Ngày 25/7, Cục Hải quan (HQ) TP Hồ Chí Minh sẽ chính thức khai trương Chi cục HQ điện tử và nhận hồ sơ khai báo HQ của các doanh nghiệp (DN) qua mạng.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Nghiệp - Trưởng phòng Nghiệp vụ Cục HQ thành phố - cho biết quy trình khai báo gồm: Các DN cung cấp dữ liệu qua mạng cho HQ; dựa trên dữ liệu khai báo của DN, hệ thống máy sẽ tự động phân chia làm 3 loại cửa xanh, vàng và đỏ.
Nếu cửa xanh, hàng không phải kiểm tra. Nếu cửa đỏ sẽ tiến hành kiểm tra thực tế hàng nhập khẩu như bình thường. Trong trường hợp rơi vào cửa vàng, hồ sơ tiếp tục được công chức HQ xác định hoặc là kiểm tra, hoặc không kiểm tra.
Ông Nghiệp cũng cho biết, sẽ hạn chế tối đa việc kiểm tra thực tế và cố gắng khống chế ở khoảng 20% tổng số tờ khai nhập khẩu. Việc quản lý hàng nhập khẩu chủ yếu theo phương pháp quản lý thông tin về DN và kiểm tra ngẫu nhiên chứ không kiểm tra toàn bộ.
Việc quản lý này là dựa trên cơ sở sự tự giác chấp hành pháp luật của các DN và HQ sẽ tăng cường hậu kiểm. Nếu DN nào lợi dụng việc khai báo điện tử để gian lận, nhập một đằng khai một nẻo sẽ bị phạt nặng. Cục HQ đã chọn 34 DN để thí điểm khai báo, thông quan điện tử.
Đó là những đơn vị có kim ngạch nhập khẩu lớn, chấp hành luật pháp tốt, minh bạch về tài chính và đều đóng trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Thời gian khai báo được chia làm 3 đợt, mỗi đợt cách nhau 10 ngày. Đợt 1 sẽ tiếp nhận khai báo cho 12 DN, thời gian từ ngày 27 - 31/7.
Việc thông quan điện tử là một bước tiến, tạo điều kiện thuận lợi cho các DN. Mặc dù vậy từ phía các DN lẫn các cán bộ HQ vẫn còn không ít băn khoăn. Nhất là về tính pháp lý của văn bản, tờ khai điện tử.
“Cho đến bây giờ tôi cũng không biết giải quyết thế nào về tính pháp lý khi khai HQ điện tử vì chữ ký điện tử vẫn chưa được công nhận” - Ông Phạm Xuân Hồng, Giám đốc Cty Cổ phần May Sài Gòn 3 băn khoăn nói.
Ông Nguyễn Hữu Nghiệp cũng xác nhận, chữ ký điện tử hiện mới chỉ được áp dụng trong nôi bộ ngành HQ. Kế đến là vấn đề không tương thích giữa phần mềm của HQ và DN.
Để tương thích, Cục HQ thành phố tiến hành cài phần mềm miễn phí cho 34 DN nói trên. Tuy nhiên, một cán bộ văn phòng Cục HQ thành phố nói: Theo kế hoạch, đến năm 2007 việc khai HQ điện tử sẽ được triển khai đại trà và đối với 100% tờ khai nhập khẩu. Đến khi đó Cục HQ thành phố không thể cài đặt cho tất cả các DN, khi ấy DN phải tự lo và khả năng tương thích hoàn toàn giữa DN và HQ là rất khó xảy ra.
Đấy là chưa kể thực tế giữa miền Nam và miền Bắc có thói quen sử dụng các phần mềm rất khác nhau. Vị cán bộ này cũng đề nghị, nên chuẩn bị ngay từ bây giờ để khi áp dụng đại trà là đã có sự thống nhất trong việc sử dụng phần mềm, chứ để nước tới chân mới nhảy sẽ không kịp.
