Hệ thống giáo dục Nhật Bản bao gồm cấp tiểu học (kéo dài 6 năm), cấp trung học cơ sở (3 năm), cấp trung học phổ thông (3 năm), và cấp đại học (4 năm). Giáo dục bắt buộc chỉ trong 9 năm tiểu học và trung học cơ sở, nhưng 98% trẻ em học trung học phổ thông. Học sinh thường phải tham gia kỳ thi để được vào trung học phổ thông và đại học. Gần đây một số trường trung học cơ sở và trung học phổ thông sát nhập thành một hệ 6 năm.
Học sinh tiểu học và trung học cơ sở bắt đầu học từ 8h30 sáng. Sáng thứ hai hàng tuần, buổi tổng kết toàn trường được tổ chức trước khi giờ học bắt đầu. Tất cả mọi người dành 15 phút cho buổi tổng kết, hiệu trưởng giải quyết các vấn đề của học sinh. Thời gian này vào những ngày khác trong tuần dành để đưa thông báo và điểm danh của từng lớp.
Mỗi tiết học kéo dài 40-45 phút ở trường tiểu học và 50 phút ở trường trung học cơ sở. Học sinh được nghỉ 5-10 phút giữa các tiết học. Buổi sáng có 4 tiết học và nhiều trường có giờ giải lao 20 phút.
Giờ ăn trưa bắt đầu lúc 12h30 và kéo dài trong khoảng 40 phút. Tại các trường học công lập phục vụ bữa ăn trưa, học sinh có trách nhiệm mang khẩu phần ăn về lớp học của mình, ăn và lau dọn sau đó.
Sau giờ ăn trưa là đến giải lao khoảng 20 phút. Một số trường sử dụng thời gian này để làm sạch các lớp. Học sinh xếp bàn ghế sang một bên phòng học, sau đó quét và lau sàn nhà, làm sạch bảng, vứt rác. Sau thời gian dọn dẹp là đến giờ học chiều.
Các lớp tiểu học dưới (1-3) chỉ học buổi sáng và trẻ về nhà sau bữa trưa. Nhưng các lớp tiểu học trên (3-5) học 5 tiết mỗi ngày và học sinh trung học cơ sở học 6 tiết vào một số ngày trong tuần.
Học sinh tiểu học có thể chọn tham gia các câu lạc bộ, thường tổ chức một buổi một tuần, sau giờ học. Thông qua các hoạt động trong câu lạc bộ, học sinh có cơ hội được đào tạo thể thao hoặc hiểu sâu hơn về những môn học chúng thích. Học sinh tiểu học ở Nhật Bản thường rời trường khoảng 15h.
Khi vào trung học cơ sở, các hoạt động ngoại khóa sẽ có vai trò lớn hơn. Một số câu lạc bộ tổ chức vài lần một tuần hoặc thậm chí hàng ngày. Nhiều khi, học sinh không rời khỏi trường trước 17h.
Cuộc sống ở trường
Tại trường tiểu học Nhật Bản, lớp học được chia thành nhóm nhỏ cho nhiều hoạt động. Ví dụ, mỗi ngày học sinh làm sạch lớp học, hội trường, sân chơi theo nhóm. Các nhóm nhỏ thay phiên nhau phục vụ bữa ăn trưa cho các bạn cùng lớp. Bữa trưa của trường luôn phong phú loại đồ ăn bổ dưỡng và lành mạnh. Học sinh hay chờ mong đến giờ ăn trưa.
Các trường đều có rất nhiều sự kiện trong năm, chẳng hạn ngày thể thao, buổi ngoại khóa đến các di tích lịch sử, lễ hội nghệ thuật và văn hóa. Học sinh ở các lớp lớn nhất trong trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông thường có chuyến đi kéo dài vài ngày đến các thành phố văn hóa quan trọng như Kyoto và Nara, khu nghỉ mát trượt tuyết...
 |
Trong trường có rất nhiều câu lạc bộ để học sinh lựa chọn tham gia.
Hầu hết trường trung học cở sở và trung học phổ thông yêu cầu học sinh phải mặc đồng phục. Nam sinh thường mặc quần và áo với cổ áo dựng lên, nữ sinh mặc áo cổ thủy thủ hoặc áo cộc tay và váy. Hầu như học sinh trung học cơ sở tham gia vào một hoạt động ngoại khóa của câu lạc bộ tự chọn, chẳng hạn đội thể thao, nhóm nhạc hay nghệ thuật, hoặc một câu lạc bộ khoa học. Các câu lạc bộ bóng chày rất phổ biến với nam sinh. Câu lạc bộ bóng đá cũng đang phát triển. Các câu lạc bộ Judo, nơi các em tập luyện võ thuật truyền thống, thu hút cả nam và nữ sinh.
