'Hôm nay phải hơn hôm qua, nhưng không bằng ngày mai'

Ngày 30/8/2018 từ New York (Mỹ) trụ sở Forbes - nơi tụ hội những nhà lãnh đạo kinh doanh, tỷ phú hàng đầu thế giới, nữ doanh nhân trẻ Trần Uyên Phương đã ra mắt cuốn sách “Competing with Giants” (tạm dịch: Vượt lên người khổng lồ) do cô là tác giả chính. Sự kiện thu hút không chỉ giới truyền thông mà cả giới doanh nghiệp, nhà đầu tư và người Việt Nam tại Mỹ. 

Trở thành tỷ phú không phải là mục tiêu của tôi - Nữ doanh nhân Trần Uyên Phương khẳng định

Chuyện về cuốn sách

Theo Uyên Phương, cuốn sách “là câu chuyện về cách mà hai cá nhân bản lĩnh, bố mẹ cô đặc biệt là ông Trần Quí Thanh đã đứng lên từ gian khó của thời kỳ hậu chiến tranh Việt Nam và “chiến đấu” vượt qua nhiều khó khăn, để tạo dựng thành công một công ty sản xuất nước giải khát hàng đầu của Việt Nam- Tân Hiệp Phát. 

Vì sao Uyên Phương viết cuốn sách này. Cảm giác của bạn khi cuốn sách chính thức ra mắt và được giới thiệu tại Mỹ ? 

Khi ra cuốn sách tôi chỉ nghĩ đơn giản là để chia sẻ câu chuyện kinh doanh thực tế của doanh nghiệp mình trong việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất, kiềm chế được cám dỗ tiền bạc của các công ty đa quốc gia và trở nên mạnh mẽ hơn... với các doanh nghiệp, người sáng lập khác để họ thấy được cách một doanh nghiệp đã làm để đạt được thành công từ xuất phát điểm ban đầu là số không, hoàn toàn có cơ hội sánh vai với các tập đoàn đa quốc gia.

Tôi rất ngạc nhiên về mức độ tích cực và háo hức. Ở Mỹ họ trân trọng những người viết sách đặc biệt là phụ nữ trong vị trí lãnh đạo. Đó là những hình mẫu họ muốn tiếp tục phát huy.  Xu hướng Châu Á đang được nói đến và rất phổ biến ở Mỹ hiện nay. Ngay sau khi giới thiệu sách, mình đã nhận được ít nhất 5 lời đề nghị  đầu tư ( thực tế hiện lời đề nghị rất nhiều; đem sản phẩm hợp tác; đối tác hoặc nhà phân phối rồi họ muốn độc quyền sản phẩm; hoặc nhà máy của đối tác..).

Bà Trần Uyên Phương, Phó TGĐ Tập đoàn Tân Hiệp Phát

“Ai dám từ chối một thoả thuận trị giá 2,5 tỷ USD? Tôi không nghĩ là có ai trong căn phòng này sẽ làm điều đó. Ở Tập đoàn Tân Hiệp Phát, nhà sản xuất nước giải khát lớn nhất Việt Nam, ba tôi, cá nhân tôi, và em gái tôi, đã làm điều đó. Để biết được lý do của sự từ chối thỏa thuận trị giá 2,5 tỷ USD trên, tất cả mọi người hãy cùng đọc cuốn sách “Competing with Giants!”. -(Lời Uyên Phương kể lại buổi ra mắt cuốn sách). 

Còn điều tôi muốn gửi gắm với lớp trẻ khi nói về khởi nghiệp, đó là hãy luôn đi và bước tiếp như cách Tân Hiệp Phát đã làm. Hãy xuất phát từ tinh thần doanh nghiệp  xem  mình có thể đóng góp những kiến thức nào cho quốc gia. Đó là món quà quý với các bạn!

