Vẫn chưa được trả bằng đồng bản địa

Đầu năm 2007, qua báo Tiền Phong, nhiều LHS được cử đi học tập, nghiên cứu ở nước ngoài theo đề án tạo cán bộ bằng ngân sách nhà nước (đề án 322) phản ánh lâm vào tình trạng khốn đốn vì tiền sinh hoạt phí thấp và bị gửi chậm, có khi đến nửa năm.

Bên cạnh đó, do chỉ được nhận tiền bằng đồng đô la Mỹ mà không phải đơn vị tiền tệ của nước đang theo học nên mức tiền không ổn định, phụ thuộc vào sự lên xuống, bấp bênh của đồng đô la Mỹ.

Tháng 1/2007, trả lời phỏng vấn Tiền Phong, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT khi đó là Trần Văn Nhung (đã nghỉ hưu) cho biết, Bộ rất muốn và sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan (Bộ Tài chính, Bộ Ngoại giao) để xem xét và sớm phát sinh hoạt phí cho LHS bằng tiền bản tệ.

Thế nhưng, cho đến nay, LHS thuộc đối tượng này vẫn chưa được trả tiền sinh hoạt phí bằng đồng tiền của nước đang theo học, mà vẫn phải nhận đồng đô la Mỹ và Euro.

Vì thế, nhiều LHS tiếp tục gửi ý kiến về vấn đề này, cho rằng mức trợ cấp sẽ lên xuống thất thường, không ổn định, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới đang khó khăn như hiện nay.

Theo một chuyên viên tư vấn Đề án 322 - Cục Đào tạo với Nước ngoài - Bộ GD&ĐT, sau khi nhận được phản ánh của LHS, từ ngày 1/1/2008, sinh hoạt phí đã được điều chỉnh tăng theo Thông tư liên tịch số 144 của ba bộ: Tài chính, GD&ĐT và Ngoại giao.

Cũng theo thông tư này, LHS học tại châu Âu được cấp sinh hoạt phí bằng đồng Euro, còn tại các nước khác được trả sinh hoạt phí bằng đồng đô la Mỹ.

Chuyên viên này còn cho biết, trước khi có Thông tư 144, Bộ GD&ĐT đã đề nghị nên trả sinh hoạt phí bằng một số loại ngoại tệ mạnh ở những nước có LHS theo Đề án 322, nhưng các bộ chưa thống nhất trả sinh hoạt phí bằng tiền bản địa cho LHS ở các nước.

Điều lạ là ở chỗ, tiền đóng học phí cho LHS, Bộ GD&ĐT phải trả bằng đồng bản địa cho các trường, trong khi đó, tiền sinh hoạt phí Bộ GD&ĐT lại phải gửi bằng đồng đô la Mỹ (hoặc đồng Euro) cho cùng một lưu học sinh (?).

Tăng sinh hoạt phí nếu giá tăng

Hiện nay, Cục Đào tạo với Nước ngoài (Bộ GD&ĐT), Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao cùng tham gia vào quá trình quản lý, cấp sinh hoạt phí cho LHS theo đề án 322. Cứ sáu tháng một lần, LHS gửi báo cáo tình hình học tập của mình cho Cục Đào tạo với Nước ngoài.

Trên cơ sở đó, tiền sinh hoạt phí được gửi trực tiếp vào tài khoản của từng LHS (trước đây ở một số nước phải thông qua đại sứ quán), trừ một số nước (chẳng hạn như Cuba, bị cấm vận nên phải chuyển tiền đến Đại sứ quán Việt Nam tại Mexico).

Khi lĩnh tiền, LHS sẽ nhận bằng đồng tiền của nước sở tại theo tỉ giá của ngân hàng trả tiền, áp dụng cho thời điểm đó. Vì thế mới có chuyện, dù được tăng mức sinh hoạt phí từ 1/1/2008, do có sự thay đổi về tỉ giá ngoại tệ với đồng đô la Mỹ, lại ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, ở nhiều nước, số tiền LHS được nhận sau khi chuyển đổi bị giảm so với trước 1/1/2008.