Mặc dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã khuyến cáo cẩn trọng khi mua vàng đầu tư nhưng cầu luôn lớn hơn cung 3-4 lần tại những thành phố lớn và khách hàng chưa có lựa chọn nào khác dù biết thiệt thòi.
Chênh lệch lớn do không nhập không xuất
Lý do chính mà giới kinh doanh vàng đưa ra để giải thích cho việc họ không thể bán vàng ngang với giá thế giới là đầu ra lớn còn đầu vào rất nhỏ.
Ông Trương Công Nhơn, Phó Tổng giám đốc Cty vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) cho biết, trong những ngày giá vàng hạ vừa qua, SJC bán bình quân 10.000 lượng/ngày nhưng chưa ngày nào mua quá 2.000 lượng.
Tại các tiệm vàng lớn lượng mua vào luôn cao hơn lượng bán ra gấp 4 - 5 lần. Trong khi đó, để giảm nhập siêu, NHNN đã ngừng cho phép nhập vàng từ tháng 5/2008 do đã nhập hơn 62 tấn vàng trị giá gần 2 tỷ USD.
Theo ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội kinh doanh vàng Việt Nam thì tình hình cung cầu trên đã khiến đầu vào của các doanh nghiệp (DN) kinh doanh vàng càng khan hiếm.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Phó Tổng giám đốc Cty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho hay: “Tại PNJ, trong những ngày qua chủ yếu là khách mua vào, bán ra chỉ khoảng 10- 15% tổng giao dịch. Không chỉ PNJ mà nhiều Cty bạn cũng bị mất cân đối trong nguồn vàng vật chất đối ứng”.
Theo bà Cúc, ý kiến cho rằng DN kinh doanh vàng muốn “làm giá” dù vẫn còn vàng dự trữ là không chính xác vì 10.000 lượng đã hơn 150 tỷ đồng nên ít DN nào dám trữ nhiều, lâu trong tình hình giá vàng luôn biến động.
Một chuyên gia về vàng còn cho biết, giá vàng cũng như giá xăng, không phải hàng bán hôm nay là nhập với giá trước đó một vài ngày nên không thể giá thế giới vừa hạ là các DN hạ theo ngay.
Để giải quyết tình trạng này, Hiệp hội Vàng Việt Nam (VGTA) đang dự định đề nghị NHNN cho phép một vài DN được nhập thêm vàng để cân bằng cung - cầu cho thị trường.
Ông Huỳnh Trung Khánh nhận định: “Giá vàng trong nước sẽ còn lên xuống thất thường, không theo giá thế giới do thị trường vàng Việt Nam đã được đóng (không nhập và cũng không xuất- PV) nên giá sẽ có lúc không liên thông với giá thế giới do sức cung cầu trên thị trường đang chênh lệch nhau quá lớn”.
Ngoài việc nguồn cung đang thiếu trầm trọng thì giới kinh doanh vàng còn xem sức cầu lớn vừa qua là một cơ hội tìm lợi nhuận lớn.
Dù là mặt hàng có giá trị lớn và được ưa chuộng khi có biến động giá cả nhưng từ nhiều năm nay, NHNN chỉ quản lý về xuất nhập khẩu vàng không quản lý về giá cả, cung cầu, vàng cũng không nằm trong số các mặt hàng thiết yếu chịu sự quản lý trực tiếp, kiềm chế hay điều tiết giá cả của Nhà nước.
DN được quyền tự quyết định giá bán sau khi nhập đúng quota và đóng thuế đủ. Với tình trạng này thì không có gì lạ khi các DN, tiệm vàng tự quyết định giá theo sức mua trong nước chứ không sát với giá thế giới.
Giám đốc một DN vàng phân tích: “Giá không bị kiểm soát, điều tiết trong khi dân chúng đổ xô đi mua vàng thì có mấy DN, tiệm vàng chịu ngồi yên không tăng giá để kiếm lời”.
Ông này khẳng định nếu vàng cũng được “quan tâm” như ngoại tệ thì chắc chắc không có chênh lệch lớn như vừa qua.
Giá cao do bị thả nổi?
Ông Huỳnh Trung Khánh nói: “ Nhu cầu đầu tư vàng tăng đột biến trong thời gian qua là do người dân thấy vàng đã hạ từ 19,5 triệu trong lúc cao nhất xuống còn 17 triệu và nghĩ vàng sẽ tăng trở lại”.
Mặc dù trong năm nay, NHNN đã cấp phép cho nhập 73,5 tấn vàng nhưng do TTCK ảm đạm, ngoại tệ nhảy múa, bất động sản trầm lắng… nên vàng trở thành kênh đầu tư được ưu tiên và dự trữ hiệu quả .
Thực tế cho thấy cho đến trước đợt giảm giá gần đây thì vàng là một trong những kênh đầu tư hiệu quả nhất. Diễn biến này khá giống với cơn sốt nhà đất trước đây, cầu càng cao cung càng hạn chế và giá bị đẩy lên.
TS Kinh tế Nguyễn Quang Hưng nhận định: “Giá vàng gần như bị thả nổi và kinh doanh thì đặt lợi nhuận lên hàng đầu nên khó có chuyện các DN, tiệm vàng tự hạ giá cho bằng giá thế giới. Các cơ quan quản lý cũng chưa có biện pháp gì ngặn chặn việc làm giá nếu có. Nếu muốn “lập lại trật tự” thì những lời khuyến cáo chung chung chưa đủ”.
Theo tìm hiểu của chúng tôi thì giá vàng không những do các DN kinh doanh vàng lớn quyết định mà còn phụ thuộc vào giá do các “đại gia” từ thị trường tự do đưa ra, giá từ các sàn giao dịch vàng.
Những thành phần quyết định giá này chắc chắn không quan tâm đến thiệt thòi của số đông dân chúng đổ xô đi mua vàng bằng lợi nhuận của họ. Có lẽ đó là một trong ít câu trả lời cho việc vì sao vẫn “bó tay” với giá vàng.
