Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, hiện tỉ lệ các trường ĐH, CĐ đào tạo CNTT ở nước ta chiếm 37,5%, mỗi năm có khoảng 50.000 sinh viên CNTT tốt nghiệp.
Thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, số lượng việc làm ngành phần mềm và dịch vụ CNTT cả nước hàng năm tăng khoảng 30.000 lao động CNTT.
Dự báo, đến năm 2020, nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệplà 1 triệu nhân lực CNTT. Còn dự báo của Vietnamworks cũng cho thấy, tới năm 2020, nước ta còn thiếu 400.000 lao động CNTT và mỗi năm cần cung ứng mới tới 78.000 lao động.
Mặc dù nhu cầu nguồn nhân lực ICT lớn như vậy nhưng theo ông Phí Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Tin học Thành phố Hồ Chí Minh, hiện nay, các chương trình đào tạo ngành CNTT trong nước được cho là chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội, đặc biệt là trong việc đào tạo kỹ sư chất lượng cao. Mới chỉ có khoảng 27% lao động CNTT là có thể đáp ứng yêu cầu, số còn lại 72% cần phải được đào tạo bổ sung trong thời gian tối thiểu 3 tháng.
Theo ông Phí Anh Tuấn, sinh viên CNTT của Việt Nam đang phải đối diện với nhiều thách thức như: Tốc độ phát triển công nghệ quá nhanh : AI, IoT, Blockchain …; tiếp cận ứng dụng truyền thống thay đổi tương ứng với công nghệ ; Các kỹ năng cần thiết của người lao động cũng thay đổi đáp ứng phân công lao động toàn cầu; Kỹ năng cho Start-up còn mới với sinh viên.
Bởi vậy, sinh viên CNTT cần phải cập nhật, cải tiến thường xuyên cho nhu cầu “chất lượng cao” của nguồn nhân lực CNTT và cũng cần có sự phối hợp đa dạng giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực CNTT.
Trong tham luận về “Kết nối cung - cầu nhân lực trong kỷ nguyên số: Thực trạng và xu thế” tại Toạ đàm“Phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin – truyền thông (CNTT-TT (ICT) trình độ cao: Gắn kết cơ sở giáo dục đại học - doanh nghiệp” do Bộ GD&ĐT phối hợp cùng Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức sáng nay tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, PGS.TS. Trần Thị Thái Hà, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (KHGDVN) cho rằng, hạn chế hiện nay đối với các trường đại học trong đào tạo CNTT là chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu trong khi sinh viên cũng còn thụ động, không chỉ lúng túng trong chọn trường mà còn khó tìm việc và chưa sẵn sàng tâm thế cho tương lai.
Bởi vậy, để có thể sẵn sàng chuẩn bị được nguồn nhân lực ICT cho tương lai,PGS.TS. Trần Thị Thái Hà cho rằng các trường cần đổi mới các nội dung dạy và học. Dạy và học đều phải dựa trên năng lực, phát triển các kỹ năng cho thế kỷ 21. Bên cạnh đó, cần phát triển các nội dung chương trình mới như IT security, Media Technologist, Data analyst, Mechatronics, etc. Phương pháp dạy - học cũng phải chú trọng tới thực hành là chính và tiếp cận với những đòi hỏi mới của thị trường.
Từ thực tế đào tạo, PGS.TS. Hoàng Minh Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội khẳng định, nhân lực ICT đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của mọi lĩnh vực, không phải chỉ của chính lĩnh vực ICT.
Vấn đề hiện nay là để đào tạo được nguồn nhân lực ICT đáp ứng yêu cầu, cần rất nhiều yếu tố như sinh viên phải được cung cấp mộtnền tảng kiến thức tốt, làm chủ công nghệ “lõi”: IoT, Big Data, AI, Blockchain…Sinh viên cũng cần được trang bị kỹ năng nghiên cứu độc lập, tự học tốt đảm bảo nền tảng cho cập nhật công nghệ, Kỹ năng làm việc nhóm và Tiếng Anh tốt, “Kỹ năng” khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo…., mà điều này cần có sự phối hợp chặt chẽ từ cả 3 phía: Trường đại học - Doanh nghiệp và Nhà nước.