Tập đoàn Coca-Cola từng thuê chuyên cơ đưa gia đình nhà ông Trần Quí Thanh tới tổng hành dinh, và đề nghị mua lại doanh nghiệp nước giải khát này với giá 2,5 tỉ USD

Ba má tôi là những con người luôn “đội 2 nón”,  một “nón” là tổ chức trong gia đình, một “nón” là doanh nghiệp. Họ  luôn chấp nhận chọn thách thức. Có người nghĩ con cái nhảm nhí, vu vơ, còn ba tôi thì định nghĩa:  gia đình là gì, có phải máu mủ ruột thịt hay không?Thậm chí, trong gia đình còn là cái nôi đào tạo lãnh đạo.

Ba má tôi đặt những thứ triết lý như đồng tiền là như thế nào, làm sao sử dụng được sức mạnh của đồng tiền cho đúng - Đó là yếu tố quan trọng với tôi và gia đình!

Uyên Phương cùng bố mẹ và em gái nhân dịp ra mắt cuốn sách "Vượt lên trên người khổng lồ" do cô là tác giả tại trụ sở Forbes (Mỹ )

Sau cuốn sách này, bạn có kế hoạch viết  tiếp chưa. Nếu có, sẽ viết gì?

Ý định viết sách tiếp thì không vì thực tế tôi chỉ có ý định viết một cuốn sách là Competing with Giants;  “Chuyện nhà Dr Thanh” và đó là món quà đặc biệt tôi dành tặng ba.

Mới đây tôi cũng vừa trình diễn vở kịch chuyển thể từ kịch bản “chuyện nhà Dr Thanh”.Vở kịch vừa mới được trình diễn cuối tháng 9 với sự tham gia diễn xuất của các diễn viên là các nhân viên của tập đoàn. Vở kịch nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm thành lập 24 năm thành lập Tân Hiệp Phát và chào mừng ngày phụ nữ Việt Nam 20/10. 

Nhà biên kịch Lê Chí Trung đã chuyển thể rất thành công hình ảnh của má. Các chi tiết không chỉ lột tả sự hi sinh của má tôi mà còn là hình ảnh đại diện  chung của người phụ nữ Á Đông luôn hết mình vì gia đình. Xem xong, nhiều người đã rất xúc động bởi họ thấy thấm thía đức hi sinh của những người mẹ, người vợ. Có một điều khá phổ biến hiện nay là nhiều người chỉ để ý tới công việc bên ngoài nhưng khi được hỏi nếu chỉ còn được sống hai tiếng nữa thì anh sẽ làm gì? Thế là lập tức ào lên: “Thôi về với vợ con ngay”. 

Tỷ phú không phải là mục tiêu của tôi

Bạn quan niệm thế nào là tỷ phú và nghĩ gì khi từng được gọi là "cô gái tỷ đô" ?Bằng cảm nhận thực của bạn, Tân Hiệp Phát được xếp thứ mấy trong các tỷ phú ở Việt Nam?

Tỷ phú không phải là mục tiêu của tôi, kể cả chữ “cô gái tỷ đô” cũng là danh hiệu giới truyền thông đặt. Bản thân tôi chưa một lần nhìn nhận xem mình có bao nhiêu tiền cả. Điều quan trọng là tôi đã  làm được gì, đóng góp được gì  và quan trọng hơn nữa là ba mẹ.

Ba mẹ tôi là những người không lỗi thời, dường như ba không phải 1 người ở độ 65 tuổi mà như một người trẻ tuổi, cấp tiến , một  con người luôn muốn cải tiến bản thân ví như ông tìm hiểu kỹ Livestream hay Facebook là gì. Khi đụng vô mảng nào thì ông sẽ tìm hiểu rất kỹ; kể cả những xu hướng của giới trẻ. Ba tôi luôn muốn cải tiến, cái gì làm được, cái gì cần thay đổi không? 

Thách thức lớn nhất của bạn khi làm con gái của Dr. Thanh? Có hay không áp lực phải đối mặt mỗi ngày?

