Đột phá vào các tập đoàn và tổng Cty

Ông Hồ Xuân Hùng

Tiền phong đã có cuộc trao đổi với Phó Trưởng Ban đổi mới và phát triển doanh nghiệp T.Ư Hồ Xuân Hùng về vấn đề này. Cổ phần hoá không phải là tư nhân hoá

Khi Chính phủ bắt đầu thí điểm CPH vào năm 1992, đã có một số ý kiến cho rằng khái niệm cổ phần hóa ở Việt Nam với tư nhân hóa trên thế giới không có nhiều khác biệt, qua thực tiễn CPH những năm qua, câu trả lời cho vấn đề này là sao, thưa ông?

Tôi có thể khẳng định rằng với cách làm của chúng ta, cổ phần hoá các DNNN hoàn toàn không phải là tư nhân hoá. Vì những lý do sau đây, thứ nhất, với những DNNN nắm giữ trên 50% vốn sau khi CPH, thì theo Luật Doanh nghiệp nó vẫn là DNNN, như vậy với loại hình DN này chúng ta không cần băn khoăn nó là tư nhân hay Nhà nước.

Thứ hai, với loại hình DN mà Nhà nước nắm giữ dưới 50%, thậm chí là 0% vốn điều lệ, qua khảo sát thực tế cho thấy, đến thời điểm hiện nay chưa có DN nào rơi vào tay một hoặc một nhóm nhỏ cổ đông, mà đang là của tập thể người lao động, chưa kể phần lớn loại hình DN mà NN nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ thì đều có thành viên trong HĐQT là đại diện phần vốn Nhà nước.

Từ đầu năm 2005 đến nay, thực hiện bán đấu giá công khai cổ phần, với những DN có cổ phần bán ra giá trị trên 10 tỷ đồng phải được thông qua thị trường chứng khoán, càng làm cho việc CPH DNNN trở nên công chúng hoá hơn.

Nếu ví giai đoạn CPH vừa qua chỉ là khúc dạo đầu của một cuộc trường chinh, thì chúng ta sẽ tiếp tục cuộc trường chinh đó như thế nào?

Mới đây, Chính phủ đã đưa ra chương trình CPH các DNNN giai đoạn  2006- 2010, nét cơ bản là tiếp tục quá trình đổi mới DNNN, kiên trì việc CPH, đồng thời với việc nhanh chóng tạo môi trường mới để thúc đẩy hình thành các tập đoàn kinh tế lớn, kiện toàn các tổng công ty để làm nòng cốt phát triển thành các tập đoàn kinh tế.

Đây sẽ là những tập đoàn kinh tế đa sở hữu, đan xen giữa kinh tế NN và các thành phần kinh tế khác, chứ không phải là tập đoàn “thuần khiết” quốc doanh như một số người suy nghĩ.

Dĩ nhiên, chúng ta phải giữ lại 100% vốn Nhà nước ở một số loại hình doanh nghiệp nhất định... Một số lĩnh vực lâu nay được coi là nhạy cảm thì trước yêu cầu hội nhập, Chính phủ đã xác định lại để tiến hành cổ phần, ví như lĩnh vực ngân hàng, có thể nói theo WTO thì ngân hàng là một trong những lĩnh vực phải mở cửa sớm nhất vào sang năm.

Kế hoạch để cổ phần hoá tất cả các ngân hàng thương mại NN đã được vạch rõ, bắt đầu từ Ngân hàng Ngoại thương và sau cùng là Ngân hàng Nông nghiệp.

Tôi được biết, Chính phủ đã quyết định chỉ giữ lại 28 tập đoàn và tổng công ty mà Nhà nước giữ lại 100% vốn ở công ty mẹ, còn lại gần 80 tập đoàn và tổng công ty khác sẽ cho tiến hành cổ phần hòa, trong đó có TCty Dệt may, TCty Công nghiệp tàu thủy… Có thể coi bước đột phá của CPH trong giai đoạn 2006-2010 là cổ phần hóa các tập đoàn và tổng công ty.

Thị trường hơn nữa việc cổ phần hoá

Tổng Cty Dệt may cũng nằm trong lộ trình cổ phần hóa

Theo kết quả đàm phán gia nhập WTO trong lĩnh vực DNNN, thì Việt Nam đã cam kết là NN sẽ không can thiệp trực tiếp hay gián tiếp vào các hoạt động của các DNNN, ông có bình luận gì về  điều này?

Nói can thiệp của NN vào DN, trước hết là nói đến việc NN “nhúng tay” vào điều hành công việc của DN, sau đó là việc NN trợ cấp ngầm hoặc trợ cấp công khai cho DN, và cuối cùng là NN sẵn sàng “đứng sau lưng” DN để xử lý khi cần thiết…

Trên thực tế cùng với tiến trình đổi mới kinh tế, ở các DNNN, đến nay về cơ bản là không còn chuyện can thiệp của NN nữa, và chúng ta sẽ thực hiện đúng cam kết khi vào WTO mà không có gì phải quá lo lắng.

Cần nhớ rằng không phải đến bây giờ chúng ta mới tham gia vào các quan hệ song phương và đa phương, với AFTA, với Hiệp định thương mại Việt-Mỹ (BTA) chúng ta đã có thực tiễn để tự tin hơn khi vào WTO.

Cần làm gì để tiến trình CPH tới đây tránh được những “bệnh” của giai đoạn trước như cổ phần hoá nội bộ, thất thoát vốn NN...?

Hiện Chính phủ đang chỉ đạo sửa Quyết định 155 và Nghị định 187, là hai văn bản quan trọng của việc CPH, tinh thần là làm rõ hơn nữa tiêu chí nắm giữ các ngành nghề 100% vốn NN, thu hẹp đối tượng DN trong diện không cổ phần hoá, trở nên thị trường hơn nữa việc CPH...

Về cụ thể, ví như để chống CPH khép kín thì phải đem ra đấu giá, trước đây đã có quy định phải đấu giá rồi, nhưng tới đây sẽ cho nhà đầu tư bên ngoài tham gia nhiều hơn nữa, rồi cho DN được hưởng phần chênh lệch đấu giá so với giá chào...

Hay là để tránh tình trạng CPH “bình mới rượu cũ”, thì sẽ sửa đổi Nghị định 187, sao cho đại diện của NN trong HĐQT sau khi DN được CPH sẽ ít hơn. Vừa qua, tôi có đi khảo sát, nhận thấy một tình trạng không vui là rất nhiều DN sau cổ phần, thì phần lớn bộ máy quản lý vẫn là những lãnh đạo cũ...

Xin cảm ơn ông!

Võ Văn Thành