Hàn Quốc – Bí mật tạo nên “kỳ tích sông Hàn” – Kỳ I

Hàn Quốc chỉ là một quốc gia nghèo sau Chiến tranh thế giới thứ II, nhưng nhờ vào khát vọng lớn cùng với lòng tự tôn dân tộc và tinh thần kỷ luật, dám thách thức thất bại đã vươn lên trở thành một cường quốc hàng đầu của thế giới, tạo nên một "Làn sóng Hàn Quốc" ảnh hưởng đến châu Á và thế giới, đi cùng là những thương hiệu toàn cầu như Samsung, Hyundai, LG Electronics hay GM Daewoo…

Từ xa xưa ở Hàn Quốc, nền giáo dục Nho giáo được coi trọng, các học giả có vai trò quan trọng trong xã hội, những người có học thức đều được nể trọng. Đặc biệt những người vượt qua kỳ thi công chức sẽ được hưởng đặc quyền của tầng lớp cao nhất trong xã hội. Từ năm 1910 - 1945, khi bị Nhật Bản đô hộ chính phủ Hàn Quốc càng nhận thức được tầm quan trọng của thực lực kinh tế, mà muốn phát triển kinh tế thì cần phải tập trung cho phát triển giáo dục: "Biết nhiều là sức mạnh. Phải học thì mới sống được."

Sau khi giải phóng và tuyên bố độc lập vào năm 1945, Hàn Quốc đã có nhiều thay đổi mới, trở thành "quốc gia học tập", "tổ chức học tập". Cùng với lòng tự tôn dân tộc, Hàn Quốc đã nỗ lực nhanh chóng khôi phục lại các giá trị văn hóa bằng việc xóa nạn mù chữ, khôi phục ngôn ngữ truyền thống và ngành Hàn Quốc học, giáo dục người dân Hàn Quốc trân trọng và gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống - "linh hồn" của dân tộc.

Năm 1968, chính phủ Hàn Quốc đã có quyết định táo bạo khi thay đổi toàn bộ giáo trình giáo dục quốc gia bằng việc dịch toàn bộ sách giáo khoa của người Nhật sang tiếng Hàn và đưa vào giảng dạy. Không phải vì không tự soạn được một bộ sách giáo khoa cho riêng quốc gia của mình, mà người Hàn quyết định chọn cách rút ngắn thời gian bằng việc học hỏi từ sách vở của người Nhật khi họ đã mất hàng trăm năm cải biên từ phương pháp giáo dục phương Tây phù hợp với đặc trưng châu Á, từ đó tiết kiệm thời gian và công sức để tập trung xây dựng phát triển kinh tế.

Cùng với việc xây dựng chất lượng giáo dục từ việc học hỏi giáo trình của Nhật Bản, chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện chính sách giáo dục miễn phí cho tất cả học sinh từ tiểu học đến trung học cơ sở và nỗ lực xây dựng rất nhiều trường Đại học.

Môi trường giáo dục của Hàn Quốc nổi tiếng nghiêm khắc, tạo áp lực cho học sinh từ sớm nhằm rèn luyện tinh thần tự giác, vượt qua khó khăn, nghịch cảnh. Mang quyết tâm "phải học hành chăm chỉ, nghiên cứu sáng tạo mới thành công", những đứa trẻ Hàn Quốc từ nhỏ vượt qua nhiều cây số đi bộ để đến trường, chăm chỉ đọc sách vở mỗi ngày, không ngừng quan sát tìm kiếm ý tưởng mới và xem đó là lợi thế cạnh tranh tự thân của mỗi người.

Chương trình giáo dục, giảng dạy ở Hàn Quốc luôn chú trọng vào tính sáng tạo, cá nhân cũng như kiến thức về văn hóa Hàn Quốc cũng như các nền văn hóa khác. Bởi giáo dục quyết định tính sản xuất, năng lực cạnh tranh, luân lý và chất lượng cuộc sống.

Hàn Quốc chính là quốc gia điển hình chứng minh số phận thay đổi thông qua giáo dục như cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama nhiều lần nhận định: "Một đất nước từng nghèo hơn cả Kenya – quê hương của ông tôi là Hàn Quốc thời nay đang gia nhập các nước phát triển. Lý do chính là nhờ nhiệt huyết giáo dục cháy bỏng của Hàn Quốc."