Tôi không cảm thấy đó là thách thức hay áp lực mà đó là hạnh phúc khi được làm con của một người ba như thế; được nuôi rèn nắn từng ly từng tí. Ba không cho nhiều tiền, nhưng muốn hỏi gì hoặc thắc mắc gì trong cuộc sống, ông luôn ghi nhận câu hỏi của con cái rất nghiêm túc. Đặc biệt có những thứ ba rất phong kiến như: không được ăn mặc quá hở hang; không được đi chơi qua đêm; (trong cuốn sách đầu tiên chuyện nhà Dr Thanh của Uyên Phương có đoạn cô đi du học bên Singapore mà hai má con nhớ nhau quá, nhưng nếu biết cô về ba sẽ mắng là yếu đuối do đó cô về Việt Nam thăm má mà phải trốn ba, má con gặp nhau ở khách sạn- PV) .Chính vì thế có những thứ người khác không bao giờ chấp nhận.

Mọi người cứ hỏi tôi bao giờ lấy chồng (cười nhẹ) thì ba tôi nói thẳng luôn: “Chồng không phải là danh hiệu gì đó. Nếu con không tìm được ai ưng thì cứ ở đây với bố mẹ; còn nếu tìm được thì đó là lý tưởng”. Nói chung, ba  tôi khi nhìn vào thì phong kiến nhưng khi đào sâu thì không phong kiến mà rất tự do thoải mái trong tư tưởng. Ông bảo: khi con chọn một người nào đó, ba không phải là người duyệt mà cái đó là “con chọn”, đó là quyết định  của con và ba tôn trọng. Vì con sẽ là người sống và chịu trách nhiệm với quyết định đó cả cuộc đời”.

Sứ mệnh của Tân Hiệp Phát

Nếu nói rằng sứ mệnh của một tỷ phú lớn hơn người bình thường thì bạn nghĩ sứ mệnh của Tân Hiêp Phát là gì? Sứ mệnh của ông Trần Quí Thanh người sáng lập ra Tân Hiệp Phát  là gì và của bạn là gì?

Sứ mệnh của Tân Hiệp Phát và Dr Thanh đó là xây dựng Tân Hiệp Phát thành một chuẩn doanh nghiệp với sứ mệnh tầm nhìn, cốt lõi rõ ràng, nhất quán và được thực thi nghiêm túc. Không có chuyện sứ mệnh của ông Thanh hay của ai mà là người nào đó thực hiện hay có khả năng và kế hoạch triển khai được thì sẽ được chọn. Nói một cách cụ thể, ai thích ứng, và triển khai được thì người đó sẽ được chọn.

Với Tân Hiệp Phát, cái mang lại giá trị nhiều hơn là khi con người cùng nhau làm ra điều gì đó để được thế giới biết đến nhiều hơn. 

Tại cuốn sách mới ra mắt Uyên Phương từng hé lộ chi tiết, nếu bán cho Cocacola cách đây 7 năm giá 2,5 tỷ USD thì Tân Hiệp Phát mà cụ thể bố bạn đã là tỷ phú. Nhưng hiện theo nhiều đồn đoán, với những  tài sản đang sở hữu, ông Trần Quý Thanh vẫn đủ để Forbes xếp hạng?

Nói về tài sản nhà Tân Hiệp Phát thì đúng là rất nhiều tạp chí viết về tỷ phú trên thế giới muốn viết nhưng gia đình tôi không muốn. Như tôi đã viết trong cuốn sách là  nếu cách đây 7 năm, bố tôi đồng ý bán Tân Hiệp Phát cho Cocacola với giá 2,5 tỷ USD thì ngay lúc đó đã là tỷ phú. Nhưng ông đã chọn không bán. Hiện tất cả những thông tin liên quan đến cá nhân tài sản gia đình chưa bao giờ lên mặt báo.

