Dự án Khu chung cư STĐT rộng gần 9 ha, do Cty CP Cao Hà (Hoàn Kiếm, Hà Nội) làm chủ đầu tư, với tổng vốn dự toán gần 200 tỷ đồng, được UBND tỉnh Hưng Yên phê duyệt ngày 14/12/2001.
Từ tháng 4/2002 đến giữa năm 2005, chủ đầu tư đã thực hiện xong việc đền bù và giải phóng mặt bằng, san nền toàn bộ diện tích, xây dựng hạ tầng kỹ thuật, xây 1 nhà chung cư cao tầng (40 căn hộ), khu xử lý nước sạch, hệ thống điện chiếu sáng và hạ áp, đường nội bộ, trồng cây xanh... Hiện nhiều gia đình đã đến thuê và mua căn hộ, một số hộ đã dọn đến ở, dẫu biết Dự án vài năm nữa mới hoàn thành.
Nhưng thật oái oăm: Từ tháng 10/2004, liền kề tường rào khu STĐT, chỉ cách nhà chung cư đã xây 30m và cách nhà sắp xây 15m, bỗng lừ lừ mọc lên một ống khói cao hơn 60m. Đã xây dựng không phép, chủ ống khói còn tự ý phá tường bao, nống ra xây dựng hầm thoát khí thải, lấn chiếm con mương đang là của công.
Các hộ trong chung cư STĐT cảm thấy bất an, đi hỏi dò mới biết: Công trình ô nhiễm đó là nhà máy sản xuất kính của Cty TNHH kính Việt Hưng (trụ sở Văn Lâm, Hưng Yên).
Theo giấy phép ban đầu Tỉnh cấp và quy hoạch chung khu vực này, nhà máy của Cty Việt Hưng chỉ được gia công lắp ráp kính. Nhưng nay Cty quay sang sản xuất kính, ngày đêm nhà máy này nhả khói ra môi trường, khiến khu STĐT và khu CNS bị ô nhiễm nghiêm trọng; đồng nghĩa với việc quy hoạch bị phá vỡ.
Tại khu chung cư STĐT, tiếng ồn từ nhà máy không lúc nào ngớt. Chủ thuê căn hộ 101/K1 phàn nàn: Nhà máy sản xuất kính đêm ngày xả khói đen đặc, mùi khét lẹt, khiến ai cũng tức ngực, khó thở, ho. Nhiều khi không dám mở cửa phòng. Đi vắng, quên đóng cửa sổ 1-2 ngày, đồ đạc bị bụi phủ dày đến độ quệt ngón tay cũng nên hình vẽ.
UBND, các cơ sở y tế, trường học cùng nhiều người dân thị trấn Như Quỳnh và các xã xung quanh đã nhiều lần có văn bản gửi huyện, tỉnh; nêu rõ: “Khói, bụi, tiếng ồn nhà máy kính gây ô nhiễm toàn bộ thị trấn cùng các xã xung quanh; nhiều lúc, nhà máy còn xả dầu cặn vào cả khu nghĩa trang của dân...”.
Xã Dương Xá (Gia Lâm, Hà Nội) liền kề thị trấn Như Quỳnh. Phó chủ tịch xã Dương Xá - Phùng Văn Mạnh kể: “Từ nhiều tháng nay, khói, bụi, khí thải, nước thải từ nhà máy xả trực tiếp sang nhà ở và ruộng của dân Dương Xá, ảnh hưởng nghiêm trọng cả mùa màng lẫn sức khỏe...”.
Khu chung cư STĐT Như Quỳnh bấy nay phải dừng xây dựng; một số gia đình đã mua và thuê căn hộ ngao ngán bỏ đi; Cty Cao Hà phải lo bảo quản công trình dang dở...
“Ông tỉnh” tự đá mình, và...
Ngay từ khâu quy hoạch, cấp phép kinh doanh đã có sự bất ổn. Ba năm trước, ông Chủ tịch tỉnh Hưng Yên ký quyết định cho xây dựng khu chung cư STĐT và khu CNS.
Ba năm sau, khi ông chủ tịch này vẫn tại vị thì một ông phó chủ tịch (bây giờ là chủ tịch) lại ra quyết định cho nhà máy sản xuất kính liền kề khu chung cư STĐT và khu CNS.
Dự án nhà máy kính Việt Hưng trước khi được Sở KH&ĐT trình cấp trên duyệt đã không qua Sở KH&CN, nên nỗi UBND tỉnh duyệt một đằng, Cty Việt Hưng thực thi một nẻo-cứ xây dựng nhà máy khi không có hồ sơ kỹ thuật, thuyết minh công nghệ.
Trước khi vào sản xuất, nhà máy kính đã bị dân sở tại phản đối. UBND tỉnh, ngày 8/4/2005 đã sửa sai bằng cách ra quyết định giao cho Cty Việt Hưng 35.000m2 đất tại xã Trưng Trắc (một xã khác trong tỉnh) để sản xuất kính, tránh gây ô nhiễm cho khu STĐT và khu CNS. Nhưng khi giao đất tại xã Trưng Trắc, “Ông tỉnh” lại không hủy quyết định cho sản xuất kính tại thị trấn Như Quỳnh, nên đến nay nhà máy kính Việt Hưng vẫn điềm nhiên hoạt động tại Như Quỳnh, còn 35.000m2 đất kia Cty Việt Hưng dùng vào việc gì không hay.
Khi dân tiếp tục kêu cứu thì thay vì đôn đốc Cty Việt Hưng chuyển nhà máy đi nơi khác, UBND tỉnh chỉ giao Sở TN&MT thanh tra nơi đang sản xuất. Cấp sở thanh tra mấy lần. Vẫn không khắc phục được “nồng độ bụi, khí CO, SO2, NOx... vượt chuẩn cho phép nhiều lần”. Dân kiện lên TƯ. Tỉnh lại cho thanh tra liên ngành... Vậy là chỉ tìm cách giải quyết phần ngọn chứ không giải quyết phần gốc?!
Theo nhiều chuyên gia các ngành hữu quan thì rắc rối bắt nguồn từ quyết định mâu thuẫn, trái nguyên tắc, không khoa học của UBND tỉnh, trên cơ sở báo cáo lệch lạc, không đầy đủ của Sở KH&ĐT và Sở TN&MT. Nay, để sửa sai, chỉ có cách duy nhất là UBND tỉnh Hưng Yên phải cho dời nhà máy sản xuất kính đi nơi khác. Bởi nếu không thì quy hoạch cả khu vực sạch này sẽ bị phá hoàn toàn, và nghiêm trọng hơn thế là sức khỏe của hàng ngàn hộ dân ở khu vực này đang bị hủy hoại hằng ngày hằng giờ.
