Hiệp định tạo thuận lợi thương mại (Hiệp định TFA) của WTO đã được các nước Thành viên thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 9 tại Bali - Indonexia, với mong muốn đẩy nhanh việc triển khai các cam kết tại Hiệp định này, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) với vai trò chủ trì đàm phán Hiệp định đã xúc tiến các thủ tục trình Quốc Hội phê chuẩn Hiệp định nói trên.
Ngày 26/11/2015, Quốc Hội nước Việt Nam đã phê chuẩn Hiệp định này bằng Nghị quyết số 108/QH13. Theo đó Chính phủ tiếp tục giao Bộ Tài chính – Tổng cục Hải quan chủ trì triển khai thực hiện Hiệp định TF. Hiệp định TFA sẽ chính thức có hiệu lực nếu có 2/3 nước Thành viên phê chuẩn (khoảng 108 Thành viên), hiện tại đã có 63 nước TV phê chuẩn.
Trong thời gian qua, với những nỗ lực để bước đầu triển khai thực hiện các cam kết của Hiệp định, TCHQ đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và đáng kể trong lĩnh vực cải cách và hiện đại hóa hải quan như ban hành Luật Hải quan sửa đổi 2014, áp dụng hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS, bước đầu chủ trì triển khai Cơ chế một cửa hải quan quốc gia, thông qua việc kết nối với 9 Bộ ngành quản lý chuyên ngành, quản lý hoạt động xuất nhập khẩu và kết nối Cơ chế một cửa hải quan ASEAN ( kết nối với 4 nước Singapore, Malaysia, Philipines, Thái Lan) cũng như áp dụng các chuẩn mực hải quan quốc tế hiện đại. Hải quan cũng đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp, Y tế đang triển khai Quyết định 2026/QĐ-TTg ngày 17/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án kiểm tra chuyên ngành, kết quả đạt được tại một số nơi như tại cảng Hải phòng, trước đây Doanh nghiệp phải làm thủ tục kiểm tra chuyên ngành tại Hà nội thì nay làm ngay tại cảng Hải phòng giúp giảm thời gian làm thủ tục xuống từ 3-5 ngày.
Lập cổng thông tin và Ban Chỉ đạo quốc gia
Thông qua việc ký kết Tuyên bố hợp tác ngày hôm nay, WB cam kết hỗ trợ Tổng cục Hải quan triển khai Hiệp định TF thông qua các hoạt động như: Xây dựng Cổng thông tin Thương mại cho Việt Nam theo các Điều 1 và 2 của Hiệp định; Đánh giá mức độ sẵn sàng triển khai các cam kết của Hiệp định của các Bộ ngành liên quan; Thành lập Ủy ban quốc gia về Tạo thuận lợi thương mại theo yêu cầu tại Điều 23 của Hiệp định nhằm giúp Việt Nam hoàn thành các nghĩa vụ liên quan quy định trong Hiệp định TF của WTO, góp phần thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ.
 |
Về cơ bản, Cổng thông tin thương mại quốc gia (VTIP) sẽ có các vai trò sau: VTIP được thiết kế dành cho các nhà nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp dịch vụ logistics, và các cơ quan Chính phủ liên quan; Tạo điều kiện tiếp cận dễ dàng các quy định pháp luật, quy trình chuẩn hóa, và các thông tin liên quan tới thuế quan; Giúp giảm nguy cơ hiểu sai và nhầm lẫn liên quan tới các giao dịch xuất - nhập khẩu mà có thể gây chậm trễ đối với hoạt động logistics tại các cửa khẩu.
Như vậy với sự ra đời của Cổng thông tin thương mại quốc gia trong thời gian tới đây (khoảng 8 tháng sau khi ký kết Tuyên bố hợp tác này), các doanh nghiệp và các bên có liên quan sẽ tìm được cho mình những thông tin cần thiết, hữu ích tại một trang web chuyên nghiệp giúp hoạt động thương mại ngày càng được tạo thuận lợi hơn.
Ngày 16/4/2015, Văn phòng Chính phủ có văn bản số 137/TB-VPCP thông báo kết luận của Thủ tướng về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, trong đó giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan trình Thủ tướng bổ sung nhiệm vụ đối với Ban chỉ đạo quốc gia về Cơ chế một cửa ASEAN và cơ chế hải quan một cửa quốc gia.
Theo cam kết tại Hiệp định TF, Việt Nam sẽ thành lập Ủy ban tạo thuận lợi thương mại hoặc Cơ chế tương đương, lãnh đạo Bộ Tài chính đã chỉ đạo TCHQ không thành lập thêm Ủy ban mới mà trình Thủ tướng Chính phủ theo hướng Ban chỉ đạo quốc gia sẽ đóng vai trò của Ủy ban tạo thuận lợi thương mại.
Dự kiến, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia là Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, Phó Ban chỉ đạo quốc gia là Bộ trưởng Bộ Tài chính, Ủy viên là các lãnh đạo của các Bộ ngành có liên quan (Thứ trưởng hoặc tương đương). Hiện tại TCHQ đã dự thảo tờ trình Thủ tướng Chính phủ để xin ý kiến các Bộ ngành có liên quan.