Chính nhờ tinh thần miệt mài học hỏi và sáng tạo, không chấp nhận thua cuộc đã giúp Hàn Quốc sở hữu một lực lượng lao động có trình độ và tay nghề cao nhất thế giới. Với những cải cách giáo dục đúng đắn, toàn diện đã tạo nên nền tảng tri thức vững chắc cho sự phát triển và năng lực cạnh tranh của Hàn Quốc đối với các quốc gia trong khu vực và thế giới.

Từ một quốc gia nghèo nàn, lạc hậu nhất khu vực Đông Bắc Á trong những năm 60 của thế kỷ XX, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn Hàn Quốc đã trở thành "hình mẫu" phát triển kinh tế năng động bậc nhất khu vực mà còn là một trong mười quốc gia "xuất khẩu" văn hóa hàng đầu thế giới.

Hàn Quốc ngay từ rất sớm đã nhận thức và đánh giá đúng về vai trò của "quyền lực mềm" đối với sức mạnh tổng hợp quốc gia. Đồng thời, xây dựng sức mạnh của "quyền lực mềm" với tầm nhìn dài hạn bên cạnh "quyền lực cứng" dựa trên ba nguồn lực chính đó là: văn hóa, tiềm lực kinh tế và chính sách đối ngoại.

Cùng với lòng tự tôn dân tộc được nung nấu qua nhiều thế hệ và một ý chí kiên cường trong quá trình tái thiết đất nước, Hàn Quốc vẫn kiên định với mục tiêu chung "xuất khẩu" văn hóa ra các thị trường quốc tế, đưa Hàn Quốc trở thành "cường quốc" về công nghiệp giải trí.

Hàn Quốc đã thực sự biến văn hóa thành thứ "quyền lực mềm" chinh phục thế giới. Đặc biệt, Hàn Quốc đã đưa văn hóa trở thành vấn đề trọng đại trong chiến lược phát triển quốc gia bằng các chiến lược đúng đắn như: "Kế hoạch mới về phát triển văn hóa", "Kế hoạch 10 năm phát triển văn hóa", "Tầm nhìn văn hóa năm 2000", "Chiến lược Cool Korea"… Chiến lược "xuất khẩu" văn hóa trong thời đại toàn cầu hóa là một chính sách ngoại giao ảnh hưởng khôn ngoan, mang đặc trưng Hàn Quốc không chỉ tạo ra giá trị về kinh tế mà còn quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước và con người Hàn Quốc ra toàn cầu.

Các sản phẩm văn hóa Hàn Quốc như phim ảnh, truyền hình, âm nhạc, nghệ thuật... đã thâm nhập sâu rộng vào nhiều quốc gia trên thế giới. Trong đó, "Làn sóng Hallyu" thông qua âm nhạc đại chúng (K-pop) và các bộ phim truyền hình có sức lan tỏa mạnh mẽ dần trở thành trào lưu nổi tiếng khắp châu Á.

Văn hóa Hàn Quốc đang trở thành "hiện tượng" của văn hóa khu vực và thế giới. Đặc biệt, từ một quốc gia có nền điện ảnh ì ạch, phụ thuộc phim Hollywood, điện ảnh Hàn trỗi dậy mạnh mẽ, không chỉ mang về hàng tỷ USD mà còn khiến cả thế giới kinh ngạc khi "Ký sinh trùng" (Parasite) - bộ phim không sử dụng tiếng nước ngoài đầu tiên, đoạt giải thưởng "phim truyện xuất sắc nhất" trong lịch sử điện ảnh Hollywood. Đây không chỉ là thắng lợi lớn của nền điện ảnh Hàn Quốc nói riêng và đất nước Hàn Quốc nói chung, mà còn là bước ngoặt lớn sau hai thập niên Hàn Quốc xây dựng và triển khai sức mạnh "quyền lực mềm" trên cơ sở phối hợp chặt chẽ, hiệu quả mọi nguồn lực.

Cùng với đó, làn sóng âm nhạc Hàn Quốc đang lan tỏa mạnh mẽ và gây hiệu ứng rộng rãi đặc biệt với giới trẻ trên thế giới. Ngoài ra, ẩm thực là một nét đẹp không thể không nhắc đến của Hàn Quốc với các món ăn nổi tiếng như kimchi, kimbab, tteokbokki,… được nhiều người dân trên toàn thế giới yêu thích.