 |
| Giao dịch tiền tệ tại ngân hàng (ảnh chỉ có tính minh họa) |
Minh - nhân viên một Cty TNHH ở HN - nói: "Thời buổi tiền đẻ ra tiền thế này đi vay khó lắm, vài triệu còn được chứ vài chục triệu trở lên thì chỉ có đi vay ngân hàng (NH)".
Vốn vay NH là một trong những giải pháp đầu tiên mà các nhà đầu tư cá nhân tính đến khi kinh doanh chứng khoán (CK). Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ NH năm 2007 của ngành NH, đại diện lãnh đạo NHTM CP Kỹ Thương phát biểu: "Thời gian qua có sự luân chuyển vốn rất lớn trên thị trường tài chính, trong đó một phần vốn của thị trường tiền tệ đang được dùng để đầu tư trên TTCK và tiềm ẩn những rủi ro có thể xảy ra".
Không ai tính được lượng vốn NH đổ vào TTCK là bao nhiêu. Theo cân đối tháng 12/2006 thì tổng dư nợ đầu tư khác (trong đó có kinh doanh CK) của các NHTM ở HN đạt trên 15 nghìn tỉ đồng, tăng không nhiều so cuối năm 2005. Nhưng đây có lẽ chưa phải là con số phản ánh chính xác số tiền các NH đã đổ vào TTCK, nhất là thị trường OTC.
Vài năm nay, nhiều NHTM CP đã thực hiện cho vay kinh doanh CK với hai hình thức: Cho khách hàng vay kinh doanh CK cầm cố bằng CK hoặc tài sản khác; cho vay khi khách hàng đã được khớp lệnh bán, tiền đang trên đường chuyển về tài khoản (theo công thức T+3) và thu nợ bằng chính khoản tiền sẽ chuyển về tài khoản người bán.
Số vốn cho vay này không lớn và kiểm soát được. Đáng chú ý là các khoản vay do khách hàng đề nghị với mục đích sử dụng khác nhưng thực chất là để kinh doanh CK.
Mặc dù hầu hết các NHTM nhà nước hiện chưa triển khai nghiệp vụ cho vay kinh doanh CK đến các chi nhánh, nhưng đã có dấu hiệu cho thấy vốn NH đang đổ vào TTCK thông qua cho vay thấu chi qua thẻ (chủ thẻ thanh toán được cấp một hạn mức rút quá số dư tiền gửi trên thẻ khoảng từ vài chục đến vài trăm triệu đồng lãi suất khoảng 1,8%-2%/tháng); cho vay tiêu dùng (trích trả bằng lương với bảo lãnh của thủ trưởng đơn vị hoặc bảo đảm bằng cầm cố, thế chấp tài sản).
Ông H -. chuyên viên một cơ quan cấp bộ kể ông có hai cô con gái (đã có chồng con) say chơi CK đến mức thế chấp cả nhà ở đi được gần 8 tỉ để kinh doanh CK. Trong khoảng 2 tháng cuối năm 2006 hai cô đã lãi 3 tỉ đồng.
Một cán bộ NH Nhà nước cho biết thậm chí đã có hiện tượng một số công ty lập dự án, phương án sản xuất - kinh doanh để vay vốn kinh doanh CK... Những khoản vay như vậy được hạch toán vào tài khoản cho vay mục đích sản xuất kinh doanh hàng hoá và dịch vụ nên ngay cả NH cũng khó biết thực chất mình đang cho vay kinh doanh CK.
Đã có một số bài báo dựa trên số liệu của TTCK năm 2006 để chứng minh là lượng vốn NH đổ vào TTCK đang ở mức thấp và kiểm soát được. Tuy nhiên, đó chỉ là số liệu thống kê trên thị trường chính thức, chưa ai tính được lượng vốn NH đổ vào thị trường OTC.
Số nợ này sẽ lộ diện và lập tức trở thành nợ quá hạn, nợ không có khả năng thu hồi khi TTCK sụt giá mạnh.
Các khoản tiền nhàn rỗi của nhiều cá nhân và hộ gia đình ở HN và TPHCM hầu hết đã vét đổ vào CK trong thời gian thị trường "nóng" vừa qua. Để tiếp tục kinh doanh, người ta sẽ phải tìm cách huy động vốn từ NH. Vốn hoá bất động sản sẽ là phương án nhiều nhà đầu tư cá nhân tính đến.
Trong một bối cảnh nhạy cảm như thế này, các NHTM phải rất quan tâm đến việc kiểm tra trước và sau mục đích sử dụng vốn vay của khách hàng, kể cả các DN để đề phòng rủi ro cho chính mình và phòng ngừa khủng hoảng cho cả nền kinh tế vì những hệ lụy từ rủi ro hệ thống NH.
Theo Trịnh Ngọc Lan
Lao động
