 |
| Tốt nghiệp trung học, học sinh ở Uc có nhiều chọn lựa... |
Tại bang Victoria, chứng chỉ tốt nghiệp trung học (Victorian Certificate of Education - VCE) cung cấp những tuyến để học lên bậc đại học hoặc chương trình giáo dục nghề nghiệp nâng cao (TAFE) và để bước vào lĩnh vực nghề nghiệp.
Chỉ những học sinh tốt nghiệp trung học muốn vào Đại học Nha y dược mới phải dự kỳ thi tuyển do Tổ chức phi chính phủ ACER (Australian Council Educational Research) thực hiện.
Điều kiện tốt nghiệp
Học sinh muốn tốt nghiệp trung học phải thỏa mãn hai điều kiện: đã hoàn tất thành công chương trình trung học và việc học của họ đã được Cơ quan Phụ trách học trình và thẩm định của Victoria (VCAA) thẩm định qua một kỳ thi cuối năm lớp 12.
Kỳ thi này có sáu môn thi cùng với bài kiểm tra thành tích tổng quát (General Achievement Test - GAT), trong đó chỉ có tiếng Anh là môn bắt buộc, năm môn còn lại học sinh được chọn lựa phù hợp với ngành nghề mà họ dự định theo học ở đại học hoặc cao đẳng, và đã được chọn lựa ngay từ lớp 10 hoặc lớp 11.
Học trình trung học
Học sinh được chọn một trong bốn chương trình đào tạo khác nhau tại một trường trung học địa phương tùy theo nhu cầu, khả năng và thiên hướng nghề nghiệp của mình. Mỗi trường sẽ quyết định về chương trình và thời biểu học tập.
1- Chương trình trung học phổ thông (VCE)
Dành cho các học sinh có nguyện vọng học tiếp lên đại học.
VCE có trên 90 môn học để lựa chọn, trong đó có 42 môn học văn hóa và trên 30 môn thuộc về chương trình giáo dục nghề nghiệp và đào tạo (Vocational Education and Training - VET). Ngoài ra còn có 46 môn ngôn ngữ khác ngoài Anh ngữ (Languages Other Than English - LOTE) để học sinh lựa chọn.
Học sinh chọn VCE thường chỉ chọn học các môn văn hóa và có thể học ở nơi khác nếu trường của họ không dạy những môn họ thích.
Mặc dù vẫn phân bổ theo năm học nhưng các môn học của chương trình phổ thông về bản chất được thiết kế theo học chế tín chỉ. Một môn học VCE thường được soạn để học trong một năm và bao gồm các tín chỉ. Mỗi tín chỉ được học trong nửa năm hoặc trong một học kỳ. Một chương trình VCE thường gồm 20-24 tín chỉ được học trong hai năm và học sinh có thể thay đổi số tín chỉ học trong một năm.
Ngoài ra, học sinh giỏi có thể theo học những môn học mở rộng. Chương trình các môn học mở rộng bao gồm ít nhất 20% của chương trình năm thứ nhất đại học. Học sinh có yêu cầu học chương trình mở rộng phải liên hệ trực tiếp với trường đại học có môn học mà họ lựa chọn để được trường này nhận học. Nếu học sinh hoàn tất thỏa đáng một môn học mở rộng, kết quả có thể được tính thêm vào điểm ENTER (thang điểm tương đương để nhập học đại học toàn quốc - Equivalent National Tertiary Entrance Rank). Việc học các môn mở rộng cũng cho học sinh cơ hội nhận được học bổng học đại học sau khi tốt nghiệp trung học.
2- Chương trình trung học phổ thông kết hợp giáo dục nghề nghiệp và đào tạo (VCE-VET)
Dành cho những học sinh vừa muốn có chứng chỉ tốt nghiệp trung học VCE (điểm học nghề được tính như các môn học VCE khác) vừa có văn bằng nghề nghiệp được công nhận trên toàn quốc. Văn bằng nghề giúp học sinh có điều kiện theo những chương trình đào tạo nghề cao hơn tại các trường cao đẳng dạy nghề (TAFE) hoặc tăng thêm cơ hội kiếm việc làm khi rời ghế trường phổ thông.
