 |
| Công nhân công ty Orion Hanel |
Họ làm việc trong phòng điều hoà nhiệt độ, nhìn bề ngoài có vẻ nhàn nhã, nhưng thực chất, áp lực công việc và nguy cơ bị sa thải đều rất cao.
Không đổ mồ hôi
Lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao với điều kiện làm việc tốt hơn nhiều lần môi trường làm nông nghiệp truyền thống đang được người dân kỳ vọng sẽ mang lại cho họ sự thoải mái, hứng thú làm việc. Người lao động cũng không còn chân lấm tay bùn, dầm mưa dãi nắng nữa.
Tại Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao (Từ Liêm, Hà Nội), chị Nguyễn Thanh Vân-công nhân trồng trọt-chỉ cần ấn nút là hoa, rau màu trong các nhà kính, nhà mái che được hệ thống quạt, phun mưa chăm sóc cây. Ngay cả phân bón, chất dinh dưỡng dành cho cây, công nhân nông nghiệp công nghệ cao cũng không phải đụng đến. Hơn 7 ha đất canh tác cây, hoa, quả theo công nghệ cao chỉ cần hơn 10 người làm việc.
Trong các nhà kính, ấm mùa đông và mát mùa hè, họ không phải đổ mồ hôi, chân vẫn đi giày, dép, mặc quần áo sạch sẽ. Theo PGS-TS Nguyễn Huy Hàm-Phó Viện trưởng Di truyền nông nghiệp, lao động trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao cũng là một xu hướng mới ở VN. Tuy nhiên, đáng tiếc là ở phần lớn các địa phương, nông dân vẫn chưa trở thành công nhân nông nghiệp được bởi đây là lĩnh vực phải đầu tư rất lớn.
Trong nhiều ngành công nghiệp công nghệ cao, môi trường làm việc còn được cải thiện rõ ràng hơn. Cty cổ phần Viễn thông-tin học Bưu điện (CT-IN Hoàng Mai, Hà Nội) có đặc điểm là lao động chủ yếu được làm việc trong điều kiện khá hiện đại.
Đội ngũ lắp máy và gia công đều được làm việc trong nhà kín sang trọng, con người và trang thiết bị đều trong điều kiện có máy điều hoà nhiệt độ…Với môi trường này, người lao động không còn phải mặc trang phục bảo hộ lao động phức tạp như trước mà mang trang phục như đi chơi!
 |
| Công nhân làm việc trên dây chuyền công nghệ hiện đại trong phòng máy lạnh |
Lê Hồng Hà-chuyên gia về mạng công nghệ thông tin cho biết: Làm việc trong điều kiện tốt thật nhưng nên nhìn những người lao động như chúng tôi vất vả ở chỗ khác. Phần quan trọng nhất quyết định thời gian chúng tôi làm việc được “bằng đầu” dài hay ngắn là khả năng tiếp cận sáng tạo cái mới, tạo quan hệ với đối tác trong và ngoài nước để họ chấp nhận đặt hàng…
Chính vì thế môi trường làm việc tốt chỉ là điều kiện để chúng tôi bớt gánh nặng của lao động trí óc thôi. Quan sát và làm việc với những lao động có tính đẳng cấp trong CT-IN cũng như các Cty sản xuất, lắp ráp công nghệ cao khác như FPT, VDC, Trung tâm công nghệ thông tin (Bộ Bưu chính viễn thông), các Cty gia công hàng điện tử…, dễ thấy những người có kỹ năng nghề nghiệp phát triển, thăng tiến được một phần nhờ môi trường làm việc tốt.
Với quy trình quản lý, sản xuất ISO, những thành viên trong CT-IN làm việc theo nhóm, chia sẻ thông tin và cùng hướng đến mục tiêu của Cty đã đặt ra, hiệu quả là khá rõ ràng. Cũng như CT-IN, FPT hiện là tập đoàn có môi trường làm việc khá khoa học, thành viên của tập đoàn chủ yếu là nam, nhưng họ đã từng mở các buổi hội diễn văn nghệ sôi nổi, nhiều người có nghề phải nể phục.
Trong môi trường làm việc, mọi người tập được kỹ năng làm việc theo nhóm, cùng nâng cao trình độ, đảm bảo phát triển trí tuệ làm việc với đối tác nước ngoài.
