“Chiến đấu” với nắng nóng
Binh nhất Nguyễn Văn Quán (Trung đội 4, Đại đội 6, Tiểu đoàn 5, Trung đoàn 335) nhớ lại: “Năm ngoái, tôi tham diễn tập chiến thuật cấp trung đội, đang trên đường hành quân bỗng thấy người ớn lạnh, hoa mắt, chóng mặt, hai đồng đội đi bên phát hiện, liền dìu tôi vào trong bóng râm. Không đợi quân y đến, các anh đã tiến hành sơ cứu ngay. Một người cởi cúc áo, nới rộng lưng quần, người khác giặt khăn ướt lau mặt, trán và toàn thân, một tay quạt nhẹ tạo oxy, đồng thời dùng nước mát cho tôi uống giải nhiệt... Hồi lâu sau sắc mặt tôi mới tươi lên, nhiệt độ cơ thể dần trở lại bình thường”.
Đại úy Trần Trung Giáp, Đại đội trưởng Đại đội 6 cho biết, trong huấn luyện, diễn tập, các tình huống say nắng, say nóng thường diễn ra rất nhanh, 30 phút đầu là thời cơ để cứu sống bệnh nhân, vì vậy chỉ huy phải luôn bám sát hoạt động của bộ đội, nhất là trên thao trường, bãi tập. Để giảm thiểu những nguy cơ xảy ra cho bộ đội trong thời tiết nóng nực, khô hanh bởi gió Lào ở khu vực miền Tây Nghệ An, đơn vị luôn nắm chắc bệnh lý, sức khỏe từng chiến sĩ, nhất là các trường hợp có tiền sử biểu hiện huyết áp, tim mạch. Quân y đơn vị luôn chuẩn bị sẵn các loại nước có tính mát như trà thanh nhiệt, chè xanh, nhân trần, cam thảo, gạo rang… để bộ đội mang ra thao trường.
Theo chân đại úy Giáp, chúng tôi được chứng kiến buổi huấn luyện cách phòng chống say nắng, say nóng cho bộ đội. Trung úy quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Ngọc Sơn, Y sĩ Tiểu đoàn 5 đang thực hành các bước sơ cứu ban đầu một người bị say nắng, say nóng để mọi người biết. Y sĩ Sơn cho biết: Huấn luyện sơ cứu say nắng, say nóng cho bộ đội có ý nghĩa rất quan trọng, đây là thời cơ vàng tránh dẫn đến tử vong. Khi đơn vị huấn luyện trong điều kiện nắng, nóng, thấy bộ đội có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt thì phải nhanh chóng đưa đến vị trí thoáng mát. Khẩn trương khơi thông đường thở, hô hấp nhân tạo, bóp tim ngoài lồng ngực, cấp cứu hồi sinh và đo thân nhiệt. Nếu như thân nhiệt còn cao thì phải áp dụng các biện pháp làm mát để hạ nhiệt của cơ thể như cho uống nước, lấy khăn lau lên mặt, trán, nặng hơn sử dụng thuốc cấp cứu ban đầu hoặc chuyển về tuyến sau nếu cần thiết.
Cấp cứu ngay trong “thời điểm vàng”
Chúng tôi có mặt ở thao trường Lèn Vụt của Trung đoàn 1, đúng dịp đơn vị đang bước vào kiểm tra “3 tiếng nổ” cho chiến sĩ mới. Gần 8 giờ sáng, nắng đã chói chang, hơi nóng hắt xuống mặt đất hầm hập, gió Lào thổi rát da. Đến nơi kiểm tra đánh thuốc nổ, thấy từng tốp chiến sĩ đang gói buộc lượng nổ trong các lán dã chiến do đơn vị dựng lên để giảm bớt cái nóng cho bộ đội. Càng về trưa, nắng nóng thêm gay gắt. Do có những biện pháp phòng chống say nắng, say nóng hiệu quả nên các đơn vị vẫn tổ chức huấn luyện, kiểm tra các nội dung đảm bảo kết hoạch, chất lượng tốt.
Thượng tá Trần Mạnh Quân, Trung đoàn trưởng Trung đoàn 1 cho biết: “Thao trường của đơn vị tương đối chật hẹp, cây cối ít. Để đảm bảo sức khỏe, thời gian huấn luyện và kiểm tra đánh giá kết quả cho bộ đội, chúng tôi tiến hành dựng các lán bạt ngoài thao trường để tạo bóng râm. Riêng huấn luyện chiến thuật và điều lệnh đội ngũ chúng tôi tận dụng các bóng cây”.
Theo thượng tá Quân, Trung đoàn còn triển khai nhiều giải pháp như điều chỉnh lịch huấn luyện, buổi sáng huấn luyện sớm hơn (ưu tiên nội dung thực hành), buổi chiều huấn luyện muộn hơn và nghỉ muộn hơn. Trong những ngày nắng nóng cao điểm thì buổi sáng huấn luyện từ 6 giờ đến 10 giờ, buổi chiều huấn luyện từ 15 giờ đến 18 giờ. Bên cạnh đó, chỉ đạo đội ngũ quân y các đơn vị tổ chức huấn luyện cho bộ đội những kiến thức cơ bản về phòng chống say nắng, say nóng cho bộ đội, từ đó biết bảo vệ mình và cứu chữa cho đồng đội.
Chia sẻ về bí quyết chống nắng nóng, thiếu tá, bác sĩ Trần Nam Dân, Chủ nhiệm Quân y Sư đoàn 324 cho biết: Khi huấn luyện hay lao động ngoài trời, bộ đội phải đội mũ cối đầy đủ, mặc quần áo rộng, không nên lạm dụng nước đá và các loại nước có ga. Các đơn vị cũng nên trồng các loại cây có tác dụng giải nhiệt và chống mất nước nhanh để chế biến làm nước uống như mướp đắng, rau má, dưa chuột... Khi xảy ra tình huống say nắng, say nóng, quân y tuyến cơ sở phải nhanh chóng thực hiện các biện pháp cấp cứu ngay trong “thời điểm vàng”.
Thượng tá Hoàng Duy Chiến, Tham mưu trưởng Sư đoàn 324 cho biết, đơn vị đóng quân ở địa bàn thời tiết khí hậu khắc nghiệt, gió phơn Tây nam thổi mạnh, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe bộ đội và chất lượng huấn luyện của đơn vị. Trước tình hình đó, chỉ huy Sư đoàn đã chỉ đạo sắp xếp, bố trí lịch huấn luyện trong ngày, trong tuần hợp lý, hạn chế tối đa để bộ đội tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời. Hàng năm, đơn vị trồng hàng vạn cây xanh ở đất thao trường tạo bóng mát, mượn đồi của dân để huấn luyện… Với nhiều biện pháp, cách làm sáng tạo như vậy nên sức khỏe bộ đội luôn đạt trên 98,9%.
