Cựu binh Úc với 90 lá thư của bộ đội Việt Nam

Cựu binh Úc, người trở lại Việt Nam vào năm ngoái cùng một đồng đội mang theo “Lá thư xuân” đầy xúc động của người lính họ Phan, đến nay vẫn còn bao nỗi khắc khoải trong lòng. Bởi ông vẫn còn lưu giữ 90 lá thư và nhiều kỷ vật khác của bộ đội Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh.

> Tri ân đoàn cựu binh xe thồ hỏa tuyến

> Chuyện chưa biết về các cựu binh Do Thái trong Hồng quân

Derrill de Heer (trái) và Laurens Wildeboer trong chuyến trở lại Việt Nam trao trả cuốn sổ có bài thơ "Lá thư Xuân" vào tháng 4/2012.

Người cựu binh từng tham chiến ở chiến trường Việt Nam Derrill de Heer vào đầu tháng 4 năm ngoái đã trở lại Việt Nam cùng cựu binh Laurens Wildeboer, mang theo cuốn sổ có bài thơ “Lá thư Xuân” mà ông Wildeboer lưu giữ suốt 40 năm, trao trả cho Việt Nam. Mặc dù thân nhân của bài “Lá thư Xuân” chưa được tìm thấy, nhưng cả hai cựu binh Derrill de Heer và Laurens Wildeboer đã trao trả được một số kỷ vật khác của bộ đội Việt Nam cho người thân của họ. Và quan trọng hơn, hành động của họ là một cử chỉ đẹp, giúp hàn gằn hai phía từng ở hai đầu chiến tuyến, tăng cường mối quan hệ hữu nghĩ giữa hai nước. Bản thân những người cựu binh Úc cũng nguôi ngoai đôi chút về những sai lầm trong quá khứ chiến tranh.

Và giờ đây, đúng vào năm kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ Việt-Úc, cựu binh Derrill de Heer, thành viên của Dự án Những linh hồn phiêu bạt, thuộc Đại học New South Wales chi nhánh tại Canberra, dự kiến sẽ trở lại Việt Nam thêm một lần nữa. Lần này, dự án của ông dự kiến sẽ trao lại cho chính phủ Việt Nam và các thân nhân liệt sỹ toàn bộ trên 150 di vật của các liệt sỹ Việt Nam được các binh sỹ Úc và New Zealand lưu giữ trong cuộc chiến tranh Việt Nam từ năm 1966 đến năm 1971.

Đáng chú ý nhất trong những kỷ vật dự án Những tâm hồn phiêu bạt đang lưu giữ là 90 lá thư mà theo Derrill de Heer được lấy chủ yếu từ các chiến trường ở Bình Định. Một số lá thư còn nguyên phong bì, đề địa chỉ người nhận và người gửi.

Bản chụp một trong những lá thư cựu binh Úc lưu giữ.

Bà Ngô Thị Thúy Hằng, Giám đốc Trung tâm quản lý dữ liệu liệt sỹ và người có công (MARIN) tại Hà Nội, cho biết qua phối hợp với Dự án Những tâm hồn phiêu bạt, trung tâm MARIN của bà đã tìm được nhiều người là người nhận hoặc người gửi các thư mà đến nay vẫn còn sống. Họ cũng rất muốn nhận lại những lá thư này.

Ngoài ra, còn có 19 bức phác họa màu Derrill de Heer thu thập được và dự kiến sẽ trao lại cho Việt Nam khi trở lại đây trong một vài tháng nữa. Theo Derrill de Heer, hầu hết các bức phác họa này là do một họa sỹ vẽ và chỉ có một bức là của một người khác vẽ.

Derrill de Heer cho biết, các bức phác họa này được thu thập tại một hệ thống hầm ở tỉnh Phước Tuy (Bà Rịa Vũng Tàu ngày nay) hoặc tỉnh Long Khánh hay tây nam Biên Hòa. Tuy nhiên, ông cũng không thể chắc chắn về điều này.

Hiện ông đang nỗ lực xác định tên của người vẽ các bức phác họa cũng như người thân của họ để trao trả. Thông qua Dân trí, ông cũng muốn độc giả giúp ông tìm tác giả cho những bức phác họa này.

Ông cũng ám ảnh bởi một bức ảnh chụp một người lính Việt Nam, được cho là trung sỹ quân y, nhiều khả năng hi sinh vào năm 1968. Bức ảnh của anh được tìm thấy trên người lúc anh ngã xuống. Ông de Heer cũng rất muốn trao lại tận tay bức ảnh này cho người thân của anh.

Bức ảnh người lính Việt Nam mà cựu binh Úc de Heer muốn tìm được người thân của anh để trao trả.

Trong lần trở lại này, ông mong muốn được trao trả toàn bộ khoảng trên 150 kỷ vật mà ông và Dự án Những tâm hồn phiêu bạt đang lưu giữ cho Việt Nam. Điều ông mong mỏi nhất là trao chúng đến cho tận tay chủ nhân, những người thân của chủ nhân những kỷ vật đó, thay vì lưu giữ chúng ở đâu đó, như trong viện bảo tàng.

Một số bức phác họa trong số 19 bức Derrill de Heer muốn độc giả giúp tìm tác giả: