Giảm chi ngân sách Nhà nước?
Theo Sở GD&ĐT Thanh Hóa thì bậc THPT công lập có quy mô mạng lưới trường học, số lớp, số học sinh bình quân/trường học, tương đối ổn định. Tuy nhiên, việc thực hiện triển khai các hoạt động giáo dục toàn diện chưa đạt hiệu quả, do thiếu các cơ sở hạ tầng cần; tình trạng thiếu giáo viên cục bộ; nguồn kinh phí Nhà nước đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu, trong khi công tác huy động xã hội hóa chưa hiệu quả do đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn. Đặc biệt, các khoản thu trong nhà trường không thống nhất, thiếu minh bạch gây bức xúc cho phụ huynh dẫn đến đơn, thư khiếu nại.
Ông Trịnh Hữu Nghĩa, Phó trưởng Phòng Kế hoạch - Tài chính, Sở GD&ĐT Thanh Hóa, cho biết: Mục tiêu xây dựng Đề án là tạo điều kiện cho các trường THPT công lập hoạt động có hiệu quả; xây dựng thương hiệu, uy tín để thu hút người học; nâng cao chất lượng GD&ĐT. Đồng thời, đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, huy động đóng góp của người học để từng bước giảm chi cho ngân sách Nhà nước. Từng bước chuyển đổi mô hình từ trường công lập ra ngoài công lập ở những nơi có khả năng xã hội hóa cao.
Còn vướng về quy định?
Hiện nay, các trường công lập thực hiện tự chủ theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ việc quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập, tuy nhiên ngân sách Nhà nước vẫn đảm bảo 100% kinh phí hoạt động. Khi chuyển sang tự chủ hoàn toàn, thì người dân coi đây như là trường tư thục, trong khi tư tưởng, tâm lý còn thiên về học trường công lập. Mặt khác, nhiều phụ huynh muốn con em vào học những trường chất lượng cao, có điều kiện cơ sở vật chất tốt, nhưng với mức đóng góp cao hơn mức quy định hiện tại cũng đặt ra nhiều khó khăn.
Tại Thanh Hóa mức thu học phí theo Quyết định số 576/QĐ-UBND ngày 24/2/2017, bậc THPT là 155.000 đồng/tháng đối với các phường thuộc thành phố, thị xã; 65.000 đồng/tháng đối với các xã thuộc thành phố, thị xã, các xã, thị trấn các huyện miền xuôi. Theo dự thảo đề án, 2 năm đầu sẽ thực hiện tự chủ chi nghiệp vụ (20% dự toán chi thường xuyên) với mức thu là 250.000 đồng/tháng; 2 năm tiếp theo tự chủ 20% nghiệp vụ và 50% chế độ con người (tương đương 70% dự toán chi thường xuyên) thì mức thu đối với học sinh là 875.000 đồng/tháng. Từ năm thứ 5 trở đi, thực hiện tự chủ 100%, mức thu sẽ là 1.250.000 đồng/tháng.
Với mức đóng góp cao, các trường thực hiện tự chủ sẽ gặp trở ngại trong việc thu hút học sinh. Ngoài ra, hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa chưa có mô hình trường phổ thông công lập tự chủ. Khi chuyển sang cơ chế tự chủ, mô hình quản trị nhà trường phải thay đổi nhiều, trong khi đó năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ và tâm lý của giáo viên chưa thực sự sẵn sàng.
Ông Trịnh Hữu Nghĩa cũng cho biết thêm: Đề án “Thực hiện thí điểm tự chủ một số trường THPT công lập” hiện đang trình UBND tỉnh phê duyệt. Tuy nhiên, vướng mắc hiện nay là theo Nghị định 86/2015/NĐ-CP, quy định tối đa mức thu học phí đối với giáo dục phổ thông công lập là 300.000 đồng/tháng/học sinh. Nếu thực hiện tự chủ 70%-100%, mức thu sẽ vượt quá mức quy định. Bên cạnh đó, hiện nay Chính phủ chưa ban hành Nghị định quy định cơ chế tự chủ đối với cơ sở GD&ĐT công lập do đó Bộ GD&ĐT cũng chưa có hướng dẫn để các địa phương thực hiện.
Theo dự thảo đề án thì lộ trình triển khai bắt đầu từ năm học 2020-2021 và sẽ thực hiện thí điểm đối với 3 trường THPT, gồm: Trường THPT Hàm Rồng, Trường THPT Đào Duy Từ (TP Thanh Hóa) và Trường THPT Quảng Xương I (Quảng Xương). Năm học 2022-2023, tổng kết đánh giá hoàn thiện mô hình trường công lập tự chủ, điều chỉnh một số nội dung của chính sách. Đến năm học 2025-2026 thực hiện tự chủ 16-17 trường THPT (mỗi huyện vùng đồng bằng, ven biển, thị xã, thành phố có ít nhất một trường thực hiện tự chủ).
Năm học 2019-2020, Thanh Hóa có 2.069 trường học các cấp, trong đó có 96 trường công lập có cấp THPT (88 trường THPT và 8 trường THCS&THPT).