Do sản phẩm của những người lao động này thường ra đời trên cơ sở dự án, sản phẩm mới, trên dây chuyền công nghệ hiện đại nên cường độ làm việc và mức độ tiêu hao chất xám rất lớn. Anh Lê Công Trung-Phòng nghiên cứu khoa học (NCKH) mạng viễn thông (Viện khoa học kỹ thuật bưu điện) kể:
“Chúng tôi làm đề tài, dự án nên không kể thời gian, có khi phải thức thâu đêm suốt sáng. Những người bạn của tôi làm ở FPT cũng vậy, có lúc còn phải đem chăn chiếu đến làm việc cho kịp tiến độ. Đáng mừng là dù với điều kiện nào chúng tôi cũng được tạo điều kiện rất tốt".
| Làm việc trong môi trường máy lạnh có hại cho sức khoẻ Theo y học cổ truyền, lạnh (hàn) là một trong sáu tác nhân từ môi trường bên ngoài có thể gây bệnh cho con người (gồm phong, hàn, thử, thấp, táo, hoả). Điều tra của Viện Y học Lao động tại Xí nghiệp Thủy sản Đông lạnh Nha Trang cho thấy, mỗi năm có đến gần 400 lượt công nhân nghỉ ốm. Nhiều nhất là do cảm sốt, tiếp đó là các bệnh cơ xương khớp, ngoài da, tiêu hoá, tai mũi họng, phụ khoa, v.v… Khảo sát cũng của Viện tại Nhà máy Bia Hà Nội chỉ ra lạnh là yếu tố hàng đầu gây bệnh cho công nhân và nhân viên văn phòng thời hiện đại, chiếm tới gần 80% trong tổng số các yếu tố nguyên nhân. Công nhân tại các dây chuyền được ưu ái hưởng không khí mát mẻ nhân tạo chủ yếu mắc chứng viêm khớp, dị ứng, viêm xoang, viêm lợi. GS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, Giám đốc BV Tai Mũi Họng Việt Nam, cảnh báo ngồi phòng máy lạnh nhiều làm mất các ion có lợi cho sức khoẻ. Lẽ ra trong môi trường làm việc căng thẳng, não cần được cung cấp một lượng ôxy và các ion âm lớn hơn bình thường. Nhưng trên thực tế, não của nhiều công nhân ở khu công nghệ cao phải hoạt động trong môi trường thiếu khí. Vì vậy, sau một ngày làm việc trong phòng máy lạnh, họ thường cảm thấy rất mệt. Không khí do máy lạnh tạo ra là một tác nhân lạnh và khô, nó tác động đến hệ hô hấp, gây viêm họng, viêm xoang mãn tính, rất khó điều trị. Tác hại sẽ càng lớn đối với những người làm việc trong phòng lạnh mà phải đi ra, đi vào nhiều lần. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột diễn ra liên tục sẽ sinh ra vô số tác hại không lường hết được vì thân nhiệt cơ thể phải xáo trộn thường xuyên để điều chỉnh cho thích nghi với môi trường. Mỹ Hằng |
Tuy nhiên, sau mỗi đợt làm việc căng thẳng, họ được xả hơi bằng những môn thể thao ưa thích, ngồi khai thác mạng để “nạp” thông tin mới trên mạng, để đối phó khả năng bị sa thải.
Theo thạc sỹ Phạm Quốc Huy-Trưởng phòng NCKH mạng viễn thông, thời gian mà lao động lĩnh vực công nghệ cao duy trì được phong độ rất ngắn, chỉ 8-10 năm. Các Cty hoạt động lĩnh vực công nghệ cao rất khó khăn để tuyển dụng lao động đẳng cấp, đồng thời rất dễ bị mất họ dù Cty đưa ra mức thu nhập ưu đãi cạnh tranh.
Dù thế, từ phía người lao động, họ vẫn cho rằng việc chuyển từ nơi này sang nơi khác chủ yếu do nhu cầu phát triển tự thân, và thấy môi trường làm việc không còn phù hợp. Những người vừa tốt nghiệp đại học, cao đẳng thường làm việc với nhiệt huyết, tình cảm gắn kết với đồng nghiệp nhiều hơn là quan tâm đến mức lương. Đây cũng là bí quyết để nhiều Cty trong lĩnh vực này vươn đến thành công nhanh hơn.
Ăn nghỉ: Đệ nhất… sướng!
Những ngày này, đi đâu Thúy Nga (thành viên BQL Khu lưu trú công nhân Cty Nissei), cũng bị công nhân “bắt cóc” chỉ để hỏi một câu: “Bao giờ thì tụi em được hát karaoke?”.
Chuyện tưởng đùa hóa ra có thật. Bắt đầu từ tháng 5, phòng hát karaoke khoảng 30m2 với đầy đủ tiêu chuẩn: máy lạnh, cách âm… sẽ được đưa vào sử dụng. Không những thế, cũng vào thời gian này, hai thư viện tại hai dãy lưu trú và sân chơi cầu lông cũng được khánh thành.
Khoảng 1.000 công nhân ở tại khu lưu trú đang ngóng chờ từng ngày được ngồi đọc sách, đánh cầu, hát karaoke, những thứ mà nếu ở khu trọ khác, họ không bao giờ dám mơ.
