“Mãi mãi tuổi hai mươi” - Cuốn nhật ký trong hành trang tuổi trẻ

Tất cả đã chưng cất lên một tác phẩm lặng lẽ trong hơn ba mươi năm qua nay được xuất hiện như một quà tặng trước hết cho tuổi trẻ và không chỉ cho tuổi trẻ.

“Mãi mãi tuổi hai mươi” trước hết là một cuốn nhật ký đầy đặn theo đúng nghĩa của nó. Cuốn nhật ký được bắt đầu từ ngày 2/10/1971 (thời gian đầu của cuộc đời quân ngũ) và kết thúc ngày 24/5/1972 (trước khi hành quân vào tuyến lửa).

Khoảng khắc thời gian ngắn ngủi chưa đầy một năm, một lát cắt trong cuộc đời con người nhưng nó cho ta thấy thế giới tâm tư phong phú, thấy cả tâm hồn anh, con người anh và đằng sau đó là một thế hệ đẹp đẽ đã sống và ra đi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, theo tiếng gọi của Tổ quốc.

Ngay từ đầu, cuốn nhật ký đã mở ra những trang đẹp nhất của tâm hồn anh với khát vọng ra đi, lý tưởng chiến đấu và ý thức trách nhiệm vì Tổ quốc.

Anh viết: “Mình đã bắt đầu sống có trách nhiệm từ đâu, từ lúc nào? Có lẽ là từ 9/3/1971, tháng ba của hoa nhãn ban trưa, của hoa sấu và hoa bằng lăng nước” và anh khát khao: “Chóng tới gia đình lớn. Nơi ta gửi gắm thời thanh xuân của mình”. Xuyên suốt cuốn nhật ký là khát vọng được vào tuyến lửa, giáp mặt quân thù.

Vì là nhật ký – cuốn sách mà anh tự nghĩ sẽ không bao giờ có ai đọc nên tự nó đã phô diễn trung thành thế giới tâm tư anh: Khi phơi phới niềm vui lên đường nhưng cũng không ít khi buồn nản, chán chường... Song tình yêu, niềm tin vẫn là nốt chủ đạo trong tâm hồn anh, chàng thanh niên Hà Nội Nguyễn Văn Thạc còn dành phần lớn tâm tư của mình cho người mà mình yêu dấu.

Hình ảnh Như Anh – người con gái anh yêu xuyên suốt cuốn nhật ký. Nhiều khi người đọc có cảm tưởng, anh đang trò chuyện cùng Như Anh, viết cho Như Anh.

Hình ảnh người con gái ấy ám ảnh anh khi buồn vui, khi đau khổ, nâng anh dậy và tiếp sức cho anh nuôi sống lý tưởng, ước mơ; lời vẫy gọi thiết tha của ngày về. Tình cảm trong sáng, thuần khiết đó đã tạo nên một khoảng trời dịu dàng, bình yên đầy lãng mạn trong cuốn nhật ký.

Bên cạnh dòng “suy nghĩ” cuốn nhật ký “Mãi mãi tuổi hai mươi” cho ta thấy những “sự kiện” hay nói đúng hơn hình ảnh đất nước và con người Việt Nam một thời khói lửa chiến tranh vừa đau thương ác liệt vừa bình dị, vừa dữ dội vừa yên lành.

Trên mỗi đường anh đi là một miền quê và những con người được khắc họa trung thực, có nét đáng yêu đáng quý nhưng anh cũng không ngần ngại nói lên những cái xấu, cái bề bộn của một thời.

Vượt lên lối ghi chép đơn giản, thông thường của một cuốn nhật ký, “Mãi mãi tuổi hai mươi” mang tầm vóc của một tác phẩm văn chương đích thực. 

Thanh Nga