 |
| Liệu vòng đàm phán cuối cùng có kết thúc 23h đêm nay, giờ VN ? |
La Chaumiere là một nhà hàng Pháp ở Washington D.C. Trong bữa ăn trưa, Giáo sư Robert Dunn của Đại học George Washington, người luôn đề cập đến giá dầu hỏa, bất chợt hỏi: “Việt Nam đang khai thác dầu ở ngoài khơi hay trong đất liền? Dầu Việt Nam được bán cho nước nào?”.
Đúng lúc đó, Douglas Sonnek, chuyên viên về Việt Nam, Vụ Đông Á và Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Mỹ, bước vào. Ông xin lỗi đến trễ vì bận chuẩn bị cho cuộc đàm phán Việt-Mỹ về việc Việt Nam gia nhập WTO vào ngày hôm sau.
Douglas Sonnek đã từng có mặt trong phái đoàn Mỹ tham dự hai vòng đàm phán song phương Việt-Mỹ ở Hà Nội và Geneva (Thụy Sỹ). Nhận định về vòng đàm phán lần này, ông giơ hai bàn tay, rồi ép lại gần nhau: “Khoảng cách đang được rút ngắn và còn rất hẹp”. “Đây có thể là vòng cuối cùng không?”. Ông thận trọng: “Chưa thể nói trước điều gì, nhưng chúng tôi hy vọng là vòng cuối”.
Trong khi đó tại Đại sứ quán Việt Nam trên đường 20th Street, Washington D.C., Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển, người đã sang đây từ cuối tuần trước để trực tiếp chỉ đạo vòng đàm phán này, khá bận rộn. Đoàn Việt Nam ngụ riêng tại một khách sạn ở phố New Hampshire gồm 27 người, chủ yếu là các vụ trưởng, vụ phó của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Thương mại... Không khí tương đối lạc quan.
Trước đây visa vào Mỹ cho các thành viên trong đoàn đàm phán Việt Nam thường có thời hạn một năm, nhưng lần này visa chỉ đến tháng tám. Vé máy bay ngày về cũng đã được ấn định vào thứ Bảy. Những lần trước, vé về bao giờ cũng để ngỏ ngày...
Theo một nguồn tin, những vấn đề còn lại mà hai bên cần phải đạt được thỏa thuận bao gồm trợ cấp phi nông nghiệp, thuế liên quan đến rượu bia, hệ thống phân phối bán lẻ, công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường, cơ chế hàng dệt may...
Về hệ thống phân phối, phía Mỹ yêu cầu Việt Nam mở cửa hơn nữa cho các tập đoàn bán lẻ của họ như Wal-Mart. Một quan chức trong đoàn Việt Nam nói rằng thậm chí phía Mỹ còn đề cập đến việc cho các doanh nghiệp của họ tham gia vào lĩnh vực phân phối (phát hành) báo chí.
Đối với thuế rượu bia, hiện nay Việt Nam áp dụng mức thuế khác nhau cho bia hơi, bia lon, bia chai. Phía Mỹ yêu cầu một mức thuế cho tất cả các loại bia. Về rượu, Việt Nam phân biệt rượu nồng độ trên 40 độ, dưới 40 độ và áp dụng mức thuế khác nhau. Phía Mỹ cho rằng cần phải thu hẹp khoảng cách mức thuế hai loại rượu và giảm bớt thuế đối với rượu trên 40 độ.
Trong lĩnh vực ngân hàng, Mỹ nhận định việc Việt Nam cho phép các ngân hàng thương mại trong nước bán tối đa 30% cổ phần cho nước ngoài là quá thấp. Họ đề nghị nới lỏng mức này. Trong khi đó phía Việt Nam cho rằng mức này là có thể chấp nhận. Tuy nhiên, phía Việt Nam đang để ngỏ khả năng nâng tỷ lệ 30% lên một nấc cao hơn, thông qua việc xem xét thận trọng đối với từng trường hợp cụ thể.
Đáng chú ý nhất là vấn đề quy chế kinh tế thị trường. Một nguồn tin đáng tin cậy cho biết phía Mỹ vẫn đang gây sức ép: Việt Nam, giống như Trung Quốc, chưa được coi là nền kinh tế thị trường trong vòng 15 năm kể từ ngày Việt Nam gia nhập WTO.
Điều này có nghĩa là doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục phải chịu những vụ áp thuế đối với những mặt hàng mà phía Mỹ hay những đối tác khác cho là bán phá giá (như vụ cá ba sa, tôm...). Đây sẽ là một trở lực lớn cho hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Bên cạnh đó, phía Mỹ cũng yêu cầu Việt Nam thông qua và đưa vào thực hiện những bộ luật mà việc gia nhập WTO đòi hỏi. Rút kinh nghiệm từ Trung Quốc, Mỹ cho rằng Việt Nam cần không chỉ soạn thảo các văn bản, khung pháp lý, mà cần thực thi ngay khung pháp lý đó.
Thời gian còn lại, từ nay đến hội nghị APEC, rõ ràng quá gấp gáp cho Việt Nam để soạn thảo cũng như thông qua và thực thi các bộ luật cần thiết.
Theo TBKTSG
