Khó mà ngồi yên trong bụi mịn

Đi bộ theo đoạn“sông chết” Hà Nội cũ, khuyến khích anh tài công nghệ kết hợp nghệ sĩ cho ra sản phẩm bảo vệ môi trường, tặng hạt giống cải tạo đất trong 1 năm... là chuỗi hoạt động khởi động dự án “Công dân trái đất” (Citizen Eath) kéo dài 1 năm của Six Space.

Trước đó Không gian Nghệ thuật Six Space thu hút sự quan tâm của một số nhỏ trong giới nghệ thuật nhưng khi ra mắt Dự án “Công dân trái đất” thì số người quan tâm tăng lên đến 800. Đối tượng là người trẻ từ nhiều ngành nghề khác nhau.

Lại gần nhìn cống Tô Lịch và đất bãi

“Marathon” dự án mở đầu bằng tour “Tê 1873” đi bộ lần theo đoạn sông Tô Lịch không lộ thiên xuất phát từ Chợ Gạo và kết thúc ở bốt Hàng Đậu (Hà Nội).

Theo người thiết kế tour, kiến trúc sư Nguyễn Vũ Hải, cái tê hay tê ống nước là một dụng cụ để chia một dòng thành nhiều dòng khác nhau. Trong đời sống đô thị, có dòng cấp nước sạch, có dòng dẫn nước bẩn. Nhưng nước không phải luôn được phân chia như vậy. Sông Tô Lịch, một dòng dẫn nước thải của thành phố từng mang đầy đủ vai trò phòng thủ, tâm linh, sản xuất, giao thông, thương mại. Rồi một ngày nó được quy định chỉ bởi một danh từ: cái cống. Năm 1873, sau khi Pháp chiếm Hà Nội, là thời điểm dòng nước được nhìn theo cách khác. “Tê 1873” là một cái tê chia những ý niệm về nước theo trục thời gian.

Bám theo dòng chảy cũ của sông Tô Lịch, nhóm đồng hành đã cùng tìm hiểu sự chuyển mình của con sông từ vai trò huyết mạch của mọi hoạt động đô thị đến một đường cống ngầm. Rời khỏi bàn phím, thế giới ảo mạng xã hội, ra phố Hà Nội vào một buổi sáng thứ bảy, nhiều bạn trẻ ngỡ ngàng vì hàng ngày vẫn di chuyển bên trên một dòng sông chết mà không biết.

Trong cùng ngày, một nhóm khác “tò mò Hà Nội” ra bãi giữa sông Hồng cùng nghệ sĩ Nguyễn Đức Phương tìm hiểu “Câu chuyện màu Đất”. Trong workshop, người tham gia lại gần quan sát đất, tìm hiểu về các màu sắc của đất và các yếu tố thổ nhưỡng đã hình thành nên những màu ấy. Mỗi người tạo bảng màu đất của riêng mình, thực hành sáng tạo sử dụng những màu tìm được. “Lại gần nhìn đất” để cùng nhau xem lại cách đối xử với môi trường đất và điều ấy tác động lên địa bàn nơi ta sinh sống, cụ thể là sông Hồng và Hà Nội ra sao, Nguyễn Đức Phương bày tỏ mong muốn.

Làm gì đó cụ thể

Theo chị Đỗ Tường Linh, người điều phối dự án “Công dân trái đất”, xu hướng gần đây nhiều nghệ sĩ Việt không còn dừng ở thử nghiệm nghệ thuật hay lối sống mà họ chọn những lối đi rõ ràng, bày tỏ quan điểm cá nhân. Có người bỏ công việc công sở lương cao đi trồng rau, trồng nấm. Có người theo đuổi các khóa học về môi trường, cải tạo đất hoặc trồng thuốc nam dược để khởi nghiệp. Six Space mong muốn trở thành điểm gặp của những ý tưởng môi trường, hỗ trợ nhau để làm ra sản phẩm cụ thể cho cộng đồng.

TECHxART (Công nghệ gặp nghệ thuật) là sự kiện hấp dẫn và mở rộng đối tượng tham gia nhất của ngày khởi động “Công dân trái đất”. Trong không gian Six Space, sinh viên hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo đã được tìm hiểu về những giải pháp kỹ thuật để bảo vệ môi trường qua phần giới thiệu của 8 nhóm tham dự cuộc thi HackScience 2019 (diễn ra vào ngày 26-27/08 vừa qua tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội). Nhóm giải nhất của cuộc thi từng thắng cuộc với đề bài “Xử lý rác thải nhựa”. Đa số dân IT của ta ít thông tin về nghệ thuật, vì thế các bạn mong muốn có sự hợp tác lâu dài với các nghệ sĩ, có được hướng tiếp cận mới với các vấn đề môi trường và xã hội.

Bên cạnh đó, giám tuyển Đỗ Tường Linh chia sẻ về những sự kết hợp thuyết phục của sáng tạo nghệ thuật với công nghệ trên thế giới và một vài ví dụ hiếm ở Việt Nam.

Trong vòng 16 tiếng của ngày khởi động “Công dân trái đất” còn có cuộc “góp gạo, góp bát đũa, góp nhời” tại căn bếp nhỏ của Không gian lưu trú nghệ sĩ Bà Bầu. Tại đây ba đầu bếp nữ, đại diện ba quan điểm ẩm thực trổ tài nấu món ăn, thức uống từ các loại đậu. Thực khách và chủ nhà cùng ăn uống và buôn chuyện về dinh dưỡng và dược thực.

Các bạn nhỏ yêu sống xanh có cuộc gặp với anh Nguyễn Anh Tuấn từ Dreamfarm để nghe chia sẻ kiến thức về cây cốt khí. Anh Tuấn gửi tới các bạn những hạt giống cây cốt khí, một loài cây họ Đậu được mệnh danh là “cây tiên phong” nhờ tác dụng cải tạo đất. Trong vòng 6 tháng tới, các bạn có tất cả sự tự do để quyết định số phận hạt giống đó, và ghi lại quá trình đồng hành với hạt giống theo nhiều hình thức sáng tạo khác nhau.

Đỗ Tường Linh chia sẻ về mục tiêu cuối cùng của dự án: “Sau một năm chúng tôi muốn có 1 cuốn sách ảnh về môi trường cho trẻ em. Ở ta hiện chỉ có sách dịch với những ví dụ ở nước ngoài. Chúng tôi muốn cuốn sách nói về môi trường gần gũi hàng ngày xung quanh các em. Cuốn sách có hình ảnh sinh động, có thông điệp nhưng không giáo điều và không nặng thuật ngữ khoa học”.