 |
| Khu trọ nhếch nhác của công nhân mỏ than . Ảnh: T.D |
Chúng tôi theo chân Giang, 25 tuổi, công nhân Cty than Hà Tu (phường Hà Tu, TP Hạ Long, Quảng Ninh) đi cắm thẻ lương. Giang bảo, nơi nào có công nhân nơi đó có chủ cầm đồ. Chỉ một số có biển hiệu, còn lại hầu hết cầm đồ núp bóng nhà dân, quán trà đá, quán bia, thậm chí người bán vé số. Thủ tục vay tiền đơn giản, thuận tiện khi chỉ cần có thẻ ATM, CMND.
Giang kéo tôi vào quán bia gần nơi mình làm rồi bảo bà chủ cho mượn hai triệu đồng, tuần sau trả. Bà chủ trạc 50 tuổi không hỏi gì thêm, cầm thẻ ATM, lấy tiền đưa Giang rồi giở sổ hỏi mã pin thẻ để ghi vào sổ. Bà chủ là công nhân về hưu, trước làm cùng với bố Giang nên không cần thủ tục, nhưng vẫn phải giữ thẻ. Người lạ, hoặc chưa quen sẽ mất nhiều thời gian xác minh. Chúng tôi ngồi uống cốc bia, thỉnh thoảng lại có công nhân đi xe máy vào vay tiền…
Mức thu nhập trung bình của công nhân trẻ ngành than được cho là tạm ổn với khoảng 3 – 5 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, ngay cả nhiều công nhân hầm lò có mức thu nhập khoảng 7 triệu đồng/tháng vẫn cắm thẻ ATM.
“Ở tổ em, phần lớn công nhân trẻ từng cắm thẻ lương, hàng chục bạn thường xuyên gửi thẻ ngoài hiệu cầm đồ. Số anh em công nhân cắm thẻ vì lý do chính đáng rất ít, phần lớn là để chơi đề, lô”, Giang giải thích.
Cắm dễ, nhổ khó
Lãi suất cho vay theo hình thức cắm thẻ phổ biến ở mức 5%/ngày. Công nhân vay 1 triệu đồng, phải trả tiền lãi 5.000 đồng/ ngày. Nếu vay nhiều, vay nóng trong ít ngày, tiền lãi có thể lên tới 20%.
Cường, 25 tuổi, thợ lò bậc 4 quê Hải Dương làm ở Cty Than Hà Lầm (TKV), cho biết nhiều anh em làm cùng chỗ thường xuyên phải cắm thẻ.
“Không phải ai cắm thẻ cũng vì chơi bời. Nhiều người đưa vợ con từ quê ra vùng mỏ. Vợ không nghề nghiệp, chưa hết tháng đã hết tiền. Những khi con ốm, vợ đẻ, buộc phải cắm thẻ”, Cường nói.
Lý do hầu hết công nhân, dù có thu nhập tạm ổn, vẫn phải cắm, ký, được Cường giải thích: Vì đa phần anh em từ các miền quê nghèo đến, phải thuê nhà, nuôi vợ con, thậm chí phải gửi tiền về quê.
Cắm thẻ dễ, nhưng nhổ thường rất khó. Bình, 26 tuổi, thợ lò bậc 4/6 làm tại Xí nghiệp Than Thành Công (Cty Than Hòn Gai), kể: Một lần, tôi cắm thẻ để vay 5 triệu đồng với lãi suất 25.000 đồng/ngày. Đến tháng lương, trả cả gốc lẫn lãi vẫn thiếu hơn một triệu nên chưa nhổ được thẻ ra. Thiếu tiền chi tiêu lại phải vay thêm nên chỉ ít tháng sau cả gốc lãi lên tới 8 triệu đồng với mức lãi suất khoảng 40.000 đồng /ngày. Cuối cùng Cường đã phải về quê tự thú với gia đình để xin trợ giúp.
| Theo thống kê mới nhất, cán bộ, công nhân ngành than Quảng Ninh hiện có hơn 90.000 người; trong đó hơn 50% là công nhân trẻ. Trung bình mỗi mỏ có 3 - 4 nghìn công nhân, trong đó thanh niên chiếm một nửa. Những mỏ làm lò thì lực lượng trẻ nhiều hơn. |
Phường Hà Lầm, TP Hạ Long (Quảng Ninh) là một trong những trung tâm thuê trọ của công nhân ngành than. Hầu hết phòng trọ của thợ lò tại đây đều tồi tàn, ẩm thấp và không có vật dụng gì đáng giá. Hiến, thợ lò của Cty Than Hà Lầm, đã làm được hơn 4 năm, nhưng chưa bao giờ gửi được tiền triệu về quê.
“Tôi sống ở đây hơn hai năm, chưa tích cóp được gì dù giá thuê phòng chỉ 400.000 - 500.000 đồng/tháng. Ngày 20-25 hằng tháng lĩnh lương, nhưng chỉ sau đó dăm hôm là hết”, Bình nói. Bình từng cắm thẻ ATM hơn một năm mới nhổ được ra nhưng nay sắp phải cắm lại.
Những công nhân trẻ kể trên đều cho biết có không ít đồng nghiệp nghiện lô đề, chơi cờ bạc, có hôm chơi tới tận giờ đi làm mới chịu nghỉ. Trong những ngày lang thang ở các khu trọ, chúng tôi nghe được không biết bao nhiêu chuyện bi hài của công nhân trẻ nghiện cờ bạc phải thường xuyên cắm thẻ ATM, thậm chí có người phải về quê bán đất, bán trâu bò để trả nợ, bị người yêu hoặc vợ bỏ...
Bài cuối: Loay hoay giải cứu công nhân
