Chị Nga (nhân viên một công ty quản lý quỹ) cho biết, cuối tháng 1.2007 chị mua 200 CP của NH Thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank). Nhân viên văn phòng Hội đồng quản trị Eximbank (nơi làm thủ tục chuyển nhượng) ghi giấy hẹn ngày 6.3 là có sổ cổ đông cho chị Nga. Đến ngày hẹn, chị Nga đến lấy sổ thì tiếp tục bị hẹn lại đầu tháng 4.
Không riêng chị Nga, rất nhiều NĐT khác cũng thường xuyên gặp phải khó khăn này khi giao dịch CP của những NH khác, nhất là các loại CP NH "nóng" trên thị trường.
Đại diện Văn phòng Hội đồng quản trị Eximbank giải thích: "Theo quy định, một khi số lượng cổ phần chuyển nhượng của các cổ đông vượt quá 20% vốn điều lệ của NH thì phải xin sự chấp thuận của NHNN.
Những NĐT có nhu cầu chuyển nhượng khi chỉ mới có biên nhận, chứ chưa có sổ cổ đông thì NH sẽ đối chiếu với những thông tin hiện có để chấp thuận việc chuyển nhượng này".
Tuy nhiên, do phần lớn các loại CP NH đều có giá trị lớn nên việc giao dịch mà chưa có sổ cổ đông khiến nhiều NĐT ngần ngại. Cán bộ của một NH cổ phần khác cho biết, chỉ chưa đầy 3 tháng, các cổ đông của NH này đã chuyển nhượng một lượng cổ phần lên đến 40% vốn điều lệ của NH.
Cứ mỗi lần vượt quá 20% vốn điều lệ, NH phải xin và chờ nhân viên NHNN vào kiểm tra. Mỗi lần kiểm tra như vậy mất từ 2 - 3 tuần. Trong khoảng thời gian này, các cổ đông lại có chuyển nhượng, nhiều khi lên đến 10%. Khi NHNN kiểm tra xong phần vượt quá 20% cũ, NH lại đụng phần vượt quá 20% mới. Cứ vậy, vòng luẩn quẩn này cứ tiếp diễn.
Quyết định 1122 ngày 4.9.2001 của Thống đốc NHNN ban hành quy chế về cổ đông, cổ phần, cổ phiếu và vốn điều lệ của NH TMCP của Nhà nước và nhân dân, quy định: "Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, chi nhánh NHNN nơi NH thương mại cổ phần (TMCP) đặt trụ sở chính phải kiểm tra việc chuyển nhượng CP trước khi thay đổi để bảo toàn vốn cổ phần của cổ đông là hợp pháp. Và có văn bản chấp thuận cho NHTMCP được chuyển nhượng cổ phiếu hoặc không chấp thuận (nếu xét thấy hồ sơ không đảm bảo quy định, việc thay đổi cổ phần có nguy cơ mất ổn định trong hoạt động NHTMCP). Văn bản không chấp thuận phải nêu rõ lý do".
Chủ tịch hội đồng quản trị một công ty chứng khoán đặt vấn đề: "Tôi không biết NHNN kiểm tra cái gì từ phần các NĐT chuyển nhượng vượt quá 20% vốn điều lệ của các NH. Quy định này hiện chỉ áp dụng với các NH chưa lên sàn, không áp dụng đối với hai NH đang niêm yết CP trên thị trường chứng khoán (NHTMCP Sài Gòn thương tín và Ngân hàng TMCP Á Châu - PV).
Hiện hoạt động của hai NH này vẫn rất ổn định và phát triển tốt. Điều đó cho thấy quy định này là không cần thiết. Nếu các NH niêm yết CP mà phải báo cáo và xin NHNN chấp thuận cho phần chuyển nhượng CP vượt quá 20% thì cứ vài phiên các CP này phải dừng giao dịch là cái chắc. Thiết nghĩ, NHNN nên để các NH cổ phần chưa niêm yết CP tự chịu trách nhiệm về việc cho chuyển nhượng CP của họ, đừng quản lý kiểu xin - cho".
