Chuyển dịch tiền không lành mạnh đã được hạn chế

Sau hơn 10 năm, “trần” lãi suất lại xuất hiện, các ngân hàng thương mại không được để lãi suất huy động vượt quá 12%. Sự kiện này có từ Công điện khẩn của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước gửi tới Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) và các ngân hàng thương mại vào cuối chiều ngày 26/2.

Trong công điện này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khuyến cáo các ngân hàng thương mại thận trọng trước những bất ổn trên thị trường và trong hoạt động khi lãi suất huy động liên tiếp tăng cao trong một tuần qua.

Thống đốc yêu cầu các ngân hàng thương mại điều chỉnh lãi suất huy động VND ở mức hợp lý, phù hợp với nguyên tắc không để lãi suất âm nhưng không vượt quá 12%/năm. Điều này đồng nghĩa với nhận định gián tiếp khả năng lạm phát năm nay sẽ ở dưới mức 12%.

Để tháo gỡ khó khăn vốn đối với một số thành viên, Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu các ngân hàng thương mại nhà nước tích cực tham gia nghiệp vụ thị trường mở và các kênh tái cấp vốn khác để đảm bảo khả năng thanh toán, hỗ trợ vốn cho các ngân hàng thương mại trên thị trường liên ngân hàng; lãi suất tối đa cũng được khống chế bằng lãi suất nghiệp vụ thị trường mở tại phiên giao dịch gần nhất cộng 1%/năm.

Như vậy, cơ chế lãi suất trần được Ngân hàng Nhà nước từng bước bỏ từ năm 1996 nay lại tái xuất hiện. Có thể đây là một giải pháp tình thế trước cơn sốt lãi suất bùng phát hiện nay, ảnh hưởng tới cầu vốn của nền kinh tế và đời sống của người dân. Điểm đáng chú ý là cùng với “trần” lãi suất 12% nói trên, Ngân hàng Nhà nước không thông tin cụ thể về chế tài xử lý đối với những trường hợp không thực hiện nghiêm túc sẽ như thế nào.

“Trên đe, dưới búa”

Công văn trên đến với một số ngân hàng muộn, khiến những quyết định tăng lãi suất chiều 26/2 không thể rút về. Điển hình là Ngân hàng TMCP Kỹ thương (Techcombank), thông báo áp biểu lãi suất mới lên tới 14,2% vào cùng thời điểm trên.

Thậm chí sáng 27/2, Ngân hàng Đông Nam Á (SeABank) vẫn có thông tin tăng lãi suất huy động lên đỉnh điểm 14,4%. Phía SeABank buộc phải triển khai biểu lãi suất mới để đảm bảo quyền lợi người gửi tiền, đồng thời hạn chế thông tin về lần điều chỉnh “hậu chính sách” này.

Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc Techcombank, chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là đúng đắn và kịp thời trong bối cảnh lãi suất biến động mạnh hiện nay.

Techcombank sẽ chấp hành chỉ đạo này bằng cách ngồi lại cùng các ngân hàng có lãi suất trên 12% thỏa thuận một mức mới, hợp lý và cùng áp dụng vào một thời điểm cụ thể.

Với khách hàng, ông Vinh khẳng định các khoản tiền gửi theo lãi suất mới luôn được bảo đảm quyền lợi đến kỳ đáo hạn, bởi đây là những hợp đồng có tính pháp lý.

Lãnh đạo một ngân hàng cổ phần khác, có lãi suất trên 13%, từ chối đưa ra bình luận, tuy nhiên không dấu bức xúc rằng đây là một mệnh lệnh hành chính và các thành viên phải chấp hành.

Ông cũng hy vọng mức lãi suất hiện tại, chưa điều chỉnh theo trần, sẽ nhanh chóng thu hút lượng tiền gửi đang lưỡng lự trên thị trường trước khi phải áp dụng biểu lãi suất giảm.

Trong khi đó, một số nhận định khác lại cho rằng lãi suất ngân hàng không áp trần cũng sẽ phải giảm trong vòng một tháng tới, bởi các thành viên không thể “cắn răng” chịu lỗ khi chi phí tăng cao.

Hiện tại, một số nguồn tin đề cập đến con số ít nhất có 6 ngân hàng trong hệ thống đang gặp khó khăn về thanh khoản. Và khi lãi suất bị kéo về theo chỉ đạo, khó khăn này sẽ lớn hơn, trong khi thời hạn mua tín phiếu bắt buộc đang gần kề.

Những ngân hàng này hiện đang ở tình thế “trên đe, dưới búa”, vừa chịu tác động từ chủ trương thắt chặt tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, vừa không thể tạo cạnh tranh vượt trội để tăng năng lực huy động. Trước tình thế này, một số thành viên đã gấp rút “lách” trần lãi suất bằng một số sản phẩm huy động mới.

Dự kiến ngay trong ngày 28/2, thị trường sẽ đón nhận những chương trình huy động hấp dẫn ở hình thức khuyến mại, thưởng lãi suất hấp dẫn…