp hành nội quy cơ quan, đơn vị, nơi công cộng đến việc lớn như xây dựng nhà cửa, làm ăn, học hành cứ cố tình vi phạm quy định, cố tình tùy tiện để sau đó phải xin xỏ hao tài tốn của, mất cả uy tín.
Cái sự xin xỏ ở nước ta hầu như đang có mặt ở nhiều lĩnh vực, mọi ngóc ngách của cuộc sống. Đến cả xin điểm cho con cháu để con cháu được lên lớp hoặc đỗ tốt nghiệp, hoặc vào trường nọ trường kia có lẽ là sự xin xỏ kỳ cục nhất, thế mà vẫn xảy ra. Điển hình là nhiều cán bộ cỡ “Vip” ở một tỉnh xin điểm cho con cháu của họ để được đỗ tốt nghiệp…
Tệ xin xỏ, trước tiên do một số người có quyền muốn người khác phải xin để thể hiện quyền hành hoặc kiếm chác lợi lộc. Tuy nhiên, chủ yếu là do người đi xin đã tự hạ mình, tự mình không giữ gìn để phải rơi vào hoàn cảnh cúi đầu.
Cái sự xin xỏ, ở người tật nguyền hay quá già yếu đã thấy cám cảnh. Xin xỏ ở người còn khỏe mạnh, còn minh mẫn, còn có quyền hành thì quả khó tìm lời bình luận.
Có nguyên nhân sâu xa là đất nước ta có cả nghìn năm phong kiến, dân đến với quan là đến với “phụ mẫu” khiến việc xin xỏ dân với quan hay quan dưới với quan trên không nhức nhối, có vẻ còn bình thường. Thời bao cấp cũng làm nặng nề thêm sự xin xỏ bởi ngay việc sản xuất kinh doanh cũng phải “xin kế hoạch”.
Thế nhưng thời nay, nước ta đã hoàn toàn đổi mới, đang phấn đấu để sánh vai với các nước trên thế giới, cái sự xin xỏ vẫn tồn tại lan tràn trong xã hội, trong tư duy nhiều người, không là sự đáng lo bậc nhất sao?
Xin xỏ dù bất cứ điều gì, kể cả quyền cao chức trọng, mỗi lần xin xỏ là một lần tự hạ thấp mình xuống nên bề ngoài thấy có vẻ như đi lên nhưng thực chất là đang đi xuống. Xin xỏ có thể thu lợi trước mắt cho cá nhân nhưng dứt khoát không có lợi ích lâu dài cho cộng đồng.
