Cty Devitec do ông Nguyễn Minh Đồng thành lập có các văn phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Qui Nhơn - quê hương ông. Devitec được thành lập năm 1998 tại Việt Nam chuyên về tư vấn xử lý môi trường, tư vấn nước thải, khí độc, máy nổ, năng lượng mới (mặt trời, gió), tư vấn chiến lược sản phẩm và mới đây phối hợp với Đại học Bách khoa TPHCM sản xuất máy đun nước nóng bằng năng lượng mặt trời.
Theo ông, cần phải có chính sách gì để thu hút chất xám Việt kiều?
Tôi thấy có 2 điểm vô cùng quan trọng: sở hữu trí tuệ và chính sách thuế.
Muốn thu hút chất xám Việt kiều phải tôn trọng sở hữu trí tuệ. Có tôn trọng sở hữu trí tuệ mới khơi nguồn sáng tạo. Nhìn sang Singapore, từ ngày lập quốc, họ đã có chính sách tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và đã rất thành công. Ở Việt Nam, nếu ai có ý tưởng muốn đem về ứng dụng ở Việt Nam, mà ý tưởng đó không được bảo vệ, thì chẳng ai muốn về đầu tư cả.
Chính sách thuế của Việt Nam có nhiều điểm chưa hợp lý. Chẳng hạn, Chính phủ chỉ chấp nhận giảm 10% thuế cho chi phí quảng cáo, đi lại.Đây là điều bất hợp lý. Bởi tùy từng sản phẩm mà phải có chiến lược quảng cáo phù hợp, chẳng hạn như các Cty xe hơi, mỹ phẩm phải chi tới 50% cho quảng cáo, rồi chi phí hoa hồng cho đại lý tới 40%, chứ chi phí cho thiết kế, sản xuất rất thấp.
Tại sao các hãng dược phẩm nước ngoài bán chạy mặc dù rất đắt. Chính vì họ có thông tin đầy đủ về sản phẩm. Nói tóm lại, họ đã tạo dựng được lòng tin của khách hàng.
Tất nhiên, để tạo dựng được lòng tin của khách hàng, họ phải bỏ ra rất nhiều chi phí cho quảng cáo, chứ chi phí sản xuất chỉ chiếm 10% tổng giá thành sản phẩm, chi phí nghiên cứu chiếm 20%, chi phí cho quảng cáo, thông tin cho khách hàng: 50% và chi phí bảo hiểm 2-3%... Có hãng nước hoa nổi tiếng sẵn sàng bỏ 20 triệu đô la để thuê người mẫu quảng cáo...
Rồi chi phí đi lại chẳng hạn. Nó phải có sự khác nhau giữa giữa người làm tư vấn với người sản xuất ở nhà... Ở Thái Lan, Singapore, nếu chi phí của anh là hợp lý là được công nhận. Nói vậy để thấy rằng, việc áp đặt thuế cứng nhắc như vậy có nguy cơ bóp chết sự phát triển của doanh nghiệp Việt Nam. .
Mức lương thông thường của một kỹ sư tin học vừa ra trường ở các nước phát triển là 50 000 đô la Mỹ /năm, ngay cả thợ tiện cũng có mức lương tới 70 000 đô la Mỹ / năm, lương tiến sỹ 80 000 đô la/ năm. |
Thuế thu nhập cá nhân cũng chưa hợp lý. Nếu một trí thức Việt kiều ở nước ngoài, mức lương tối thiểu của họ là 100 000 - 150 000 đô la/năm đã bị đánh thuế thu nhập ở nước sở tại. Nhưng nếu họ vừa làm việc ở bên kia, vừa về đây đầu tư tại Việt Nam quá 180 ngày, lại phải đóng thuế tại Việt Nam.
Khung thuế Việt Nam áp đặt cho mức lương 100.000 đô la trở lên là 60%. Trong khi đó ở Mỹ, chỉ có 38%, mà thực chất lại chưa đến 20% vì thu nhập trước khi đóng thuế đã được trừ tiền học cho con, mượn tiền ngân hàng để mua xe hơi, chi phí quần áo (khoảng 2000 đô la/ năm), học chuyên môn, tiền điện thoại, sách nghiên cứu...
Tóm lại, để thu hút chất xám của Việt kiều các ngành chức năng tại Việt Nam cần có những chính sách cụ thể hơn nữa mà những điều tôi vừa đề cập là một ví dụ.
Xin cảm ơn ông.