Khóc lúa!

>> Bài 2: Khủng hoảng nước sinh hoạt

Bà Phạm Thị Trúc bên ruộng lúa đã đổ màu vàng hoe.

"Cua ngoi lên bờ,  mẹ em xuống cấy"

Đang vào vụ cấy, nắng chết cả cá, nhưng chị Hồng xã Thanh Phong (Thanh Chương, Nghệ An) vẫn lội xuống ruộng. Ruộng khô dần, cấy cạn bỏng rát cả tay, trên đầu mặt trời thiêu đốt. Tình cảnh đúng như câu thơ của Trần Đăng Khoa: "Cua ngoi lên bờ/Mẹ em xuống cấy".

Cấy chưa hết hai bó mạ, chị Hồng say nắng lảo đảo nằm gục xuống ruộng. Mấy trai làng dìu chị vào bóng râm. Một lúc sau tỉnh dậy, chị lại đòi xuống ruộng cấy cho kịp thời vụ. Tùng, em trai chị Hồng bảo: "Nắng thế này đất còn cháy nữa là mạ non, cấy làm gì".

Nói vậy, nhưng khi đêm xuống, hai chị em Tùng cùng một số người làng vẫn chong đèn ắc-quy ra ruộng cấy. 20 giờ, nhưng mặt ruộng vẫn nóng hầm hập. Chị Hồng cảm thấy ngây ngây trong người như sắp say nắng, phải lên bờ ngồi nghỉ. Nửa đêm mới cấy xong, hai tay chị đỏ lừ rớm máu vì ruộng cạn nước, bùn cứng như đá.

 Bà Phạm Thị Trúc (72 tuổi, thôn 17, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng) tần ngần đứng bên ruộng lúa chuẩn bị đứng cái, làm đòng đang đổ màu vàng hoe, rũ rượi dưới cái nắng như rang. Đất nứt nẻ, chạy thành kẽ hở, rộng dần đến lọt cả bàn tay già gân guốc của bà.

"Thế này thì mất mùa và đói ăn là cầm chắc rồi. Cả tháng nay, ngày nào tui cũng ra đồng, cầu mong mưa xuống, nước lên. Có cứu được lúa sống thì năng suất không đủ ăn" - bà Trúc rầu rĩ.

Bà Trúc bộc bạch: Ba nhân khẩu già đều trông chờ vào mấy sào ruộng ít ỏi này. Mất mùa thì lấy gì trả nợ, lấy gì ăn. Quá lo lắng cho ruộng lúa, bà Trúc đổ bệnh mấy hôm nay, chút gắng gỏi của bà không thấm vào đâu với cái nắng hạn bỏng rát.

Người dân xã Cát Văn (Thanh Chương, Nghệ An) ngồi bên mương nước tránh nóng . Ảnh: Phùng Nguyên

Ở ruộng kế bên, em Lê Thị Ngọc Tâm (17 tuổi, tổ 7, thôn Cẩm Toại Trung, Hòa Phong) xót xa cắt từng khóm lúa vàng rục mang về cho bò. "Cắt sớm may ra bò còn ăn được, chứ hai ba hôm nữa là nó cháy rồi. Giờ nhà em chỉ còn trông mong vào hai con bò nữa thôi, nó mà còm không bán được thì không biết vay tiền ai ăn học".

Chị Nguyễn Thị Loan (45 tuổi) - mẹ Tâm bảo trong nhà chị còn sót lại ít gạo nuôi 6 nhân khẩu. "Mới mấy tháng trước, nhà tui phải huy động hết người ra ruộng gặt non, vớt lúa vì mưa lũ tràn về. Lúa nảy mộng trong nhà, năng suất chẳng còn bao, chưa kịp khắc phục giờ lại thêm đại hạn, coi như sắp mất trắng" - dì Loan nói.

Lo cứu người trước

Huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh cũng đang biến thành sa mạc vì nắng hạn kéo dài. Màu xanh của ngô khoai lúa bây giờ biến thành màu của khô cháy. Ngay cả cỏ mua vốn có sức chịu đựng nắng hạn nhưng giờ đây cũng khô cong lại.

Cả huyện Hương Sơn có 40 hồ đập lớn thì cả 40 hồ đập đều cạn. Dòng sông Ngàn Phố thường ngày vẫn ăm ắp nước, nhưng bây giờ cạn như một con mương nhỏ, có chỗ lội bộ qua được. Hai bên bờ sông, ngô đậu đã chết, lá khô va vào nhau lạo xạo trong gió Lào.

Ông Nguyễn Văn Hùng, xã Sơn Trung chỉ vườn chanh cháy khô, buồn rầu: " Chanh đang độ thu hoạch thì cháy hết, không cứu được vì nước kiệt rồi. Bây giờ cây chết mặc cây, lo cứu người trước. Nếu cứ nắng và mất điện mãi thế này thì người cũng chết. Nên tôi đang định đào... hầm tránh nắng".

Ông Hùng chỉ vào mô đất cao dưới rặng cây sau nhà: "Tôi định đào cái hầm dưới mô đất này, đào sâu xuống khoảng một mét đủ đặt cái chiếu nằm ngủ sẽ mát rượi. Như thế mới "sống sót" được qua đợt nóng này".

Ông Hùng không nói chơi, vì ông đã chuẩn bị cuốc xẻng, xà beng và cả những đoạn tre đực để đóng xung quanh hầm cho chắc. Ở làng ông, một số người cũng đang bắt đầu đào hầm tránh nắng.