Quan điểm của Tân Hiệp Phát là chỉ muốn nói về doanh nghiệp, về sản phẩm. Đối với nhà sáng lập Tập đoàn Tân Hiệp Phát, ba tôi, thì giá trị đó là cho sự rèn giũa của cá nhân (cái gì hào nhoáng bên ngoài ma mị, ba đều không muốn bọn tôi tham gia). 

Có hay chăng Tân Hiệp Phát trong danh sách hay cái gì đó trở thành tỷ phú, nếu là sự ca ngợi hoặc vinh danh thì sứ mệnh của gia đình rất rõ ràng - gia đình là nơi để đào tạo ra những người lãnh đạo - không phải chỉ yêu thương nhau là đủ- mà phải đào tạo kể cả Tân Hiệp Phát và cả cho xã  hội. Họ phải là người có giá trị cốt lõi. 

Má tôi thường nói: “Sống phải cống hiến, vẫn còn thở vẫn còn cống hiến”, còn ba thì bảo rằng: “Tôi còn ở đây mà các người không xài tôi cho hết là sao. Tôi đang là người tư vấn miễn phí mà mọi người không muốn khai thác”.Đó là cái mà tôi muốn nói: Những người giàu họ làm không vì mục tiêu tiền cả nhưng họ càng làm họ càng say mê…

Sở thích của Uyên Phương khi rảnh rỗi là gì? Điều gì trong cuộc sống luôn gây cảm hứng cho bạn?

Sở thích của tôi là âm nhạc, yoga. Có 1 ngày tôi đem về  bằng yoga quốc tế , bố liền bảo: con nên để có cái bằng dưới sảnh  trưng bày. Tôi hỏi để làm gì? Ba tôi cười  to nói: “Để người ta thấy con gái ba có nhiều bằng” (cười). Tôi là người cái gì cũng thích học và khi học thì phải học đến cùng. Ví như yoga thậm chí tôi đã hoàn thành xong để tốt nghiệp và dạy yoga bằng quốc tế. Và học rồi thì tôi  hiểu vì sao người ta thích học yoga. (Nó là cái gì? Tại sao không nên ăn thịt; không ăn đồ nóng, không ăn tiêu- cái đó là những thứ nuôi dưỡng nóng giận…).Tôi luôn được tiếp năng lượng khi nhìn thấy sự vượt lên số phận, vượt qua những điều không thể của từng cá nhân.

Yếu tố cha truyền con nối vô hình chung sẽ tạo sự phản ứng của thế hệ thứ hai- chắc gì thế hệ thứ hai đã thích nối nghiệp thế hệ thứ nhất, nếu thế hệ tiếp theo không tiếp nối- nên tìm một người khác đam mê và tâm huyết nối dõi. 1 doanh nghiệp (DN)  1 thế hệ muốn phát triển được, bản thân họ phải trải qua quá trình rèn luyện ít nhất 20 năm. 

DN gia đình chiếm trên 65% của thế giới, ý là mô hình quản trị của các DN gia đình vẫn đang là một hình lớn của thế giới, làm sao để duy trì DN đó ngày càng lớn mạnh trong doanh nghiệp; theo kết quả nghiên cứu doanh nghiệp gia đình hiệu quả hơn các mô hình khác. Doanh nghiệp gia đình không chỉ kinh doanh về lợi nhuận nên khi khó khăn họ không dễ dàng từ bỏ. Nói về văn hóa và giá trị, gia đình chỉ còn sở hữu 3% cổ phần trong doanh nghiệp nhưng văn hóa gia đình vẫn còn tồn tại rất mạnh trong doanh nghiệp.

Trong những năm qua, tập đoàn Tân Hiệp Phát đã xây dựng hàng chục cây cầu cho người dân vùng lũ và trao hàng ngàn suất quà, học bổng chắp cánh ước mơ cho các em

Về DN Việt, theo bạn, điểm mạnh là gì, điểm yếu cần khắc phục là gì?