Dựng hàng rào bảo vệ người tiêu dùng

TS. Hồ Tất Thắng, Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam

TS. Hồ Tất Thắng, Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) cho rằng cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" là cơ hội cho các doanh nghiệp phát triển thị trường nội địa.

Nhiều doanh nghiệp dệt may, thủy sản, gốm sứ thủy tinh, thực phẩm đã thành công trong sự phát triển thị trường nội địa thông qua chương trình này.

Hiện trên 70% người tiêu dùng nước ta ở nông thôn, miền núi. Đây cũng là nơi dễ thâm nhập của hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, mất an toàn.

Việc các doanh nghiệp trực tiếp đưa hàng về nông thôn, tổ chức các phiên chợ quê, phiên chợ hàng Việt giúp các doanh nghiệp tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng, hiểu rõ nguyện vọng và sở thích tiêu dùng của họ.

Tuy nhiên, theo đại diện Vinastas, để cuộc vận động thành công, các cơ quan quản lý Nhà nước cần phối hợp hoạt động, hoàn thiện hệ thống kiểm soát, lập hàng rào kỹ thuật cho thương mại để bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền lợi của người tiêu dùng. Hiện chúng ta quản lý chưa tốt hàng nhập khẩu và chưa có biện pháp hữu hiệu kiểm soát hàng nhập lậu qua biên giới.

Cũng là hàng Trung Quốc nhưng vào thị trường châu Âu, Mỹ thì chất lượng hoàn toàn khác. Trong khi nhiều loại hàng có xuất xứ từ Trung Quốc vào Việt Nam chất lượng thường không bảo đảm. Sự khác biệt rõ ràng xuất phát từ tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và cách thức kiểm soát chất lượng hàng hóa của nước nhập khẩu.

Ở một khía cạnh khác, các doanh nghiệp trong nước sản xuất luôn bị đe dọa bởi hàng của nước ngoài giá rẻ, chất lượng thấp, mất an toàn, hàng ế thừa hay gần hết hạn sử dụng tràn vào chiếm lĩnh thị trường.

Có thực tế Việt Nam xuất khẩu hàng thủy sản sang Mỹ, châu Âu và luôn bị ràng buộc bởi một hệ thống các tiêu chuẩn rất khắt khe, từ nhãn mác, xuất xứ nguồn gốc. Trong khi đó, Luật An toàn thực phẩm của Trung Quốc có hiệu lực thi hành từ 1-6-2009 sẽ là rào cản lớn cho thực phẩm Việt Nam. Các nhà nhập khẩu đòi hỏi Việt Nam phải thông báo xuất xứ các loại hoa quả, thủy sản đông lạnh. Họ làm vậy đối với hàng Việt Nam, tại sao chúng ta không làm điều ngược lại?

Dễ dãi với hàng nhập khẩu

Theo ông Thắng, chúng ta quá dễ dãi với hàng nhập khẩu, nhiều mặt hàng vào Việt Nam việc xử lý thông tin chậm, hậu quả là người tiêu dùng lãnh đủ vì mua hàng kém chất lượng, không an toàn, điển hình là vụ sữa, sản phẩm từ sữa có chứa melamine và hàng dệt may, đồ chơi trẻ em chứa phormadehite.

Ở các nước khi có thông tin về hàng kém chất lượng, không an toàn, các cơ quan chức năng vào cuộc rất nhanh và thường thì họ đưa thông tin cảnh báo trước khi người dân phát hiện.

Có người lo ngại nếu xây dựng hàng rào kỹ thuật chính hàng hóa của Việt Nam sẽ chịu tác động đầu tiên chứ không phải là hàng nhập khẩu. Tuy nhiên, điều này chỉ đáng lo ngại với cơ sở làm ăn chộp giật, chạy theo lợi nhuận, còn đối với doanh nghiệp làm ăn chân chính, sản xuất bền vững thì rất thuận lợi, tránh được sự cạnh tranh không lành mạnh từ hàng kém chất lượng. Doanh nghiệp tạo được niềm tin cho người tiêu dùng với hàng trong nước đó mới thực sự là kích cầu nội.

"Đã gần hai năm trôi qua nhưng chúng ta vẫn chưa có hàng rào chặt chẽ để bảo vệ hàng trong nước cũng như ngăn hàng kém chất lượng vào Việt Nam. Việt Nam đã xây dựng hệ thống tiêu chuẩn trong vòng 40 năm qua và hiện tại chúng ta có khoảng 6.000- 7.000 tiêu chuẩn quốc gia, tuy nhiên cần hiểu rằng hệ thống tiêu chuẩn đó chỉ mang tính định hướng"- Ông Thắng nói.