 |
| Nông dân Phú Diên ngơ ngác trước ruộng đồng bị nhiễm mặn một cách kỳ lạ |
Mặn từ núi đến mạch nước ngầm
Khi chúng tôi có mặt ở Phú Diên, người dân không chỉ lo thiếu đói vì mất mùa mà còn đang hoang mang trước nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm mặn một cách kỳ lạ trên diện rộng.
Nước mặn không phải xâm nhập theo quy luật tự nhiên từ đầm phá Tam Giang tràn lên ruộng lúa khi có thiên tai, mà lại rỉ xuống từ túi nước ngầm (vốn là nước ngọt) của dải núi cát ven biển.
Cùng với ruộng lúa bị nhiễm mặn, hàng chục giếng bơm của người dân thôn Kế Sung từ hơn 1 năm qua đã không thể sử dụng vì mạch nước ngầm cũng bị nhiễm mặn.
Theo người dân, “thủ phạm” làm nguồn nước ngọt chảy ngầm mong manh trong núi cát bị nhiễm mặn là đội quân khai thác titan của Cty Khoáng sản TT-Huế.
Liên tục từ năm 2004 đến đầu 2006, mỗi ngày Cty bơm lên núi cát hàng nghìn khối nước biển để tuyển quặng titan, khiến túi nước ngọt trong lòng đất bị ô nhiễm trầm trọng.
Nguồn nước ngọt ít ỏi này lại vô cùng cần thiết cho đời sống và sản xuất của người dân ven biển TT-Huế nói chung và xã Phú Diên nói riêng từ thuở khai ấp, lập làng đến nay.
Người dân và chính quyền xã Phú Diên cho biết, chỉ đồi cát nào có bơm nước biển khai thác quặng titan, ruộng lúa và nguồn nước ngầm phía dưới mới bị nhiễm mặn.
Đến nay, đã có những buổi thương thảo đầu tiên về đền bù thiệt hại sản xuất nông nghiệp giữa đại diện Cty Khoáng sản TT-Huế và người dân, nhưng các nông hộ ở Phú Diên lại chưa đồng ý phương án bồi thường.
Một cán bộ ở thôn Kế Sung - nơi có hơn 10 ha lúa bị nhiễm mặn - cho rằng, nếu vì môi trường tự nhiên thì đành chịu, nhưng do khai thác titan gây ra thì chẳng ai chấp nhận kiểu đặt vấn đề bồi thường qua loa, nhất thời như vậy.
Ai dám bảo đảm rằng những vụ mùa sau, đồng ruộng và nguồn nước uống ở Phú Diên sẽ hết bị nhiễm mặn.
Thanh tra môi trường có khách quan?
Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh TT-Huế đến nay đã nhiều lần về kiểm tra theo đơn kêu cứu của người dân nhưng lại kết luận rất mơ hồ: “Khả năng nước do mỏ khai khoáng gây nhiễm mặn các ao hồ là khó xảy ra”.
Ngày 26/6, UBND xã Phú Diên lại tiếp tục có tờ trình gửi các cơ quan chức năng yêu cầu làm rõ nguyên nhân nhiễm mặn; đồng thời cho biết Cty KS TT-Huế đã không lập báo cáo tác động môi trường khi hàng ngày bơm cả ngàn khối nước biển vào núi cát để tuyển quặng titan.
UBND xã Phú Diên và người dân không thỏa mãn với các kết luận trước đây của Sở TN-MT vì nhiều lý do: thiếu khách quan, qua loa, hời hợt, không rõ ràng…
| Kết luận của Sở TN&MT là thiếu tin cậy Ông Lê Văn Miên - Chuyên gia môi trường đầm phá ở TT-Huế cho rằng, cư dân Phú Diên có cuộc sống ổn định hàng trăm năm qua như thế là nhờ vào hệ sinh thái cồn bãi cát ven biển. Nhưng nay, do hoạt động khai thác titan đã đào bới xuống tầng sâu nơi khối nước mặn chiếm ưu thế, rồi lại bơm nước biển vào để sàng lọc quặng… nên đã làm thay đổi cảnh quan, phá vỡ mối quan hệ cân bằng vốn mong manh của hệ sinh thái cồn bãi cát ven biển. Đó chính là nguyên nhân gây ô nhiễm cục bộ nguồn nước ở Phú Diên… Ông Miên khẳng định, kết luận của cán bộ chuyên trách môi trường tỉnh TT-Huế là không thỏa đáng và thiếu tin cậy. |