Được sống trong điều kiện như ở khu lưu trú của Cty linh kiện điện tử Nissei đang là mơ ước của công nhân tại khu chế xuất Linh Trung (TP.HCM) này. Đưa vào sử dụng từ tháng 7/2005, nơi đây gồm 2 dãy, mỗi dãy 90 phòng với 5 lầu. Ngay từ lúc bắt đầu hoạt động, khu lưu trú đã nổi tiếng khắp khu chế xuất.
Công nhân ở tại các phòng được cung cấp đầy đủ giường, chiếu, tủ, quạt máy… cùng canteen, phòng sinh hoạt, tivi màn hình rộng. Đặc biệt hơn, cứ mỗi lầu công nhân đều được cung cấp 4 máy giặt, 4 máy sấy phục vụ cho việc giặt giũ hàng ngày. Mỗi tháng, công nhân chỉ phải đóng 20.000đ tiền nước.
Thúy Nga bộc bạch: “Tại Nissei, công nhân nữ chiếm tới 90%, lại từ nhiều vùng quê xa đến. Để giữ chân họ, chúng tôi muốn tạo nơi ăn ở, vui chơi một cách tốt nhất để họ yên tâm làm việc. Sắp tới, Nissei sẽ xây thêm một dãy lầu, vài nơi vui chơi, giải trí, hoạt động TDTT nữa khi ổn định thư viện, sân cầu lông… Với chúng tôi, xây những thứ này không thành vấn đề. Quan trọng là việc quản lý cho thật tốt”.
Chúng tôi gặp Trinh (Cần Thơ) tại phòng A207 khi cô đang nghỉ ngơi chuẩn bị cho ca làm việc sắp tới của mình. Trinh làm tại khâu gia công đồ điện tử và linh kiện điện thoại di động. Cô gái miền Tây sông nước vào làm tại Nissei khoảng 1 năm, nghĩa là cũng đã ở tại khu lưu trú chừng ấy thời gian. Cô tự nhận mình nằm trong số những người may mắn nhất tại khu chế xuất Linh Trung này.
Bởi, trong khi những công nhân khác phải chật vật từng ngày với tiền ăn, ở, sinh hoạt… bên ngoài thì cô chỉ có việc ở tại đây và… đi làm. Tiền lương công nhân bình thường phải tằn tiện lắm mới đủ chi tiêu thì với Trinh, cô còn có thể để dành, phòng ngừa những trường hợp đột xuất, hoặc gửi về gia đình. Minh, cô bạn Hà Tây ở cùng phòng thì cười hồn nhiên: “ở đây chuyện gì cũng tốt. Chỉ nhớ nhà thôi!Và thèm được ăn một bữa ăn do tự tay mình nấu…”.
Nhà máy sản xuất máy tính FPT Alead (Khu Công nghiệp Tân Bình –TPHCM) hiện có hơn 50 công nhân đang làm việc. Ông Trần Anh Quốc Cường, Giám đốc nhà máy cho biết: Công nhân nhà máy làm việc trong môi trường rất tốt, tuyệt đối không có khói thuốc lá. Các thông số về độ ồn, độ ẩm, khí thải... đã được kiểm soát chặt chẽ.
Về chuyên môn, nhà máy luôn tạo điều kiện để công nhân có điều kiện học hỏi, nâng cao tay nghề và có cơ hội thăng tiến nghề nghiệp. Mức lương bình quân đối với công nhân là 2 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, hàng năm, công nhân còn được thưởng thêm từ 1-3 tháng lương; được cùng gia đình đi du lịch trong nước và nước ngoài; được tham gia các khoá đào tạo về chuyên môn và quản lý...
 |
| Anh Nguyễn Đức Đại, một công nhân vừa đuợc nhà máy cho đi du lịch Thái Lan 5 ngày. Ảnh: Hồng Vĩnh |
Hàng tuần, sau giờ làm việc, công nhân tham gia các câu lạc bộ văn thể mỹ như: Bóng đá, bóng bàn, tennis, khiêu vũ, văn nghệ xung kích...
Anh Nguyễn Đức Đại, sinh năm 1980, quê ở Lâm Đồng, công nhân nhà máy nói: “Trước đây, tôi là một công nhân sản xuất bình thường với mức thu nhập khoảng 1,5 triệu đồng/tháng. Nay với chức danh nhóm trưởng được hưởng mức lương bình quân là 3 triệu đồng/tháng. Cuối năm vừa qua, tôi đạt được danh hiệu nhân viên xuất sắc và được đi du lịch Thái Lan 5 ngày. Tôi cảm thấy môi trường và điều kiện làm việc ở đây rất tốt và xem đây như ngôi nhà thứ 2 của mình”.