Hiện có trên 30 chương trình VCE-VET để học sinh lựa chọn. Theo chương trình này, học sinh sẽ được huấn luyện trong một lĩnh vực nghề nghiệp nào đó, chẳng hạn như ngành khách sạn và nhà hàng, nông nghiệp, công nghệ thông tin hoặc kỹ sư...
3- Chương trình đào tạo và học việc tại trường (SBbA - School Based Apprenticeship)
Dành cho những học sinh vừa muốn có chứng chỉ tốt nghiệp trung học VCE vừa được đào tạo và làm một nghề nào đó. Chứng chỉ SBbA sẽ góp hoàn tất thỏa đáng chương trình VCE, nhờ vậy học sinh có thể được xét tuyển vào những chương trình đào tạo nghề cao hơn ở các trường dạy nghề (TAFE) hoặc có nhiều cơ hội kiếm việc làm hơn khi rời ghế nhà trường như những học sinh của VCE-VET.
Cụ thể, học sinh SBbA sẽ được học chương trình VCE song song với học nghề và có việc làm bán thời gian. Học sinh cần phải làm công việc có lương và ký một hợp đồng đào tạo, hợp đồng này được đăng ký với văn phòng đào tạo và giáo dục cao đẳng (Office of Training and Tertiary Education - OTTE).
Do đó chương trình đào tạo và học việc tại trường sẽ gồm ba phần:
- Các môn học VCE học tại trường phổ thông.
- Học nghề tại một trường cao đẳng dạy nghề.
- Làm việc bán thời gian có lương phù hợp với ngành học mà học sinh đang được đào tạo ở trường cao đẳng dạy nghề.
Hiện có 11 ngành học về kỹ nghệ được tính điểm vào chứng chỉ tốt nghiệp trung học VCE và học sinh học chương trình SBbA có thể được huấn nghệ hay đào tạo trong khuôn khổ chương trình trung học của mình.
4- Chương trình học tập ứng dụng (Victorian Certificate of Applied Learning - VCAL).
Dành cho học sinh thích những hoạt động học tập thực hành và muốn có cơ hội đạt được kinh nghiệm liên quan đến các ngành kỹ nghệ. Chương trình VCAL được xây dựng từ VCE-VET và SBbA, có tính linh hoạt cao, đáp ứng được những nhu cầu, quan tâm và mục đích học tập chuyên biệt của người học. VCAL gồm bốn mạch kiến thức bắt buộc, cung cấp cho học sinh kinh nghiệm liên quan đến công việc thực tiễn, kỹ năng đọc viết và tính toán, tạo cơ hội xây dựng các kỹ năng cá nhân giúp học sinh đứng vững trong công việc cũng như trong đời sống mai sau. Học sinh hoàn tất VCAL được xét tuyển vào trường cao đẳng dạy nghề tương tự các học sinh theo học VCE-VET và SBbA.
***
Kỳ thi tốt nghiệp trung học ở Úc vừa là việc đánh giá, xác nhận trình độ học tập bậc trung học, vừa giúp người học tiếp tục thực hiện đường hướng nghề nghiệp sau trung học của mình.
Điều đáng nói là đường hướng này do chính người học chọn lựa và xác định, thông qua hệ thống đào tạo trung học với nhiều loại chương trình khác nhau, phù hợp với nhu cầu, khả năng và điều kiện của họ. Trong kỳ thi tốt nghiệp học sinh phải thi sáu môn, nhưng có đến năm môn do chính các em chọn lựa trên tổng số hơn 90 môn học của chương trình trung học. Như vậy, tính định hướng nghề nghiệp vì sự phát triển phù hợp của người học đã tạo nên những chương trình đào tạo linh hoạt và đa dạng, đáp ứng nhu cầu và thiên hướng phát triển mỗi cá nhân học sinh. Nhờ thế kỳ thi tốt nghiệp không trở nên nặng nề bởi các em được học và thi những gì mình chọn, những gì cần cho nghề nghiệp tương lai vì các em biết rõ mình sẽ là ai, đang ở đâu và sẽ tiến đến đâu trong sự nghiệp tương lai.
Và cũng nhờ thế, kết quả thi tốt nghiệp trung học đảm bảo được chất lượng xét tuyển vào các chương trình đào tạo kế tiếp.
Theo Hoàng Tuyết
Tuổi Trẻ
